Ablacja - co to takiego?

Ablacja to termin medyczny, który w dosłownym tłumaczeniu oznacza „usunięcie” lub „zniszczenie”. W praktyce klinicznej odnosi się do różnych procedur, których celem jest zniszczenie nieprawidłowej tkanki lub źródła zaburzeń w organizmie – najczęściej w kontekście leczenia zaburzeń rytmu serca, zmian nowotworowych czy przewlekłego bólu. Jedną z najczęściej kojarzonych i stosowanych form ablacji jest ablacja serca, stosowana w leczeniu arytmii.

Ablacja polega na celowanym zniszczeniu chorej lub nieprawidłowo funkcjonującej tkanki za pomocą różnych metod – termicznych, chemicznych, mechanicznych lub elektrycznych. W zależności od miejsca i celu zabiegu, ablacja może być wykonywana przezskórnie (np. poprzez cewnik wprowadzony do serca), operacyjnie lub endoskopowo.

Najczęstsze rodzaje ablacji to:

• Ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RF) – niszczenie tkanki za pomocą ciepła.
• Krioablacja – zamrażanie i niszczenie zmienionej tkanki.
• Ablacja laserowa lub ultradźwiękowa – stosowana głównie w onkologii lub chirurgii.
• Ablacja chemiczna – polega na miejscowym podaniu substancji niszczącej, np. alkoholu.

Najbardziej znanym i powszechnie stosowanym rodzajem ablacji jest ablacja cewnikowa serca, stosowana w leczeniu zaburzeń rytmu serca (arytmii). Polega ona na wprowadzeniu cienkich cewników przez żyły do serca, zlokalizowaniu źródła arytmii i jego unieszkodliwieniu.

Wskazania do ablacji serca obejmują:

• Tachykardia nadkomorowa (np. AVNRT, AVRT).
• Migotanie przedsionków – najczęstsza arytmia, szczególnie u osób starszych.
• Częstoskurcz komorowy – w wybranych przypadkach.
• Trzepotanie przedsionków.

Przebieg zabiegu:
Zabieg wykonywany jest w warunkach sali elektro-fizjologicznej, w znieczuleniu miejscowym. Pacjent jest monitorowany, a za pomocą cewników lekarz mapuje aktywność elektryczną serca. Następnie źródło arytmii zostaje zniszczone za pomocą prądu RF lub zimna (krioablacja).

Ablacja znajduje szerokie zastosowanie także poza kardiologią. Przykładowe dziedziny to:

1. Onkologia
Ablacja termiczna guzów – np. w wątrobie, nerkach, płucach.

Może być alternatywą dla operacji u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do zabiegu chirurgicznego.

2. Ginekologia
Ablacja endometrium – leczenie krwotoków miesiączkowych przez zniszczenie błony śluzowej macicy.

3. Chirurgia naczyniowa
Ablacja żylaków – wewnątrznaczyniowa ablacja termiczna żyły odpiszczelowej (np. laserem lub RF).

4. Neurologia i leczenie bólu
Ablacja nerwów – stosowana np. w leczeniu bólu kręgosłupa lub w neuralgiach.

Zalety ablacji:

• Krótki czas rekonwalescencji.
• Duża skuteczność – np. ablacja migotania przedsionków w doświadczonych ośrodkach osiąga skuteczność na poziomie 70–80%.
• Możliwość leczenia tam, gdzie klasyczna chirurgia jest zbyt ryzykowna.
• Małoinwazyjność – wiele procedur wykonywanych jest przezskórnie, bez potrzeby otwartej operacji, 

Możliwe powikłania:

• Uszkodzenia sąsiednich struktur (np. nerwów, naczyń).
• Krwawienia lub infekcje w miejscu wkłucia.
• Rzadziej: zakrzepica, zatorowość, tamponada serca (w przypadku ablacji serca).
• Nawrót dolegliwości – czasem konieczne jest powtórzenie zabiegu.

Przeciwwskazania
Nie każdy pacjent może być zakwalifikowany do ablacji. Przeciwwskazaniami są m.in.:

• aktywna infekcja,
• ciężka niewydolność wielonarządowa,
• niekontrolowane zaburzenia krzepnięcia,
• niektóre choroby nowotworowe w zaawansowanym stadium (w zależności od typu ablacji).

Ablacja to nowoczesna, coraz powszechniej stosowana metoda leczenia w wielu dziedzinach medycyny. Szczególne miejsce zajmuje w kardiologii, gdzie skutecznie pomaga pacjentom z arytmiami. Dzięki postępowi technologicznemu i rosnącemu doświadczeniu lekarzy, ablacja staje się bezpieczniejsza i skuteczniejsza – stanowiąc często realną alternatywę dla farmakoterapii i chirurgii.