Enukleacja - usunięcie gałki ocznej u zwierzęcia.

Enukleacja, czyli chirurgiczne usunięcie gałki ocznej, jest zabiegiem wykonywanym w medycynie weterynaryjnej w sytuacjach, gdy zachowanie oka nie jest już możliwe ani uzasadnione ze względów zdrowotnych czy komfortu życia zwierzęcia. Choć sama decyzja o usunięciu oka może być dla opiekuna trudna emocjonalnie, zabieg ten często przynosi zwierzęciu znaczną ulgę, eliminując ból i ryzyko dalszych powikłań.

Wskazania do enukleacji

Enukleacja jest zabiegiem ostatecznym, wykonywanym wtedy, gdy leczenie zachowawcze lub mniej inwazyjne metody nie przynoszą efektu. Do najczęstszych wskazań należą:

Nowotwory oka lub struktur oczodołu – np. czerniak, rak płaskonabłonkowy, chłoniak.

Nieodwracalne uszkodzenia gałki ocznej – po urazach mechanicznych, poparzeniach chemicznych czy ciałach obcych.

Przewlekły, bolesny stan zapalny – np. jaskra, zapalenie błony naczyniowej lub ciężkie owrzodzenie rogówki.

Zakażenia oporne na leczenie – gdy bakterie lub grzyby niszczą struktury oka.

Zanik gałki ocznej (phthisis bulbi) – nieczynne, zdegenerowane oko, które może powodować dyskomfort.

Przebieg zabiegu

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Po przygotowaniu pola operacyjnego chirurg dokonuje nacięcia powiek i odpreparowania tkanek otaczających gałkę oczną. Następnie odcina mięśnie oczne i nerw wzrokowy, po czym usuwa gałkę oczną w całości. Rana jest dokładnie oczyszczana, a oczodół zamykany szwami.

W niektórych przypadkach stosuje się implant oczodołowy, który pomaga zachować naturalny kształt powiek i wygląd zwierzęcia. U psów i kotów jest to rozwiązanie estetyczne, szczególnie w przypadku jednostronnej enukleacji.

Opieka pooperacyjna

Po zabiegu zwierzę zwykle szybko dochodzi do siebie. Przez kilka dni konieczne jest podawanie leków przeciwbólowych i antybiotyków. Zwierzę powinno nosić kołnierz ochronny, aby zapobiec drapaniu lub ocieraniu rany. Szwy usuwa się zazwyczaj po 10–14 dniach.

Właściciel powinien obserwować ranę pod kątem obrzęku, wysięku lub nieprzyjemnego zapachu. W razie wystąpienia takich objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Życie po enukleacji

Większość zwierząt bardzo dobrze adaptuje się do życia z jednym okiem, a nawet całkowitej ślepoty, jeśli utrata wzroku nastąpiła stopniowo. Psy i koty polegają głównie na węchu, słuchu i pamięci przestrzennej, dlatego po krótkim okresie adaptacji wracają do normalnego funkcjonowania.

Wielu właścicieli zauważa znaczną poprawę samopoczucia zwierzęcia po zabiegu – ustępuje ból, a pupil staje się bardziej aktywny i pogodny.

Enukleacja jest zabiegiem ratującym komfort i zdrowie zwierzęcia w sytuacjach, gdy oko staje się źródłem bólu lub zagrożenia dla życia. Choć decyzja o usunięciu gałki ocznej bywa trudna, jest to często najlepsze rozwiązanie dla dobra pacjenta. Dzięki właściwej opiece i trosce ze strony opiekuna zwierzę może prowadzić pełne, szczęśliwe życie także po utracie oka.