Hipertonia – cichy wróg współczesności

Hipertonia, znana szerzej jako nadciśnienie tętnicze, to jedna z najczęściej występujących chorób układu krążenia na świecie. Polega ona na trwałym podwyższeniu ciśnienia krwi w tętnicach — czyli siły, z jaką krew napiera na ściany naczyń krwionośnych. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), o nadciśnieniu mówimy wtedy, gdy ciśnienie skurczowe przekracza 140 mmHg, a/lub ciśnienie rozkurczowe – 90 mmHg w powtarzanych pomiarach.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Hipertonię dzieli się na dwa główne typy:

1. Nadciśnienie pierwotne (samoistne) – stanowi aż ok. 90–95% przypadków. Jego przyczyna nie jest jednoznaczna, ale wpływają na nie czynniki genetyczne, styl życia oraz środowisko.
2. Nadciśnienie wtórne – występuje rzadziej i jest konsekwencją innych chorób, np. nerek, tarczycy, nadnerczy czy wrodzonych wad serca.

Do głównych czynników ryzyka należą:

• otyłość i nadwaga,
• nadmierne spożycie soli i alkoholu,
• mała aktywność fizyczna,
• przewlekły stres,
• palenie tytoniu,
• wiek (ryzyko wzrasta po 40. roku życia),
• uwarunkowania genetyczne.

Objawy – dlaczego hipertonia bywa „cichym zabójcą”?

Nadciśnienie przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, dlatego często bywa rozpoznawane przypadkowo – podczas rutynowych badań.
W niektórych przypadkach mogą pojawić się:

• bóle i zawroty głowy,
• uczucie kołatania serca,
• szumy w uszach,
• zmęczenie,
• krwawienia z nosa,
• zaburzenia widzenia.

Brak leczenia prowadzi do poważnych powikłań, takich jak udar mózgu, zawał serca, niewydolność nerek, uszkodzenie siatkówki czy przerost lewej komory serca.

Diagnostyka i leczenie

Podstawą diagnostyki jest regularny pomiar ciśnienia tętniczego – w gabinecie lekarskim lub samodzielnie w domu. Czasem konieczne jest także całodobowe monitorowanie ciśnienia (tzw. holter ciśnieniowy).

Leczenie obejmuje:

• modyfikację stylu życia: zdrową dietę (np. dieta DASH), ograniczenie soli, aktywność fizyczną, redukcję stresu i masy ciała;
• farmakoterapię, jeśli zmiany stylu życia nie wystarczą. Stosuje się m.in. inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-I), sartany, beta-blokery, diuretyki czy blokery kanałów wapniowych.

Leczenie jest długotrwałe i wymaga systematyczności, ale pozwala skutecznie obniżyć ryzyko groźnych powikłań.

Profilaktyka – jak zapobiegać nadciśnieniu?

Najskuteczniejszą bronią przeciw hipertonii jest profilaktyka:

regularny pomiar ciśnienia,

• ograniczenie soli (do 5 g dziennie),

• dieta bogata w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste,
• codzienny ruch (minimum 30 minut umiarkowanej aktywności),
• unikanie stresu i używek,
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Hipertonia to choroba, która rozwija się powoli, ale może prowadzić do szybkich i poważnych konsekwencji. Kluczem do zdrowia jest wczesne rozpoznanie, odpowiednie leczenie i świadomy styl życia. Regularne badania, zdrowa dieta i aktywność fizyczna mogą uratować życie – dosłownie.