Choroba Blounta

Choroba Blounta to schorzenie ortopedyczne prowadzące do nieprawidłowego wzrostu kości piszczelowej, co skutkuje charakterystycznym wygięciem nóg w kształcie litery „O”. Dotyczy głównie dzieci i młodzieży, a nieleczona może prowadzić do poważnych deformacji kończyn dolnych.

Przyczyny

• Nieprawidłowy wzrost kości – choroba wynika z zaburzeń w obrębie nasady kości piszczelowej, co prowadzi do jej asymetrycznego rozwoju i deformacji.
• Obciążenie kończyn dolnych – nadmierna masa ciała lub wczesne rozpoczęcie chodzenia mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby.
• Czynniki genetyczne – skłonność do schorzenia może być dziedziczna.
• Dysproporcja sił działających na kość – nieprawidłowy rozkład obciążeń prowadzi do zahamowania wzrostu po stronie przyśrodkowej piszczeli.

Objawy

• Widoczne wygięcie nóg w kształcie litery „O”, które nasila się wraz z wiekiem.
• Nierównomierny wzrost kończyn dolnych, prowadzący do asymetrii.
• Ból w obrębie kolan i podudzi przy dłuższym chodzeniu.
• Zmiany w sposobie chodzenia – chód może być niepewny i niestabilny.
• Postępująca deformacja stawów kolanowych, mogąca prowadzić do problemów z poruszaniem się.

Formy

• Wczesna (dziecięca) – objawia się u małych dzieci, zwykle między 1. a 3. rokiem życia. W niektórych przypadkach zmiany mogą się samoistnie cofnąć.
• Młodzieńcza – rozwija się u starszych dzieci i nastolatków, postępuje szybciej i często wymaga interwencji chirurgicznej.

Diagnostyka

• Badanie kliniczne – ocena stopnia wygięcia kończyn i chodu pacjenta.
• RTG kończyn dolnych – wykrywa charakterystyczne zmiany w obrębie kości piszczelowej i nasady przyśrodkowej.
• Badania dodatkowe – w niektórych przypadkach lekarz może zlecić tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) dla dokładniejszej oceny deformacji.

Leczenie

• Obserwacja i fizjoterapia – w łagodnych przypadkach (zwłaszcza u małych dzieci) lekarz może zalecić monitorowanie i ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyn dolnych.
• Aparaty ortopedyczne – specjalne ortezy mogą pomóc w prawidłowym wzroście kości u młodszych dzieci.
• Zabieg operacyjny – w zaawansowanych przypadkach stosuje się osteotomię, czyli chirurgiczne przecięcie i ustawienie kości w prawidłowej pozycji. W niektórych sytuacjach stosuje się także stabilizatory zewnętrzne (np. aparat Ilizarowa).

Powikłania i konsekwencje nieleczenia

• Postępująca deformacja nóg, która może prowadzić do trwałych problemów z chodzeniem.
• Przeciążenie stawów, zwiększające ryzyko wcześniejszego rozwoju choroby zwyrodnieniowej.
• Asymetria kończyn dolnych, powodująca ból i trudności w poruszaniu się.

Choroba Blounta występuje stosunkowo rzadko, choć jej dokładna częstość nie jest jednoznacznie określona. Szacuje się, że na wczesną postać choroby zapada około 1 na 1000 dzieci, natomiast forma młodzieńcza występuje jeszcze rzadziej.

Schorzenie częściej diagnozuje się u dzieci o ciemniejszym kolorze skóry, zwłaszcza pochodzenia afrykańskiego, latynoskiego i rdzennych Amerykanów. Istnieją również dowody na większą podatność u dzieci z nadwagą oraz tych, które zaczęły chodzić bardzo wcześnie (przed ukończeniem 12 miesiąca życia), co zwiększa obciążenie rozwijających się kości.