GAS , paciorkowiec Grupy A

Paciorkowiec Grupy A

Streptococcus pyogenes (Group A Streptococcus; GAS) jest wszechobecną, przystosowaną do człowieka Gram-dodatnią bakterią, która kolonizuje gardło, skórę i drogi rodne człowieka. Rozprzestrzenia się w wyniku bliskiego kontaktu między osobami, poprzez kropelki z dróg oddechowych i bezpośredni kontakt ze skórą. Może być również przenoszona poprzez kontakt ze skażonymi przedmiotami, takimi jak ręczniki lub pościel, oraz spożycie żywności zaszczepionej przez nosiciela.

GAS powoduje wiele powierzchownych i inwazyjnych zakażeń, a czasami także następstwa immunologiczne. W skali globalnej, częstość występowania głównych zespołów chorobowych wywoływanych przez GAS uległa w ciągu ostatnich dziesięcioleci uderzającym zmianom. W ciągu ostatniego stulecia na całym świecie spadła liczba zachorowań na ostrą gorączkę reumatyczną, podczas gdy w latach 80-tych i 90-tych w wielu krajach, w tym w Singapurze, odnotowano gwałtowny wzrost liczby ciężkich przypadków inwazyjnych. W ostatniej dekadzie ogniska szkarlatyny - rzadko zgłaszane od XIX wieku - wystąpiły w wielu krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Chinach, USA, Hong Kongu i Kanadzie.

Powierzchowne zakażenia GAS

Zdecydowana większość zakażeń GAS to zapalenie gardła i liszajec. Paciorkowcowe zapalenie gardła - zwykle objawiające się gorączką o ostrym początku, z wysiękowym zapaleniem gardła i migdałków, ze sporadycznym powiększeniem węzłów chłonnych szyjnych - jest trudne do odróżnienia od wirusowego zapalenia gardła. Liszajec najczęściej dotyka dzieci, objawia się jako zakaźne krostki, które powiększają się i pękają z żółtawym nalotem. Podobnie jak w przypadku większości innych skórnych manifestacji GAS, zespół kliniczny może być również wywołany przez Staphylococcus aureus.

Szkarlatyna rzadko rozwija się z zapalenia gardła i jest wywoływana przez szczepy GAS, które wytwarzają paciorkowcowe toksyny erytrogenne, objawiające się jako głęboko czerwona, uogólniona wysypka grudkowa, z rumieniem na twarzy i "truskawkowym językiem", które towarzyszą wysiękowemu zapaleniu gardła. Występuje głównie w dzieciństwie (większość przypadków między 5 a 15 rokiem życia), a wysypka utrzymuje się zwykle do tygodnia.

Inwazyjne zakażenia GAS

Inwazyjne zakażenia GAS - w których organizm narusza bariery skóry i/lub błony śluzowej - są znacznie rzadsze niż zakażenia powierzchowne. Większość tych zakażeń to bakteriemia w połączeniu z infekcjami skórnymi (np. cellulitis) i stanowi do 80% chorób inwazyjnych GAS. Należy zauważyć, że cellulitis może być również wywołany przez S. aureus - oba są nierozróżnialne bez możliwości uzyskania dodatniego wyniku posiewu bakteryjnego. Bakteriemia występuje, gdy szczepy GAS zostaną wprowadzone do krwiobiegu, klasycznie po porodzie (posocznica połogowa), ale obecnie częściej w wyniku urazu, powierzchownego zakażenia lub przejściowo w wyniku kolonizacji.

Rzadziej może wystąpić martwicze zapalenie powięzi i zapalenie mięśni, wraz z infekcją ogniskową, taką jak septyczne zapalenie stawów, zapalenie kości i kości oraz tworzenie się ropni. Zapalenie płuc, zapalenie wsierdzia i zapalenie opon mózgowych są obecnie rzadko spotykane. Martwicze zapalenie powięzi jest ciężką i szybko postępującą infekcją skóry, głębokich tkanek miękkich i mięśni, która wiąże się ze śmiertelnością przekraczającą 25% nawet w krajach o wysokim dochodzie.

Każda choroba inwazyjna może być rzadko powikłana paciorkowcowym zespołem wstrząsu toksycznego (STSS) - szybko postępującą chorobą z hipotensją, rozsianą koagulopatią wewnątrznaczyniową i niewydolnością narządową wywołaną przez superantygen GAS. Obecność STSS zwiększa ryzyko śmiertelności.

Immunologiczne następstwa zakażeń GAS

Głównymi następstwami zakażenia GAS są ostra gorączka reumatyczna i ostre poststreptokokowe kłębuszkowe zapalenie nerek. Ostra gorączka reumatyczna występuje najczęściej po nieleczonym zapaleniu gardła wywołanym przez GAS. Choroba reumatyczna serca jest potencjalnie długotrwałą konsekwencją zapalenia serca występującego podczas epizodu lub nawracających epizodów ostrej gorączki reumatycznej. Ostre poststreptokokowe kłębuszkowe zapalenie nerek może być wynikiem liszajec lub zapalenia gardła wywołanego przez "nefrytogenne" szczepy GAS. Zakażenie poprzedzające może nie być już widoczne klinicznie, ale może być wywnioskowane z wywiadu. Jest to ostry zespół nefrytyczny z nagłym obrzękiem, białkomoczem, krwiomoczem i nadciśnieniem tętniczym, wynikający z uszkodzenia kłębuszków nerkowych przez kompleksy immunologiczne. U dzieci rokowanie jest doskonałe, ustępuje całkowicie w ciągu kilku tygodni.

Diagnoza i leczenie

Jednym ze sposobów na potwierdzenie diagnozy lekarskiej odnośnie zakażenia się Paciorkowcem Grupy A, jest wykonanie testu Strep A.
Leczenie infekcji polega na stosowaniu odpowiedniego antybiotyku. Najczęściej jest to amokscycylina lub penicylina, gdyż one są najbardziej skuteczne. Antybiotyk przyjmuje się przez około 7-10 dni, zgodnie z wytycznymi lekarza. W ten sposób usuwa się z organizmu bakterie i zmniejsza ryzyko powikłań. Przy zapaleniu gardła stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, które zwalczają silny ból.