Bandemia

Bandemia to stan, w którym we krwi obwodowej wzrasta liczba niedojrzałych neutrofili, czyli tzw. form pałeczkowatych. Jest to jeden z kluczowych markerów aktywacji szpiku kostnego w odpowiedzi na zakażenie lub silny stan zapalny. Często świadczy o poważnym przebiegu choroby, nawet zanim pojawi się wyraźna leukocytoza.

Przyczyny:

• ciężkie zakażenia bakteryjne, zwłaszcza o etiologii Gram-ujemnej,

• sepsa i wstrząs septyczny,

• ostre stany zapalne, np. zapalenie płuc, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

• urazy, operacje, oparzenia,

• choroby nowotworowe, szczególnie hematologiczne (np. białaczki),

• niedotlenienie, kwasica, stres metaboliczny,

• stosowanie leków pobudzających szpik kostny (np. G-CSF),

• rzadziej: przewlekłe stany zapalne i zaburzenia autoimmunologiczne.

Objawy:

• bandemia sama w sobie nie daje objawów,

• symptomy zależą od choroby podstawowej,

• typowe są gorączka, dreszcze, przyspieszone tętno, osłabienie, ból, objawy miejscowe infekcji,

• w sepsie mogą pojawić się zaburzenia świadomości, spadek ciśnienia tętniczego i niewydolność wielonarządowa.

Diagnozowanie:

• morfologia krwi z rozmazem ręcznym lub automatycznym,

• zwiększony odsetek neutrofili pałeczkowatych (zwykle >10 procent),

• może współwystępować leukocytoza, ale bandemia bywa także obecna przy niskiej liczbie leukocytów, co bywa szczególnie niepokojące,

• dodatkowe badania obejmują CRP, prokalcytoninę, posiewy krwi i badania obrazowe zależnie od podejrzenia klinicznego.

Leczenie:

• ukierunkowane na chorobę wywołującą bandemię,

• w zakażeniach bakteryjnych stosuje się antybiotyki dobrane empirycznie lub zgodnie z posiewami,

• w sepsie konieczne jest szybkie wdrożenie intensywnej terapii, płynoterapii i monitorowania,

• leczenie urazów, oparzeń lub innych stanów zapalnych,

• korekta zaburzeń metabolicznych lub hemodynamicznych,

• u pacjentów hematologicznych – leczenie choroby podstawowej lub modyfikacja terapii lekowej.

Znaczenie kliniczne:

• jest jednym z najważniejszych elementów tzw. przesunięcia w lewo, oznaczającego wzmożoną produkcję neutrofili,

• bywa wczesnym markerem rozwijającej się sepsy, jeszcze przed wzrostem CRP czy leukocytozy,

• ma dużą wartość prognostyczną – znaczna bandemia wiąże się z większym ryzykiem ciężkiego przebiegu infekcji,

• pomaga w ocenie skuteczności leczenia; ustępowanie bandemii często oznacza poprawę stanu pacjenta.

Dodatkowe informacje:

• bandemia częściej występuje u osób starszych, niemowląt oraz pacjentów immunosupresyjnych,

• może być trudniejsza do interpretacji u pacjentów z zaburzeniami funkcji szpiku,

• jest elementem wielu skali klinicznych oceniających ryzyko ciężkiego zakażenia lub sepsy.