Dyzenteria - przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Dyzenteria, znana również jako czerwonka, to poważna infekcja jelit, która powoduje zapalenie i owrzodzenie ściany jelit. Charakteryzuje się głównie biegunką z krwią, bólem brzucha oraz gorączką. Choroba ta jest szczególnie niebezpieczna w krajach o niskim standardzie sanitarnym i może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet śmierci, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona.

Dyzenteria dzieli się na dwa główne typy w zależności od czynnika etiologicznego:

Dyzenteria bakteryjna (shigeloza): wywoływana przez bakterie z rodzaju Shigella, najczęściej występuje w regionach o niskim standardzie higienicznym i sanitarnym, bakterie Shigella są wysoce zakaźne i mogą być przenoszone przez skażoną wodę, żywność lub bezpośredni kontakt z zakażonymi osobami.
Dyzenteria amebowa (ameboza): wywoływana przez pasożyty Entamoeba histolytica, częściej występuje w tropikalnych i subtropikalnych regionach świata, pasożyty te mogą być przenoszone przez skażoną wodę i żywność, a także przez bezpośredni kontakt z zakażonymi osobami.

Objawy dyzenterii mogą się różnić w zależności od typu infekcji, ale najczęściej obejmują:

• Biegunka z krwią lub śluzem: jest to najbardziej charakterystyczny objaw dyzenterii.
• Ból brzucha i skurcze: często towarzyszą biegunce.
• Gorączka: wysoka temperatura ciała może wskazywać na zakażenie bakteryjne.
• Wymioty: mogą występować, zwłaszcza w przypadku shigelozy.
• Odwodnienie: spowodowane utratą płynów i elektrolitów z organizmu.
• Ogólne osłabienie: spowodowane przewlekłym stanem zapalnym i utratą apetytu.

Diagnoza dyzenterii opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz wynikach badań laboratoryjnych:

Badania kału: analiza próbki kału może wykazać obecność bakterii Shigella, cyst pasożyta Entamoeba histolytica lub krwi i śluzu.
Badania krwi: mogą pomóc w ocenie stanu zapalnego oraz poziomu elektrolitów.
Kolonoskopia: może być zalecana w ciężkich przypadkach, aby ocenić stopień uszkodzenia jelit.


Leczenie dyzenterii zależy od przyczyny infekcji i nasilenia objawów:

Dyzenteria bakteryjna (shigeloza):
Antybiotyki: takie jak ciprofloksacyna lub azytromycyna są często stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych.
Nawadnianie: ważne jest uzupełnianie płynów i elektrolitów, zwłaszcza w przypadku ciężkiej biegunki.

Dyzenteria amebowa (ameboza):
Leki przeciwpasożytnicze: takie jak metronidazol lub paromomycyna są stosowane w leczeniu zakażeń amebowych.
Nawadnianie: podobnie jak w przypadku dyzenterii bakteryjnej, ważne jest uzupełnianie płynów.

Leczenie objawowe:
Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: mogą być stosowane w celu złagodzenia bólu i gorączki.
Dieta: w czasie choroby zaleca się lekkostrawną dietę, unikanie produktów mlecznych i tłustych potraw.


Zapobieganie dyzenterii polega na przestrzeganiu zasad higieny i unikanie kontaktu z zakażonymi osobami lub skażoną wodą i żywnością:

Higiena rąk: regularne mycie rąk mydłem i wodą, zwłaszcza przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety.
Bezpieczna woda: picie wody butelkowanej lub przegotowanej w regionach o niskim standardzie sanitarnym.
Bezpieczna żywność: unikanie surowych warzyw, owoców nieobranych ze skórki oraz potraw z ulicznych straganów w krajach o wysokim ryzyku zakażenia.
Sanitacja: poprawa warunków sanitarnych, w tym dostępu do czystej wody i odpowiednich systemów kanalizacyjnych.
Edukacja: Ppodnoszenie świadomości na temat dróg przenoszenia i zapobiegania infekcjom.

Dyzenteria jest poważną chorobą zakaźną, która może prowadzić do ciężkich powikłań, a nawet śmierci, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Zrozumienie przyczyn, objawów i metod leczenia oraz przestrzeganie zasad profilaktyki są kluczowe w zwalczaniu tej choroby. Poprawa warunków sanitarnych i edukacja na temat higieny są niezbędne, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia i ograniczyć rozprzestrzenianie się dyzenterii, zwłaszcza w krajach rozwijających się.