Ataksja – Objawy i Przyczyny
Tags
zaburzenia mowy trudności z przełykaniem brak koordynacji ruchów Ataksja
Ataksja to zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się brakiem koordynacji ruchów, niezależnie od siły mięśni. Termin ten pochodzi od greckiego słowa „ataksis”, które oznacza „nieład” lub „nieporządek”. Ataksja nie jest chorobą samą w sobie, lecz objawem wskazującym na problem z funkcjonowaniem układu nerwowego. W poniższym artykule omówimy objawy, przyczyny oraz podstawowe informacje dotyczące tego schorzenia.

Objawy ataksji mogą być różnorodne i zależą od obszaru układu nerwowego, który został uszkodzony. Najczęściej występujące symptomy to:
  1. Brak koordynacji ruchowej: Osoby z ataksją mają trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, takich jak pisanie, zapinanie guzików czy chodzenie. Chód staje się chwiejny i niepewny, co zwiększa ryzyko upadków.
  2. Trudności z utrzymaniem równowagi: Problemy z równowagą są charakterystyczne dla ataksji móżdżkowej, gdzie uszkodzenie móżdżku prowadzi do trudności z utrzymaniem postawy ciała.
  3. Zaburzenia mowy: Ataksja może wpływać na aparat mowy, prowadząc do tzw. dysartrii, czyli mowy bełkotliwej, powolnej i trudnej do zrozumienia.
  4. Niezgrabność ruchów oczu: U osób z ataksją mogą występować problemy z kontrolą ruchów oczu, co objawia się oczopląsem (niekontrolowanymi ruchami gałek ocznych) oraz podwójnym widzeniem.
  5. Drżenie zamiarowe: Drżenie zamiarowe pojawia się podczas próby wykonania precyzyjnego ruchu, np. sięgnięcia po przedmiot. Ręka zaczyna drżeć w momencie, gdy zbliża się do celu.
  6. Trudności z przełykaniem: W zaawansowanych przypadkach ataksji może dojść do problemów z przełykaniem, co zwiększa ryzyko zachłystowego zapalenia płuc.


Ataksja może być spowodowana wieloma różnymi czynnikami, zarówno wrodzonymi, jak i nabytymi. Oto najczęstsze przyczyny:
  1. Choroby genetyczne: Niektóre formy ataksji mają podłoże genetyczne. Przykładem jest ataksja Friedreicha – dziedziczna choroba neurodegeneracyjna, która najczęściej ujawnia się w dzieciństwie lub w młodym wieku dorosłym.
  2. Uszkodzenia móżdżku: Móżdżek odpowiada za koordynację ruchową i utrzymanie równowagi. Uszkodzenie tego obszaru mózgu, np. wskutek udaru, guza, urazu głowy lub stwardnienia rozsianego, może prowadzić do rozwoju ataksji.
  3. Niedobory witamin: Niedobór witaminy B12, witaminy E lub tiaminy (witamina B1) może prowadzić do uszkodzenia układu nerwowego, w tym do ataksji.
  4. Toksyczne uszkodzenia mózgu: Nadużywanie alkoholu, ekspozycja na niektóre substancje chemiczne (np. rtęć, rozpuszczalniki) czy leki (np. fenobarbital) mogą prowadzić do rozwoju ataksji.
  5. Zaburzenia metaboliczne: Ataksja może być związana z niektórymi chorobami metabolicznymi, takimi jak choroba Wilsona (nadmierne gromadzenie się miedzi w organizmie) czy zespół Refsuma (zaburzenie metabolizmu kwasu fitanowego).
  6. Choroby autoimmunologiczne: Stany zapalne, takie jak autoimmunologiczne zapalenie móżdżku, mogą prowadzić do ataksji, w wyniku ataku układu odpornościowego na komórki nerwowe.


Ataksja jest objawem, który może wynikać z wielu różnych przyczyn, od chorób genetycznych po uszkodzenia nabyte. Wczesna diagnostyka i identyfikacja przyczyn ataksji są kluczowe dla skutecznego leczenia i minimalizacji jej skutków. Osoby doświadczające objawów ataksji powinny niezwłocznie skonsultować się z lekarzem neurologiem, który zleci odpowiednie badania i opracuje plan terapeutyczny.