diagnostyka okulistyczna

Diagnostyka okulistyczna zaczyna się od badań podstawowych, które wykonywane są profilaktycznie u osób zdrowych w celu sprawdzenia stanu narządu wzroku. W zależności od potrzeb, okulista kieruje go na bardziej specjalistyczne badania.

Podstawowe badania okulistyczne

Podstawowe badania okulistyczne są wskazane, gdy oczy nie dają żadnych niepokojących objawów. Wiele wad wzroku początkowo nie daje wyraźnych objawów, przez co przez długi czas mogą rozwijać się w ukryciu. Nierzadko zdarza się, że zanim objawy dadzą o sobie znać, choroba jest już zaawansowana. Wśród podstawowych badań oczu znajdują się następujące:

Badanie ostrości wzroku

Badanie ostrości wzroku przeprowadza się je przy użyciu tablic Snellena do dali i bliży. Mają one postać białej karty z 10 rzędami liter i cyfr w kolorze czarnym o różnych rozmiarach. Pacjent musi odczytać coraz mniejsze rzędy z pewnej odległości, z jednym okiem zasłoniętym, a drugim zasłoniętym. Coraz częściej zamiast tradycyjnych tablic w biurach stosuje się projektory elektroniczne. Siła ostrości wzroku badanego wyrażana jest przez stosunek odległości, w jakiej badany znajduje się od tablicy do odległości, z jakiej znak ten widzi zdrowe oko. Test ten ma na celu ocenę ogólnej jakości widzenia.
Komputerowe badanie wzroku

Przeprowadzane jest przy użyciu autorefraktometru. Jest ono zautomatyzowane, to sterowane komputerowo badanie wady refrakcji, które wykorzystuje zasadę skiaskopii. Skiaskopia polega na rzutowaniu wiązki promieni świetlnych na dno oka oraz obserwowaniu kierunku przemieszczania się czerwonego odblasku z dna oka w obrębie źrenicy. Jest ono wykonywane z lub bez wcześniejszego podania leków paraliżujących akomodację. Badanie to pozwala na zdiagnozowanie krótko- i dalekowzroczności oraz astygmatyzmu. Stanowi podstawę w doborze soczewek korekcyjnych.

Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Zazwyczaj przeprowadzane jest przy użyciu tonometru bezkontaktowego lub aplanacyjnego. W tonometrii bezkontaktowej do pomiaru ciśnienia wykorzystuje się podmuch powietrza. W tonometrii aplanacyjnej, po znieczuleniu rogówki i zabarwieniu jej filmu łzowego fluoresceiną, poziom ciśnienia jest badany za pomocą lampy szczelinowej z założonym niebieskim filtrem. Wartość ciśnienia jest następnie mierzona, co jest ważne dla określenia warunków wewnątrz gałki ocznej, które determinują jej napięcie. Nieprawidłowe poziomy występują między innymi w przebiegu jaskry.

Badanie dna oka

Badanie to obejmuje ocenę tylnego odcinka oka. W oftalmoskopii lekarz ocenia siatkówkę, plamkę żółtą, tarczę nerwu wzrokowego i naczynia krwionośne. Umożliwia wykrycie zarówno chorób oczu, jak i nieprawidłowości wskazujących na schorzenia ogólnoustrojowe, takie jak między innymi wysokie ciśnienie krwi i cukrzyca. Badanie wykonuje się przy użyciu oftalmoskopu, czyli wziernika ocznego, lampy szczelinowej, tzw. biomikroskopu lub wziernika Fisona.

Specjalistyczne badania wad wzroku

Jeśli podstawowe badania nie zdiagnozują wady wzroku, konieczna jest rozszerzona diagnostyka. Coraz więcej placówek dysponuje nowoczesnym sprzętem, który pozwala na pełną diagnostykę i leczenie wad wzroku u dorosłych i dzieci. Należą do nich między innymi:

komputerowe badanie pola widzenia, które polega na ocenie reakcji na wiązkę promieni świetlnych. Wady pola widzenia utrudniają normalne funkcjonowanie i mogą wskazywać na uszkodzenie lub ucisk części nerwu wzrokowego;
badanie grubości rogówki (znane jako pachymetria);
biometria optyczna do pomiaru długości gałki ocznej;
gonioskopia, czyli badanie kąta przesączania (rogówkowo-rogówkowego);
egzoftalmometria (badanie wytrzeszczu);
badanie wydzielania łez - pozwala zbadać, ile łez produkuje oko i czy odpowiednio chronią one gałkę oczną. Pozwala wykryć m.in. zespół suchego oka;
badania obrazowe, takie jak m.in:
Okulistyczna optyczna koherentna tomografia (OCT);
USG gałki ocznej - badanie wykonywane w celu oceny oczodołu (np. w celu wykrycia odwarstwienia siatkówki, krwotoku ocznego, ciał obcych lub guzków);
topografia rogówki (precyzyjne pomiary i mapowanie rogówki);
skaningowa tomografia siatkówki (HRT);
skaningowa polarymetria laserowa (GDX);
elektrofizjologia oka (elektroretinografia ERG, wzrokowe potencjały wywołane (VEP).