Akupresura - leczenie bólu i stresu poprzez nacisk

Akupresura to metoda leczenia alternatywnego, wywodząca się z Azji, a konkretnie z Chin, gdzie była stosowana już około 7 tysięcy lat temu. Akupresura, głęboko osadzona w chińskiej tradycji, jest formą masażu punktowego, często postrzeganą jako metoda lecznicza. Często bywa mylona z akupunkturą ze względu na podobieństwo nazw, wynikające z łacińskiego słowa acus oznaczającego igłę. Akupunktura polega na wbijaniu igieł w określone punkty na ciele, natomiast akupresura wykorzystuje nacisk, głównie przy użyciu palców, w celu uzyskania efektu terapeutycznego. Jej zwolennicy wiążą ją z filozofią energii życiowej Qi, która zakłada, że zdrowie organizmu zależy od harmonii między siłami Yin i Yang. Według tej filozofii brak równowagi może prowadzić do chorób, a akupresura ma pomóc przywrócić tę harmonię i wspierać zdrowie.

Akupresura wywodzi się z obserwacji naturalnych reakcji człowieka na ból, takich jak dotykanie czy pocieranie bolesnych miejsc, co pomaga zmniejszyć dyskomfort lub go wyeliminować. Na tej podstawie stworzono metodę, która z czasem została rozwinięta przez specjalistów wyznaczających punkty akupresury i opracowujących techniki masażu. W medycynie chińskiej zdrowie organizmu zależy od harmonii w przepływie energii Yin i Yang, a wszelkie jej zakłócenia mogą prowadzić do chorób. Na ciele znajduje się wiele punktów, których uciskanie może odblokować przepływ energii do konkretnych narządów. Choć istnieją mapy ciała wskazujące punkty odpowiadające poszczególnym organom, skuteczna akupresura wymaga głębszej wiedzy o przepływie energii między różnymi narządami. Przykładowo, leczenie schorzeń jajników może wymagać najpierw poprawy przepływu energii w żołądku. Kluczowe znaczenie ma doświadczenie w lokalizowaniu odpowiednich punktów. Czasami akupresura może być bolesna, co wskazuje na zaburzenia w danym punkcie, jednak ból ten zazwyczaj maleje w trakcie kolejnych zabiegów, gdy przepływ energii zostaje przywrócony.

Nawet jeśli podchodzimy sceptycznie do medycyny chińskiej, nie da się zaprzeczyć, że nasze ciało jest pełne zakończeń nerwowych, których stymulacja wywołuje impulsy w układzie nerwowym. Na poziomie fizjologicznym pobudzanie tych zakończeń za pomocą akupresury może przynieść efekty takie jak zmiany w układzie neurohormonalnym, w tym zwiększoną produkcję serotoniny, zwanej hormonem szczęścia. Dodatkowo może obniżać ciśnienie krwi, rozszerzać naczynia krwionośne  oraz poprawiać przepływ krwi przez narządy wewnętrzne, co sprzyja ich lepszemu dotlenieniu, odżywieniu i usprawnieniu procesów detoksykacji.

Akupresura polega na uciskaniu określonych punktów na ciele, które są szczególnie wrażliwe na impulsy bioelektryczne i skutecznie je przewodzą. Ich stymulacja prowadzi do uwalniania endorfin, zwanych hormonami szczęścia, które działają między innymi przeciwbólowo. Dodatkowo akupresura przyczynia się do:

Chroniczne napięcie mięśniowe pojawia się, gdy włókna mięśniowe kurczą się pod wpływem działania kwasu mlekowego, którego wydzielanie może być wywołane zmęczeniem, urazem, stresem, słabym krążeniem lub brakiem równowagi chemicznej. Na przykład intensywny stres może powodować trudności z oddychaniem. Odpowiednie punkty akupresurowe pomagają rozluźnić napięcie w okolicy klatki piersiowej, umożliwiając głębszy oddech. Nacisk na te punkty powoduje, że napięte mięśnie stopniowo się rozluźniają, włókna wydłużają, a krążenie krwi ulega poprawie. Dzięki temu toksyny są eliminowane, a dotlenienie i odżywienie tkanki w danej okolicy ulegają wzmocnieniu.

