Wkładka domaciczna (hormonalna i niehormonalna) – zalety i wady
Tags
wkładka wewnątrzmaciczna wkładka niehormonalna wkładka miedziana wkładka hormonalna wkładka domaciczna spirala antykoncepcja

Wkładka wewnątrzmaciczna, zwana również potocznie spiralą antykoncepcyjną, jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Jest niewielka i elastyczna, wykonana z tworzywa sztucznego w kształcie litery T, którą ginekolog wprowadza do macicy po przeprowadzeniu niezbędnych badań i wykluczeniu przeciwwskazań. Jej stosowanie nie wymaga od kobiety regularnego przyjmowania środków antykoncepcyjnych. 



Zalety i wady stosowania spirali antykoncepcyjnej

Największą zaletą spirali antykoncepcyjnej jest jej długotrwałe działanie. Jest to nie tylko bardzo skuteczna metoda antykoncepcyjna, ale także ekonomiczna, jeśli przeliczyć jej koszt na czas działania (sam zabieg założenia spirali jest finansowany przez NFZ). Wybierając spiralę antykoncepcyjną, kobieta nie musi też pamiętać o regularności, jak w przypadku tabletek, plastrów czy krążków dopochwowych.

Za główną wadę spirali antykoncepcyjnej uważa się konieczność interwencji ginekologa związanej z jej założeniem. Wkładka nie chroni również przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. U niektórych pacjentek wkładka może również powodować infekcje miednicy lub bóle pleców. Skutki uboczne założenia wkładki są jednak dość rzadkie.


Rodzaje wkładek antykoncepcyjnych

Istnieją dwa rodzaje wkładek: miedziane i hormonalne - uwalniające progestagen w postaci lewonorgestrelu. 

W przypadku wkładki miedzianej skuteczność antykoncepcyjna przekracza 99%. Jej działanie opiera się na uwalnianiu jonów miedzi, które wywołują miejscową reakcję zapalną - powodując obrzęk i przekrwienie błony śluzowej jamy macicy, co zmniejsza możliwość implantacji zapłodnionej komórki jajowej. Jony miedzi powodują również zagęszczenie śluzu szyjkowego i utrudniają plemnikom poruszanie się, a same mają działanie plemnikobójcze. Ponadto zapobiegają one prawidłowemu ruchowi plemników i ich przemieszczaniu się do jajowodów, a uwolniona miedź wydaje się również wpływać na same komórki jajowe, zmniejszając ich zdolność do zapłodnienia. Podczas stosowania spirali miedzianej dochodzi również do zagęszczenia śluzu szyjkowego, co spowalnia ruch plemników. 

Hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna powoduje zanik nabłonka gruczołowego wewnątrz jamy macicy i zahamowanie tworzenia się naczyń krwionośnych, co prowadzi do utrzymywania się cienkiej błony śluzowej wyściełającej macicę. Występuje również pogrubienie śluzu szyjkowego, podobnie jak w przypadku niehormonalnej wkładki wewnątrzmacicznej.


Niehormonalna wkładka wewnątrzmaciczna 

Miedziana wkładka wewnątrzmaciczna może być stosowana, w zależności od producenta, do 5-10 lat bez wymiany. Taka wkładka nie zawiera hormonów, a ryzyko ciąży w pierwszym roku po jej założeniu nie przekracza 0,8%. Po jej zastosowaniu kobieta ma krwawienie miesiączkowe, tak jak wcześniej, ale może to być związane z bardziej bolesnymi, obfitymi i długotrwałymi miesiączkami w porównaniu do okresu przed jej założeniem. Dlatego też metoda ta nie jest zalecana kobietom cierpiącym na obfite i obfite krwawienia. O ile nie ma nowych przeciwwskazań, nie ma potrzeby robienia przerwy między wymianą starej wkładki na nową, a ewentualny powrót płodności następuje natychmiast po jej usunięciu. 


Hormonalna wkładka domaciczna 

Hormonalna wkładka domaciczna (która uwalnia lewonorgestrel, podobnie jak implant antykoncepcyjny) ma skuteczność około 99,8% i utrzymuje swoje działanie, w zależności od producenta, przez 3 lub 5 lat. W przypadku hormonalnej wkładki antykoncepcyjnej, rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania systemu wewnątrzmacicznego uwalniającego lewonorgestrel (zwłaszcza tego o mniejszych rozmiarach), jednoznacznie wskazują, że może być on stosowany również nienaródek.
Dla wielu kobiet dużą zaletą hormonalnej spirali antykoncepcyjnej są rzadsze, bardziej skąpe miesiączki, a nawet możliwość niemal całkowitego zatrzymania menstruacji. Jeśli chodzi o odwracalność metody, płodność po usunięciu wkładki powraca już w kolejnym cyklu miesiączkowym. Tak więc hormonalna wkładka domaciczna może być nie tylko metodą antykoncepcyjną, ale także środkiem terapeutycznym, na przykład w przypadku hormonalnej terapii zastępczej lub nadmiernego krwawienia miesiączkowego.



Wkładka domaciczna - przeciwwskazania do stosowania spirali.

Najważniejszym i koniecznym przeciwwskazaniem do stosowania spirali antykoncepcyjnej w pierwszej kolejności jest podejrzenie ciąży (i oczywiście ciąża). Należy pamiętać, że wkładka wewnątrzmaciczna zawierająca miedź jest jedną z form antykoncepcji awaryjnej, zapobiegającej zapłodnieniu i implantacji komórki jajowej. W tym celu można ją założyć do 5 dni po stosunku i dalej utrzymywać również w celach antykoncepcyjnych. 


Ponadto ważne przeciwwskazania obejmują:
  • złośliwe choroby narządów rozrodczych, a także wątroby i piersi, 
  • zaburzenia zakrzepowo-zatorowe,
  • zdiagnozowana lub podejrzewana alergia na miedź,
  • ostra porfiria,
  • nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze, 
  • ostre i przewlekłe choroby wątroby,
  • wrodzone nieprawidłowości macicy i wady rozwojowe macicy, a także duże mięśniaki deformujące macicę, 
  • stany zapalne narządów miednicy,
  • choroby przenoszone drogą płciową,
  • nieprawidłowe wyniki cytologii, 
  • niewyjaśnione krwawienie z dróg rodnych,
  • przerwa w ciąży krótsza niż 6 tygodni.
Jeśli istnieją przeciwwskazania do założenia wkładki, warto zapytać ginekologa o możliwość zastosowania innych środków antykoncepcji hormonalnej.


Procedura przed założeniem wkładki obejmuje następujące badania: