toczeń_rumień_objawy_tocznia_admed

Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą autoimmunologiczną. Potocznie nazywany jest po prostu toczniem, najczęściej dotyka wielu narządów, charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji. Choroba jest trudna do zdiagnozowania a jej przebieg może być zarówno łagodny jak i bardzo ostry.

Czym jest toczeń?

Toczeń jest jedną z chorób autoimmunologicznych, na którą co roku zapada w Polsce około 15 tysięcy osób, w tym w przeważającej części kobiety. Przedział wiekowy zachorowalności na tocznia jest szeroki bo od 15 do 65 roku życia. Choroba jest bardzo trudna w zdiagnozowaniu co oznacza zazwyczaj długi upływ czasu zanim chory ma postawioną diagnozę. W przebiegu tocznia, jak i każdej chorobie autoimmunologicznej, organizm nie rozpoznając własnych komórek, zaczyna je atakować produkując przeciwciała. W rezultacie dochodzi do stanu zapalnego uszkadzającego organy człowieka. W przypadku tocznia, uszkodzona zostaje grupa organów i struktur. Najczęściej są to skóra, nerki oraz stawy.

Co przyczynia się do zachorowania na toczeń?


Wpływ na zachorowanie na tocznia mają różne czynniki. Przede wszystkim uważa się, że podłoże genetyczne odgrywa sporą rolę, lecz aby zachorować muszą zostać uruchomione dodatkowe czynniki, takie jak:

  • Hormony – naukowcy podejrzewają, że stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej zwiększa ryzyko zachorowania na tocznia;
  • Promieniowanie UVB, w wyniku którego powstają specyficzne zmiany w skórze;
  • Infekcje wirusowe i bakteryjne;
  • Nieprawidłowy tryb życia – nadmiar stresu, niezdrowa, tłusta dieta, palenie papierosów oraz rak ruchu.

 

Jakie są objawy tocznia?

Pierwsze objawy tocznia są łagodne i często bardzo ogólne, takie jak:

  • Szybkie męczenie się,
  • Ogólne silne zmęczenie,
  • Powiększone węzły chłonne,
  • Stany podgorączkowe i gorączki niezwiązane z infekcją.

 

Wraz z rozwojem choroby, mogą pojawić się:

  • Uporczywe, nawracające migreny,
  • Bóle stawów,
  • Różnego rodzaju wysypki na ciele bądź rumień na twarzy – bardzo charakterystyczny dla tocznia jest rumień w kształcie motyla obejmujący nos i policzki, jest spora pewność, że osoba u której występuje jest chora na tocznia.

Gdy choroba postępuje, kolejne narządy mogą zacząć dawać niepokojące objawy. Najczęściej, poza skórą i układem stawowym, są to nerki, serce, płuca, układ pokarmowy i nerwowy.

 

Jakie badania wykonuje się w diagnostyce tocznia?

Gdy istnieją podejrzenia, że pacjent choruje na tocznia, lekarz badający pacjenta decyduje o skierowaniu go na badania laboratoryjne. W pierwszej kolejności wykonuje się morfologię, wskaźniki stanu zapalnego, odczyn kiłowy (jego wynik w przebiegu tocznia jest dodatni pomimo braku obecności kiły), badania wątrobowe. Kolejno wykonuje się badanie na przeciwciała przeciwjądrowe (ANA1), którego wynik decyduje o dalszym postępowaniu. Jeśli wynik jest dodatni, wykonuje się dalszą diagnostykę – testy ANA2 i ANA3. Ponieważ ponad 90% chorych na toczeń posiada przeciwciała przeciwjądrowe, badania te są skuteczne.

U kobiet planujących ciążę należy dodatkowo wykonać badania na obecność przeciwciał antyfosfolipidowych, gdyż ich obecność może zwiększyć ryzyko wystąpienia zakrzepów i powikłań ciąży.

W celu potwierdzenia lub wykluczenia tocznia, lekarz może zlecić także dodatkowe badania w zależności od objawów pacjenta.

 

Czy można się wyleczyć z tocznia?

Niestety toczeń pozostaje chorobą nieuleczalną. Możliwe jest leczenie poprawiające jakość życia oraz spowalniające rozwój choroby. Zażywanie tych leków jest niezbędne aby uzyskać odpowiednie efekty i niestety dożywotnie.

Podstawowe leczenie obejmuje następujące grupy leków:

  • niesteroidowe leki przeciwzapalne. 
  • leki przeciwmalaryczne,
  • glikokortykosteroidy 
  • leki immunosupresyjne i cytotoksyczne 


W wymagających tego przypadkach, wprowadzane jest leczenie przeciwzakrzepowe.

Chorym na toczeń zaleca się ponadto przestrzeganie zasad zdrowego trybu życia uwzględniającego odpowiednią dietę i codzienny ruch dostosowany do możliwości chorego. Odradza się przebywanie na słońcu, palenia papierosów, wprowadzenie technik relaksacyjnych. Ponieważ choroba ta, jako nieuleczalna, źle wpływa na psychikę, choremu należy udzielać wsparcia, a gdy to konieczne, skorzystać także z porad psychologa.