Akupresura to znacznie bardziej złożona metoda, niż mogłoby się wydawać. Kluczowe jest, aby nie uciskać przypadkowych miejsc na ciele, lecz precyzyjnie zlokalizowane punkty. Wymaga to dogłębnej wiedzy z zakresu anatomii i fizjologii oraz umiejętności palpacyjnego odnajdywania tych struktur. Niektóre punkty znajdują się pod głównymi grupami mięśni, inne w zagłębieniach ciała blisko kości. Punkty mięśniowe zlokalizowane są w obrębach, włóknach lub węzłach mięśniowych. W sumie wyróżnia się aż 365 punktów, których uciskanie może przynieść pożądane efekty terapeutyczne.

Akupresura dzieli się na dwa podstawowe rodzaje:

- pobudzającą

- hamującą

Różnice między nimi wynikają ze sposobu oddziaływania na receptory. Masaż punktowy polega na stymulacji określonych punktów na całym ciele. Dlatego osoby wykonujące autoterapię powinny najpierw przejść odpowiednie szkolenie.

W praktyce stosuje się cztery techniki akupresury:

- Lekkie pukanie czubkami palców – szczególnie polecane dla dzieci i osób o drobnej budowie ciała.

- Ucisk palcami – klasyczna technika stosowana w większości przypadków.

- Masaż paznokciami – silnie pobudzający sposób stymulacji.

- Masaż drewnianą pałką – metoda o intensywnym działaniu.

Akupresura może pomóc w leczeniu problemów zdrowotnych różnych układów ciała. Udowodniono jej skuteczność w terapii takich dolegliwości jak:

- astma oskrzelowa,

- alergie,

- depresja,

- schorzenia układu pokarmowego, w tym zespół jelita drażliwego, biegunki i zaparcia,

- schorzenia układu krążenia, w tym nadciśnienie i miażdżyca,

- bóle różnego pochodzenia,

- silne dolegliwości bólowe podczas menstruacji,

- przewlekłe zmęczenie, nadmierny stres, wahania nastroju,

- nadwaga.

Akupresura szczególnie skuteczna jest w leczeniu chorób przewlekłych. Można ją stosować samodzielnie w domu, uciskając punkty na ciele (pomagają w tym dostępne książki czy tablice) lub korzystając z maty do akupresury.

Oto przykłady punktów na ciele i efekty ich terapii:

- Zewnętrzna strona podbicia stopy, na szerokości kciuka od poduszki pod palcami – pomaga w łagodzeniu skurczów brzucha, bólu żołądka, niestrawności i hipochondrii.

- Cztery szerokości palca poniżej rzepki, po zewnętrznej stronie goleni – wspomaga trawienie.

- Podbicie dużego palca stopy – działa przeciw migrenom, bólom głowy i poprawia koncentrację.

- Bocznie od skrzydełek nosa – łagodzi objawy dolegliwości płucnych.

Akupresura nie jest zalecana dla kobiet w ciąży, pacjentów onkologicznych oraz osób z zakrzepicą tętnic wieńcowych. Przeciwwskazaniem są także problemy skórne, zwłaszcza grzybice i otwarte rany. W przypadku ostrych infekcji należy poczekać z zabiegiem do całkowitego wyzdrowienia, a po zawale serca dopiero po przywróceniu równowagi organizmu. Z zachowaniem wszystkich przeciwwskazań, akupresura uznawana jest za bezpieczną metodę. Choć najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego specjalisty, początkujący uczeń tej metody nie wyrządzi nam krzywdy.

Akupresura, podobnie jak inne techniki masażu, pomaga w relaksacji i zapewnia uczucie komfortu. Wspomaga również uwalnianie endorfin, których poziom wpływa na naszą wrażliwość na ból. Dlatego można powiedzieć, że akupresura poprawia nastrój i łagodzi ból. Czy to oznacza, że działa?  W medycynie konwencjonalnej akupresura nie jest traktowana jako główna metoda leczenia bólu, a raczej stosowana wspomagająco w połączeniu z innymi terapiami. Niewielka liczba badań oraz ich wyniki nie potwierdzają skuteczności akupresury. Autorzy tych badań wskazują, że może ona prawdopodobnie poprawiać nastrój i działać relaksująco. Udokumentowane korzyści zaobserwowano w leczeniu bólu odcinka szyjnego kręgosłupa, ale efekty były krótkotrwałe. Mimo to masaż punktowy zyskuje dużą popularność na całym świecie, o czym świadczy szeroki wybór poradników oraz akcesoriów do akupresury, takich jak maty, opaski, poduszki czy wałeczki.