Tarczyca tak mała a tak ważna

Tarczyca jest małym gruczołem o wielkim znaczeniu, znajdującym się w przednio-dolnej części szyi, umiejscowiona jest poniżej krtani i przylega do tchawicy. U dorosłego człowieka waży około 20-30 gramów. Kształtem przypomina motyla lub kokardę, zbudowana jest z dwóch płatów bocznych i łączącej je więziny, nazywanej także cieśnią.

Podstawową jednostką czynnościową i strukturalną tarczycy są komórki pęcherzykowe, wypełnione koloidem. Między pęcherzykami lub w ich ścianie występują komórki C tarczycy. Tarczyca jest narządem bardzo dobrze ukrwionym - przepływ krwi wynosi 5 ml/g/min. Pomimo, że jest niewielka, odgrywa kluczową rolę w wielu procesach metabolicznych naszego organizmu.

Produkuje hormony tarczycy – tyroksynę (T4) i trijodotyroninę (T3), które regulują tempo przemiany materii, wpływają na wzrost, rozwój oraz funkcjonowanie niemal wszystkich układów w ciele człowieka. Produkowane przez nią hormony regulują przede wszystkim funkcje układów: nerwowego, pokarmowego, płciowego, mięśniowego i krwionośnego. Hormony produkowane prze tarczycę warunkują również przebieg dojrzewania płciowego.

Nieprawidłowy poziom tych hormonów u matki może skutkować nieodwracalnymi zaburzeniami rozwojowymi u dziecka. Bardzo ważne są profilaktyczne badania tarczycy, zwłaszcza przed planowaniem ciąży oraz podczas niej.

Najczęstsze choroby tarczycy:

Schorzenia tarczycy mają poważny wpływ na samopoczucie, wczesne objawy, sygnalizujące nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy to: apatia, ciągłe zmęczenie i ospałość, wzmożone uczucie zimna, nerwowość.

1. Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza)

Niedoczynność tarczycy występuje, gdy gruczoł nie produkuje wystarczającej ilości hormonów. Objawy mogą być subtelne i rozwijać się powoli, obejmując zmęczenie, przybieranie na wadze, uczucie zimna, suchość skóry, zaparcia i depresję. Często jest leczona poprzez suplementację syntetycznym hormonem tarczycy.

2. Nadczynność tarczycy (hipertyreoza)

W przypadku nadczynności tarczyca produkuje zbyt wiele hormonów. Objawy to między innymi przyspieszony rytm serca, drżenie rąk, utrata wagi, bezsenność i zwiększona nerwowość. Leczenie może obejmować leki antytyreoidalne, terapię radiojodem lub chirurgię.

3. Zapalenie tarczycy

Zapalenie tarczycy może mieć kilka form, od ostrego zapalenia, które jest zazwyczaj wywołane infekcją, po przewlekłe zapalenie autoimmunologiczne, jak choroba Hashimoto, które jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy.

4. Wole

Wole to powiększenie tarczycy, które może być spowodowane niedoborem jodu, ale również innymi czynnikami. Może być związane z nadczynnością, niedoczynnością lub prawidłową produkcją hormonów. W zależności od przyczyny, leczenie może nie być wymagane lub może obejmować suplementację jodu, leki lub operację.

5. Guzki tarczycy

Guzki tarczycy to węzły, które mogą pojawić się w obrębie gruczołu. Większość z nich jest łagodna, ale około 5% może być złośliwa. Wymagają diagnostyki, która często obejmuje biopsję cienkoigłową.

6. Rak tarczycy

Rak tarczycy jest stosunkowo rzadki, ale jego częstość występowania wzrasta. Wczesne wykrycie jest kluczowe dla skutecznego leczenia, które może obejmować operację, terapię radiojodem oraz leczenie hormonalne.

Choroby tarczycy jako choroby cywilizacyjne?

Czynniki środowiskowe mają bardzo dużą rolę w pracy tarczycy, na jej nieprawidłową pracę wpływ mają:

- stres

- zanieczyszczenie środowiska

- hormony zawarte w jedzeniu, zwłaszcza w mięsie

- uwarunkowania genetyczne

- niedobory żywieniowe

- zawartość jodu w spożywanej żywności

Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka chorób tarczycy często opiera się na badaniach krwi mierzących poziomy hormonów TSH, T3 i T4, a także na badaniach obrazowych takich jak ultrasonografia, w razie podejrzenia jakiś patologii tarczycy czy wyczuwalnych guzków. Leczenie jest zindywidualizowane i może obejmować farmakoterapię, terapie z użyciem radioaktywnego jodu, a czasami chirurgię.

Podsumowanie

Zdrowie tarczycy ma ogromny wpływ na ogólne samopoczucie. Regularne badania, świadomość objawów i wczesna interwencja mogą znacząco poprawić jakość życia osób z zaburzeniami tarczycy. Jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem.