Zdrowa głodówka - kilka słów o autofagii

Kiedy ostatnio byłeś głodny? Daj sobie chwilę na odpowiedź. Kiedy ostatnio byłeś głodny, a w lodówce nie było nic do jedzenia, półki w sklepach zupełnie puste a chwilowy brak prądu uniemożliwiał zaparzenie choćby małej filiżanki herbaty?? W dzisiejszych czasach taki scenariusz wydaje się niemożliwy, tym bardziej że  w samej Polsce każdego dnia setki ton żywności lądują w śmietnikach (rocznie ok. 5 mln ton!). Powszechny dostęp do żywności, w tym gotowych potraw sprawił, że gdy tylko pojawia nam się minimalne uczucie głodu, bez trudu je zajadamy i zapominamy o sprawie. Jednak chwilowy głód czy post może być bardzo korzystny dla zdrowia. 

Czym jest autofagia?

Słowo autofagia pochodzi z języka greckiego, od słów autos - sam i fagein - jeść, co możemy przetłumaczyć jako „samozjadanie”. Jest to kataboliczny proces biologiczny, polegający na rozkładaniu przez komórkę cząsteczek chemicznych, fragmentów komórek i organelli komórkowych. Proces autofagii prowadzi do niszczenia uszkodzonych fragmentów komórek (w tym zmienionych chorobowo) które zaśmiecają ludzki organizm i dodatkowo mogą sprzyjać rozwojowi stanów chorobowych. Dlatego usuwanie uszkodzonych i zanieczyszczonych komórek z organizmu ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Substancje powstałe w wyniku rozpadu uszkodzonych komórek, służą do produkcji nowych, zdrowych komórek w miejscu usuniętych „śmieci”. Naukowcy badają skuteczność procesu autofagii w rozwijaniu odporności organizmu a także leczenia wielu chorób, m.in. choroby Alzheimera, czy nowotworów.

Proces ten powszechnie występuje u wszystkich eukariontów, czyli organizmów zbudowanych z komórek zawierających jądra z chromosomami. Do eukariontów, oprócz m.in. grzybów, roślin czy drożdży zalicza się również człowiek. I człowiek może samodzielnie wpływać na proces autofagocytozy. 

Jak przyspieszyć autofagię?


Możemy wpłynąć na proces samooczyszczania organizmu stosując kilka prostych kroków. Jednym z nich może być ograniczenie spożywania węglowodanów tak aby organizm zaczął czerpać energię z tłuszczy (dieta ketogeniczna). Wystawienie organizmu na stres np. głodówkę, jeszcze bardziej przyspiesza proces autofagii ponieważ organizm walcząc o przeżycie musi szukać źródeł energii rozszerza proces autofagii z uszkodzonych komórek na zapasy węglowodanów, tłuszczy czy nawet białek z mięśni - zaczyna zjadać sam siebie. Przyjmuje się że do takiego stanu rzeczy potrzeba głodować przez 72 godziny, ale cały proces nie został jeszcze dokładnie zbadany i udokumentowany, dlatego należy traktować go z ostrożnością.

Post przerywany…

Jest to najpopularniejszy model wspomagania autofagii. Polega na stworzeniu specjalnych „okien żywieniowych” w czasie których przyjmuje się posiłki. Mogą one być tworzone w godzinowych lub dziennych przedziałach, np.:

• 5:2 - pięć dni jedzenia - dwa dni głodówki
• jedzenie tylko w dni parzyste
• 16/8 - 16 godzin głodówki i 8 godzin na jedzenie w ciągu doby
  
  

Nie przesadzaj!

Mimo, że krótka głodówka może przynosić pozytywne rezultaty i możemy odczuwać poprawę nastroju oraz ogólnego samopoczucia, należy pamiętać, że organizm potrzebuje właściwego odżywiania dla sprawnego funkcjonowania. Długotrwałe głodzenie organizmu może przynieść znacznie więcej strat, m.in spowolnienie metabolizmu, spadek masy mięśniowej, zaburzenia pracy poszczególnych narządów a w skrajnym przypadku nawet śmierć.

Ćwicz!

Zupełnie inną metodą wspomagania autofagii jest trening. W czasie intensywnego treningu w naszych mięśniach powstają mikrouszkodzenia, które stymulują nasz organizm do szybkiej regeneracji z wykorzystaniem procesu autofagocytozy. Dzięki regularnym ćwiczeniom, nie tylko przyspieszyć procesy tworzenia nowych zdrowych komórek w organizmie ale również zadbasz o formę. W ten sposób z łatwością upieczesz dwie pieczenie na jednym ogniu!

Choć nie mamy jeszcze 100% dowodów na skuteczność i pozytywne efekty manipulowania autofagią, to możemy mieć spore nadzieje, skoro w 2016 roku japoński biolog Yoshinori Ohsumi otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologi właśnie za odkrycia związane z procesem autofagii.