Ból fantomowy
Tags
uczucie bólu psychika mózg kończyny amputacja

Ból fantomowy to odczuwanie bólu w kończynie lub części ciała, która została amputowana lub utracona. Jest to zjawisko neurologiczne, które wynika z tego, że mózg nadal „pamięta” utraconą część ciała i wysyła sygnały bólowe, mimo że jej fizycznie nie ma.

Objawy bólu fantomowego

  • Ostry, palący, kłujący lub pulsujący ból w miejscu amputacji.
  • Uczucie mrowienia, ściskania lub drętwienia.
  • Ból nasilający się w wyniku stresu, zmian temperatury lub dotyku w pobliżu kikuta.
  • Wrażenie obecności utraconej kończyny (tzw. zjawisko fantomowe).


Przyczyny bólu fantomowego


Ból fantomowy wynika z reorganizacji mózgu i układu nerwowego po amputacji. Mózg nadal odbiera sygnały z nerwów, które wcześniej obsługiwały amputowaną część ciała. Może to wynikać z:

  • Zmian w korze czuciowej mózgu.
  • Nadreaktywności nerwów w okolicy amputacji.
  • Przewlekłego bólu przed amputacją, który „został zapamiętany” przez mózg.


Leczenie i metody łagodzenia bólu fantomowego

  • Farmakoterapia – leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne lub przeciwpadaczkowe mogą pomóc w modulacji sygnałów bólowych.
  • Terapia lustrzana – pacjent wykonuje ruchy zdrową kończyną przed lustrem, co pomaga „przeprogramować” mózg.
  • Stymulacja nerwów i mózgu – np. przez przezczaszkową stymulację magnetyczną (TMS) lub neurostymulację rdzenia kręgowego.
  • Fizjoterapia i akupunktura – pomagają w redukcji bólu i napięcia nerwowego.
  • Psychoterapia – terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może pomóc w zarządzaniu bólem i zmianie postrzegania bodźców bólowych.

Ciekawostki


Świąd fantomowy
– Niektórzy pacjenci doświadczają świądu w amputowanej kończynie – co może być bardzo frustrujące, bo... nie da się jej podrapać!

Silniejszy u żołnierzy
– Ból fantomowy często występuje u żołnierzy po urazach wojennych, a stres pourazowy może nasilać jego objawy.

Niektórzy pacjenci "ruszają" amputowaną kończyną
– Niektórzy pacjenci czują, jakby mogli poruszać brakującą nogą lub dłonią, choć fizycznie jej już nie ma.

Fantomy u zwierząt
– Istnieją doniesienia, że zwierzęta po amputacjach również mogą doświadczać bólu fantomowego, chociaż trudno to jednoznacznie potwierdzić.