Giardioza

Giardioza (lamblioza) – objawy, przebieg, leczenie i profilaktyka

• Giardioza, znana także jako lamblioza, to powszechna choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego wywoływana przez pierwotniaka Giardia intestinalis (dawniej Giardia lamblia). Zakażenie szerzy się głównie poprzez skażoną wodę i żywność, a także kontakt bezpośredni.

1. Co wywołuje giardiozę?

Czynnikiem sprawczym jest pierwotniak Giardia intestinalis, który występuje w dwóch formach:

Cysta – odporna forma przetrwalnikowa, odpowiedzialna za zakażenie.

Trofozoit – aktywna forma pasożyta bytująca w jelicie cienkim, przylegająca do nabłonka jelitowego.

Zakażenie następuje po połknięciu cyst, które uwalniają trofozoity w przewodzie pokarmowym.

2. Jak dochodzi do zakażenia?

Najczęściej poprzez:

wodę – nieprzegotowaną, z jezior, rzek, studni, basenów;

żywność – mytą w skażonej wodzie;

kontakt bezpośredni – zwłaszcza wśród dzieci (żłobki, przedszkola);

kontakt ze zwierzętami – choć człowiek zaraża się głównie od człowieka.

Cysty są wyjątkowo odporne i mogą przeżyć w wilgotnym środowisku nawet kilka miesięcy.

3. Objawy giardiozy

U części osób zakażenie przebiega bezobjawowo. Objawy, jeśli się pojawią, wynikają najczęściej z zaburzeń wchłaniania tłuszczów i podrażnienia jelit.

Najczęstsze objawy:

biegunka (często tłusta, pienista, o nieprzyjemnym zapachu),

wzdęcia i nadmierne gazy,

bóle brzucha (zwłaszcza w okolicy pępka),

nudności, sporadycznie wymioty,

uczucie zmęczenia, osłabienie,

u dzieci: niedobory masy ciała, zahamowanie wzrostu, niedobory witamin.

Objawy mogą być przewlekłe i nawracające.

4. Diagnostyka

Rozpoznanie giardiozy opiera się na:

badaniu kału – wykrywanie cyst; zwykle wymagane 2–3 próbki;

testach antygenowych ELISA lub immunochromatograficznych;

badaniu endoskopowym z pobraniem treści jelitowej (rzadziej).

5. Leczenie

Stosuje się leki przeciwpasożytnicze, m.in.:

metronidazol,

tynidazol,

albendazol,

nitazoksanid.

U dzieci i dorosłych leczenie jest zwykle krótkie i skuteczne, choć czasem konieczna jest powtórna terapia. Ważne jest leczenie wszystkich członków gospodarstwa domowego w razie częstych nawrotów.

6. Powikłania

Nieleczona lub przewlekła giardioza może prowadzić do:

nietolerancji laktozy,

utrzymujących się zaburzeń wchłaniania,

niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach,

u dzieci – opóźnienia wzrostu i rozwoju.

7. Profilaktyka

Aby zapobiec zakażeniu:

pij wyłącznie wodę bezpieczną (przegotowaną lub butelkowaną),

unikaj połkania wody podczas kąpieli w jeziorach czy basenach,

dokładnie myj ręce (zwłaszcza po toalecie i przed jedzeniem),

starannie myj warzywa i owoce,

dbaj o higienę w miejscach, gdzie przebywają małe dzieci,

unikaj picia surowej wody w krajach o niższym standardzie sanitarnym.