Dziewiątki, ósemki - zęby do usunięcia?

W ludzkiej szczęce standardowo wyrasta 32 zęby, a ostatnie z nich – trzecie trzonowce, potocznie nazywane ósemkami – pojawiają się między 17. a 25. rokiem życia. U części osób mogą jednak wystąpić również tzw. dziewiątki, czyli nadliczbowe trzonowce położone jeszcze dalej niż ósemki. Zjawisko to jest rzadkie, ale gdy wystąpi, często wymaga interwencji stomatologicznej.

Dlaczego te zęby tak często sprawiają problemy? Czy zawsze trzeba je usuwać? Odpowiadamy poniżej.

Ósemki – zęby mądrości
Dlaczego ósemki wyrastają problematycznie?

Ewolucyjnie człowiek miał większe szczęki i potrzebował dodatkowych zębów do żucia twardego pokarmu. Obecnie szczęka jest mniejsza, co powoduje:

brak miejsca dla ósemek,

nieprawidłowe wyrzynanie (pod kątem, bokiem, poziomo),

częściowe wyrznięcie (zębowa „kieszeń” łatwo ulega zakażeniu),

ucisk na sąsiednie zęby,

problemy bólowe i zapalne.

Kiedy usuwa się ósemki?

Decyzję podejmuje stomatolog lub chirurg szczękowy. Najczęstsze wskazania:

Ból i stan zapalny (np. pericoronaritis – zapalenie tkanek wokół wyrzynającej się ósemki).

Próchnica lub uszkodzenie siódemki (ósemka często „niszczy” sąsiedni ząb).

Zatrzymanie zęba w kości (zaćmienie) – ryzyko torbieli, stanów zapalnych.

Nieprawidłowe położenie uciskające inne zęby lub powodujące bóle szczęki.

Wskazania ortodontyczne – aby stworzyć przestrzeń i ustabilizować efekt leczenia.

Nawrotowe infekcje – utrudniona higiena okolicy ósmego zęba.

Kiedy ósemki można zostawić?

Są w pełni wyrżnięte, prosto ustawione.

Mają dobry kontakt z zębem przeciwstawnym.

Można je łatwo czyścić.

Nie powodują bólu ani stanów zapalnych.

W takich przypadkach ósemka może funkcjonować jak normalny trzonowiec.

Dziewiątki – zęby nadliczbowe
Co to są dziewiątki?

„Dziewiątki” to nadliczbowe trzecie trzonowce – bardzo rzadkie anomalie, w których po ósemkach pojawia się kolejny ząb trzonowy.

Występują najczęściej:

w szczęce górnej,

jako ząb zatrzymany,

często o nieregularnym kształcie.

Czy dziewiątki trzeba usuwać?

W zdecydowanej większości przypadków – tak. Powody:

brak miejsca dla zęba,

ryzyko uszkodzenia kości lub korzeni sąsiednich zębów,

zwiększone ryzyko torbieli,

brak funkcjonalności (nie biorą udziału w żuciu),

trudności w higienie jamy ustnej.

Dziewiątki usuwa się zwykle chirurgicznie, podobnie jak ósemki zatrzymane.

Jak wygląda usuwanie ósemek i dziewiątek?
1. Badanie i diagnostyka

Wywiad stomatologiczny.

Zdjęcie panoramiczne (pantomogram).

Czasem tomografia CBCT, jeśli ząb leży blisko nerwów.

2. Zabieg

Znieczulenie miejscowe (zwykle wystarczające).

Nacięcie dziąsła, ewentualnie podzielenie zęba na części.

Usunięcie zęba, oczyszczenie rany, szwy.

3. Rekonwalescencja

1–3 dni lekkich dolegliwości,

pełne gojenie ok. 2 tygodnie.

Stosuje się zimne okłady, leki przeciwbólowe, płukanki z chlorheksydyną.

Czy usuwać profilaktycznie?
Profilaktyczne usuwanie ósemek

W Europie odchodzi się od rutynowego usuwania zdrowych ósemek. Jeśli:

nie bolą,

są ustawione prawidłowo,

można je myć,

— lekarz może zalecić obserwację, nie od razu usunięcie.

Profilaktyczne usuwanie dziewiątek

Tu sytuacja jest inna: dziewiątek nie pozostawia się profilaktycznie – prawie zawsze stanowią one potencjalny problem.

Ósemki nie zawsze muszą być usuwane – decyzja zależy od ich położenia, stanu i przestrzeni w łuku zębowym.

Dziewiątki prawie zawsze wymagają ekstrakcji, ponieważ są anomalią i mogą prowadzić do poważnych komplikacji.

Każdy przypadek wymaga diagnostyki RTG i oceny chirurga stomatologicznego.