Częściowa atrezja jelita – objawy, diagnoza i leczenie

Częściowa atrezja jelita to rzadka, ale poważna wada wrodzona układu pokarmowego, polegająca na niepełnym zarośnięciu światła jelita, najczęściej cienkiego. W odróżnieniu od całkowitej atrezji, w której dochodzi do całkowitego przerwania ciągłości jelita, forma częściowa pozostawia niewielki, choć niewystarczający do prawidłowego trawienia i pasażu pokarmu, kanał jelitowy.

Przyczyny

Atrezja jelita rozwija się w okresie płodowym i może być wynikiem:

• zaburzeń w ukrwieniu jelita podczas życia płodowego (np. skręt, zator naczyniowy),

• infekcji wewnątrzmacicznej,

• czynników genetycznych (często występuje u noworodków z trisomią 21 – zespołem Downa).

W większości przypadków nie udaje się jednak jednoznacznie określić przyczyny.

Objawy

Częściowa atrezja jelita może objawiać się tuż po urodzeniu lub w późniejszym okresie niemowlęcym, w zależności od stopnia zwężenia światła jelita. Typowe symptomy to:

• wzdęcia brzucha,

• wymioty (często żółciowe),

• brak oddania smółki w pierwszych dobach życia,

• słabe przybieranie na wadze lub utrata masy ciała,

• objawy niedrożności jelit – naprzemienne okresy zaparć i biegunek.

U dzieci starszych i dorosłych, u których atrezja częściowa nie została rozpoznana we wczesnym wieku, objawy mogą być mniej specyficzne – przewlekłe bóle brzucha, nawracające wymioty, trudności z trawieniem pokarmów stałych.

Diagnostyka

Rozpoznanie częściowej atrezji jelita wymaga dokładnej diagnostyki obrazowej. Stosuje się:

• RTG jamy brzusznej – może wykazać poziomy płynów lub rozdęcie jelit,

• kontrastowy pasaż jelit – pozwala określić miejsce zwężenia,

• USG jamy brzusznej – pomocne przy ocenie rozdęcia pętli jelitowych,

• tomografia komputerowa (TK) – dokładniejsze obrazowanie, szczególnie u starszych dzieci i dorosłych.

W niektórych przypadkach ostateczne rozpoznanie stawiane jest dopiero w trakcie zabiegu chirurgicznego.

Leczenie

Podstawą leczenia jest interwencja chirurgiczna, polegająca na:

• wycięciu zwężonego odcinka jelita,

• zespoleniu zdrowych fragmentów jelita (tzw. zespolenie end-to-end).

W przypadkach bardziej złożonych może być konieczne czasowe wyłonienie stomii. Po zabiegu noworodek lub niemowlę wymaga intensywnej opieki – żywienia pozajelitowego i kontroli stanu ogólnego.

Rokowanie po operacji jest zazwyczaj dobre, pod warunkiem szybkiego rozpoznania i braku powikłań. Dzieci zazwyczaj nadrabiają zaległości w rozwoju i osiągają normalne funkcje trawienne.

Podsumowanie

Częściowa atrezja jelita to poważna, ale uleczalna wada wrodzona. Kluczowe znaczenie ma szybkie rozpoznanie i odpowiednie leczenie chirurgiczne. Dzięki postępom w diagnostyce i chirurgii dziecięcej, większość dzieci z tym schorzeniem ma szansę na normalne życie i rozwój.