SMA - rdzeniowy zanik mięśni
Tags
SMA rehabilitacja genetyka
Rdzeniowy zanik mięśni (SMA - Spinal Muscular Atrophy) to genetyczna choroba nerwowo-mięśniowa, która prowadzi do stopniowej utraty komórek nerwowych w rdzeniu kręgowym. Wynikiem tego procesu jest osłabienie i zanik mięśni, co wpływa na ruch i codzienne funkcjonowanie pacjentów. SMA jest chorobą dziedziczną, dziedziczoną autosomalnie recesywnie, co oznacza, że oboje rodzice muszą być nosicielami wadliwego genu, aby ich dziecko mogło zachorować.
SMA dzieli się na kilka typów, zależnie od wieku pojawienia się objawów oraz ich nasilenia:

SMA typu 0:
Najcięższa postać, objawy pojawiają się już w okresie prenatalnym.
Dzieci często rodzą się z ciężkimi problemami oddechowymi i mogą nie przeżyć pierwszych miesięcy życia.
SMA typu 1 (Choroba Werdniga-Hoffmanna):
Objawy pojawiają się przed 6. miesiącem życia.
Dzieci nie są w stanie samodzielnie siedzieć i mają poważne problemy z oddychaniem i przełykaniem.
Bez interwencji medycznej, długość życia wynosi zazwyczaj mniej niż 2 lata.
SMA typu 2:
Objawy pojawiają się między 6. a 18. miesiącem życia.
Dzieci są w stanie siedzieć, ale nie potrafią samodzielnie chodzić.
Problemy z oddychaniem i przełykaniem są mniej nasilone niż w typie 1, ale nadal obecne.
SMA typu 3 (Choroba Kugelberga-Welander):
Objawy pojawiają się po 18. miesiącu życia, często dopiero w wieku dorosłym.
Pacjenci są w stanie chodzić, ale mogą stopniowo tracić tę zdolność.
Przebieg choroby jest łagodniejszy, a długość życia zbliżona do normy.
SMA typu 4:
Objawy pojawiają się w wieku dorosłym, zazwyczaj po 30. roku życia.
Przebieg choroby jest łagodny, z powolnym postępem.
SMA jest spowodowana mutacjami w genie SMN1 (Survival Motor Neuron 1), który koduje białko niezbędne do przeżycia neuronów ruchowych. Mutacja w tym genie prowadzi do niedoboru białka SMN, co powoduje degenerację neuronów ruchowych w rdzeniu kręgowym i wynikający z tego zanik mięśni. W organizmie istnieje również gen SMN2, który produkuje białko SMN, ale w dużo mniejszych ilościach. Liczba kopii genu SMN2 może wpływać na nasilenie choroby – więcej kopii tego genu może łagodzić objawy SMA.
Diagnostyka SMA obejmuje kilka etapów:

Wywiad i badanie fizykalne:
Lekarz zbiera informacje na temat objawów, ich nasilenia i historii rodzinnej.
Badanie fizykalne może ujawnić osłabienie mięśni, problemy z oddychaniem i inne objawy.
Badania genetyczne:
Testy DNA w celu wykrycia mutacji w genie SMN1.
Analiza liczby kopii genu SMN2, co może pomóc w określeniu nasilenia choroby.
Badania dodatkowe:
Elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego mogą pomóc w ocenie funkcji nerwów i mięśni.
Obecnie SMA nie ma trwałego lekarstwa, ale dostępne są terapie, które mogą poprawić jakość życia i spowolnić postęp choroby:

Terapie genowe:

Zolgensma: Terapia genowa, która dostarcza kopię genu SMN1 do komórek nerwowych, poprawiając produkcję białka SMN.
Spinraza (nusinersen): Lek, który zwiększa produkcję białka SMN z genu SMN2.
Risdiplam: Doustny lek, który również zwiększa produkcję białka SMN z genu SMN2.
Leczenie objawowe:
Rehabilitacja: Fizjoterapia, terapia zajęciowa i logopedyczna pomagają w utrzymaniu funkcji motorycznych i poprawie jakości życia.
Wsparcie oddechowe: W zależności od nasilenia choroby, może być konieczne użycie urządzeń wspomagających oddychanie.
Odżywianie: W przypadku problemów z przełykaniem, pomocne mogą być modyfikacje diety lub karmienie przez sondę.
Życie z SMA wiąże się z wieloma wyzwaniami, ale odpowiednia opieka i wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów:

Wsparcie psychologiczne: Pacjenci i ich rodziny często potrzebują wsparcia psychologicznego, aby radzić sobie z wyzwaniami związanymi z chorobą.
Edukacja: Informowanie rodziny, nauczycieli i społeczności o chorobie pomaga w zapewnieniu lepszej opieki i wsparcia.
Technologie wspomagające: Urządzenia, takie jak wózki inwalidzkie, sprzęt do komunikacji i inne technologie mogą znacząco poprawić samodzielność i jakość życia.
Rdzeniowy zanik mięśni to poważna choroba genetyczna, która wymaga kompleksowego podejścia w diagnostyce i leczeniu. Dzięki postępom w medycynie, dostępne są terapie, które mogą spowolnić postęp choroby i poprawić jakość życia pacjentów. Wsparcie rodziny, odpowiednia opieka medyczna i technologie wspomagające są kluczowe dla zapewnienia jak najlepszej jakości życia osobom żyjącym z SMA.