Jak stres wpływa na serce? Zespół złamanego serca to nie mit

W dzisiejszym zabieganym świecie stres stał się niemal codziennością. Choć często lekceważony, jego wpływ na zdrowie jest ogromny — zwłaszcza na układ sercowo-naczyniowy. Jednym z najbardziej poruszających przykładów jest tzw. zespół złamanego serca, który pokazuje, że emocje mogą dosłownie "uderzyć" w serce.

Stres – cichy wróg serca

Stres to naturalna reakcja organizmu na zagrożenie. W krótkiej perspektywie może mobilizować do działania, ale przewlekły stres wywołuje szereg niekorzystnych zmian w organizmie. Wydzielanie hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina, powoduje podniesienie ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca oraz zwężenie naczyń krwionośnych. Długofalowo może to prowadzić do:

-nadciśnienia tętniczego,

-miażdżycy,

-zaburzeń rytmu serca,

-zwiększonego ryzyka zawału serca i udaru mózgu.

Zespół złamanego serca – gdy emocje ranią ciało

Zespół złamanego serca, znany również jako kardiomiopatia stresowa lub zespół Takotsubo, to rzeczywista, choć rzadziej diagnozowana choroba serca. Po raz pierwszy opisana została w Japonii w latach 90. Nazwa „Takotsubo” pochodzi od japońskiego naczynia do łowienia ośmiornic, które swoim kształtem przypomina zmieniony kształt lewej komory serca w trakcie tego zespołu.

Co wywołuje zespół złamanego serca?

Zespół ten najczęściej pojawia się po silnym przeżyciu emocjonalnym lub fizycznym, takim jak:

-śmierć bliskiej osoby,

-rozstanie,

-utrata pracy,

-silny strach lub szok,

-wypadek lub nagła choroba.

Mechanizm nie jest do końca poznany, ale uważa się, że gwałtowne uwolnienie hormonów stresu (głównie adrenaliny) działa toksycznie na mięsień sercowy, powodując jego przemijającą dysfunkcję.

Objawy i diagnoza

Zespół złamanego serca może objawiać się identycznie jak zawał serca, dlatego często trafia na oddziały ratunkowe. Typowe objawy to:

-ból w klatce piersiowej,

-duszność,

-kołatanie serca.

Różnica polega na tym, że w badaniach obrazowych (np. koronarografii) nie stwierdza się zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, a mimo to serce funkcjonuje nieprawidłowo.

Kogo najczęściej dotyczy?

Zespół złamanego serca częściej występuje u kobiet po 50. roku życia, zwłaszcza tych, które przeszły menopauzę. Uważa się, że niższy poziom estrogenów może zmniejszać odporność serca na działanie hormonów stresu.

Czy można się z tego wyleczyć?

Dobra wiadomość jest taka, że zespół złamanego serca zwykle jest odwracalny. Po kilku dniach lub tygodniach serce wraca do normalnej funkcji. Leczenie polega na łagodzeniu objawów, wspomaganiu pracy serca oraz redukcji stresu.

Jak chronić serce przed stresem?

Choć stresu nie da się całkowicie wyeliminować, można nauczyć się lepiej go kontrolować. Oto kilka skutecznych sposobów:

-regularna aktywność fizyczna,

-techniki relaksacyjne (np. medytacja, głębokie oddychanie),

-zdrowa dieta,

-sen odpowiedniej długości i jakości,

-unikanie używek (alkohol, papierosy),

-wsparcie psychologiczne lub terapia.

Stres nie jest tylko "w głowie" — ma realny, fizyczny wpływ na nasze zdrowie, zwłaszcza na serce. Zespół złamanego serca to dramatyczny, ale prawdziwy dowód na to, jak emocje mogą wpływać na ciało. Warto zatem dbać o swoje zdrowie psychiczne tak samo, jak o zdrowie fizyczne. Bo silne serce to nie tylko kwestia kondycji, ale też emocjonalnej równowagi.