Jak radzić sobie z klimakterium?

Klimakterium, inaczej zwane menopauzą lub przekwitaniem, jest czasem w życiu dojrzałej kobiety, kiedy jej organizm sukcesywnie przechodzi szereg zmian. Doprowadzają one do zakończenia okresu płodności. Często towarzyszą mu uporczywe dolegliwości spowodowane głównie zaburzeniami w gospodarce hormonalnej. Menopauza jednak jest całkowicie normalnym stanem, którego przykre objawy można skutecznie zniwelować przy zastosowaniu metod farmakologicznych lub naturalnych.

Kiedy następuje okres klimakterium?

Menopauza to fachowe określenie ostatniej miesiączki jaka pojawia się w życiu kobiety. Jeśli od daty wystąpienia ostatniego okresu nie miała ona krwawienia przez minimum rok, uważa się ją za osobę w okresie menopauzalnym. Zatrzymanie miesiączkowania jest też często nazywane „zmianą życia” ponieważ następuje wtedy zakończenie czasu reprodukcji w życiu kobiety. W czasie klimakterium, ustaje owulacja, a produkowanie przez jajniki żeńskich hormonów jak progesteron i estrogen ustępuje.

Zjawisko to rozpoczyna się na kilka lat przed menopauzą, ulega kontynuacji parę lat później i może trwać nawet do 10 lat. W większości przypadków, kobieta naturalnie doświadcza menopauzy w wieku 45-55 lat. Zależy to jednak od jej uwarunkowań genetycznych, ale też od stylu życia - palenie papierosów, nieprawidłowa dieta i stres przyspieszają menopauzę. Klimakterium uważa się za wczesne, kiedy występuje przed 40 rokiem życia. Może się objawić w wyniku zabiegu usunięcia jajników, przebytego raka i leczenia chemioterapią, trwałego zażywania środków antykoncepcyjnych lub też poprzez naturalne ustanie funkcjonowania jajników.

Objawy menopauzy

Pierwszym etapem przekwitania jest tzw. okres premenopauzalny, kiedy panie zaczynają zauważać pierwsze zaburzenia miesiączkowania jak nieregularność okresu, raz skąpe, raz obfite krwawienia i zmiany w długości cyklu menstruacyjnego.

• nocnych potów i uderzeń gorąca (zaczerwienie szyi i twarzy, plamy na klatce piersiowej, dreszcze na przemian z poceniem się)
• wahań nastrojów (drażliwość, niepokój wywołany widocznymi fizycznymi i psychicznymi zmianami organizmu, co w najgorszych przypadkach prowadzi do depresji)
• bólów piersi i kręgosłupa,
• wzmożonego zmęczenia często w wyniku zaburzeń snu (co może powodować problemy z pamięcią)
• osteoporozy (spadek gęstości kości, co prowadzi do ich osłabienia i skłonności do złamań)
• chorób sercowo-naczyniowych (spadek poziomu estrogenu w organizmie, który powoduje wzrost ciśnienia oraz wzmacnia elastyczność naczyń krwionośnych)
• suchości pochwy (dyskomfort podczas stosunku płciowego, co często skutkuje spadkiem libido, a nawet atrofią pochwy)
• nietrzymaniem moczu (objawiające się osłabieniem mięśni pęcherza i dna miednicy i wyciekaniem moczu w trakcie np. kichania, biegania, śmiechu, kaszlu)
• infekcji dróg moczowych (w wyniku wahań hormonalnych, które wzmagają występowanie zmian w drogach moczowych)
• braku miesiączki (jeśli minimum 12 miesięcy po ustaniu krwawień kobieta zauważa wydzielinę z pochwy powinna skonsultować się z ginekologiem w celu wykluczenia niepokojących schorzeń w obrębie macicy)

Dzieje się tak w wyniku spadku stężenia estrogenu i progesteronu przez jajniki. Następstwem różnic w poziomie hormonów jest też zmiana wyglądu ciała (przybieranie na wadze nawet przy stosowaniu diety), kiedy organizm zaczyna przystosowywać się do zmian hormonalnych. W wyniku zatrzymania płodności i przemian fizycznych, kobiety często zadają sobie pytania egzystencjalne i zaczynają kontemplować swoją śmiertelność. Dla wielu kobiet czas ten jest trudny i przygnębiający i niekiedy organizm ma duże trudności z dostosowaniem się do wahań, co może czasem utrzymywać się nawet do 70 roku życia.

Jak walczyć z objawami?

Jeżeli kobieta przeżywa łagodne lub bardziej dokuczliwe symptomy klimakterium, istnieją formy leczenia jakie mogą znacznie podnieść jej komfort życia. W przypadku nasilonych objawów, po konsultacji z lekarzem i po badaniach na obecność przeciwwskazań, można zastosować hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Terapia jest bezpośrednio powiązana ze spadkiem produkcji estrogenu i progesteronu przez jajniki i jej stosowanie znacznie zwiększa stężenie tych hormonów, utrzymując je w normie i łagodząc przykre objawy (suchość pochwy, uderzenia gorąca, wzmożona drażliwość). Najlepszy moment na jej rozpoczęcie przypada na kilka lat przed rozpoczęciem przekwitania lub kiedy pojawią się pierwsze symptomy wchodzenia w czas menopauzy. Wtedy terapia najskuteczniej działa zapobiegając występowaniu wielu poważnych zmian spowodowanych przez niedobór estrogenów (m.in. chorób sercowo-naczyniowych, schorzeń woreczka żółciowego, zatorowości płucnej, osteoporozy).

Występują dwa rodzaje HTZ:

• terapia estrogenowa - ET (estrogen jest przyjmowany pod postacią plastra, pigułki, kremu, implantu dopochwowego, sprayu, żelu lub iniekcji, stosuje się ją tylko w przypadku kiedy kobieta nie posiada macicy po zabiegu histerektomii),
• terapia estrogen-progesteron – EPT (jest to terapia skojarzona dostarczająca dawki estrogenu i progesteronu, gdzie ten drugi może występować w formie naturalnej lub syntetycznej jako progestyna . Ten typ terapii przeprowadza się jeśli kobieta wciąż ma macicę).

Kobiety często odczuwają lęk przed HTZ i jeśli jednak symptomy klimakterium są bardzo nasilone, mogą one rozpocząć zażywanie preparatów zawierających fitoestrogeny. Są to roślinne fitohormony (izoflawonoidy), pozyskiwane są z ziół jak soja, koniczyna czerwona i pluskwica groniasta oraz mają bardzo zbliżoną budowę do naturalnych estrogenów, jednakże ich nie zastępują. Nie tylko zwalczają przykre objawy menopauzy, ale też poprawiają nawilżenie pochwy oraz działają korzystnie na naczynia krwionośne i usprawniają działanie mózgu i serca. Do leczenie niehormonalnego zalicza się też zmiany w diecie i stylu życia. Unikanie kofeiny, ubieranie się „warstwowo” w lekkie ubrania i ograniczenie ostrych potraw znacząco wpływa na zredukowanie uderzeń gorąca. Aktywność fizyczna ma dobroczynny wpływ na zmniejszenie ilości bezsennych nocy, a relaksujące ćwiczenia jak joga pomagają w polepszeniu nastroju i złagodzenie negatywnych myśli. Niebagatelny wpływ na ukojenie dokuczliwych objawów klimakterium ma też właściwa dieta bogata w owoce, warzywa i pełnoziarniste produkty. Nie należy też, aby kobiety wystrzegały się aktywności zawodowej, kontaktów towarzyskich czy...uprawiania seksu.