Zatrucie grzybami - objawy, pierwsza pomoc
Tags
zatrucie pomoc pierwsza grzybaim
Każdego roku jesienią Polacy wybierają się do lasu aby szukać ulubionych grzybów. Nie tylko w Polsce, ale w całej Europie są one wykorzystywane do celów kulinarnych i nie można im odmówić szczególnych walorów smakowych. Są one także bogate w białko, błonnik i witaminy. Oczywiście nie każdy grzyb jest jadalny, dlatego zawsze zalecane jest zbieranie i spożywanie tylko takich których jesteśmy „pewni”.  Niewątpliwie niektóre grzyby trujące do złudzenia przypominają te jadalne dlatego każdego roku w Polsce jest coraz więcej przypadków zatrucia grzybami.


Które są trujące? Jakie są objawy zatrucia?


Grzyb składa się zazwyczaj z kapelusza i trzonka, co ciekawe więcej trucizny znajduje się właśnie w kapeluszu. Oczywiście w wypadku grzybów niejadalnych cała część grzyba jest trująca. Objawy, które powinny nas zaniepokoić to przede wszystkim: bóle brzucha, biegunka, wymioty (mogą wystąpić nawet przy spożyciu grzybów jadalnych, ale u osób wrażliwszych), duszności, zaburzenia widzenia, nadmierna potliwość. Objawy są zależne od tego jakie grzyby spożyliśmy. Najbardziej znany grzyb trujący to niewątliwie Muchomor Sromotnikowy (często mylony wyglądem z Kanią, która jest jadalna). Grzyb ten jest odpowiedzialny za 95 proc. zatruć śmiertelnych w Polsce. Objawy zatrucia, które są widoczne (czasami nawet po dobie od spożycia) to nudności, torsje, biegunka, ostre bóle brzucha. Po 2 dniach mogą one pozornie ustąpić, po czym nasilić się po kolejnych kilku dniach i wtedy zatrucie rozwija się błyskawicznie, czasami dochodzi do zaburzeń świadomości, omdleń, obserwuje się bardzo szybkie tętno, okropne bóle głowy. Toksyny jakie zawiera ten grzyb uszkadzają nie tylko wątrobę ale i nerki, a zgon następuje przez uszkadzanie kolejnych narządów. Zaznaczmy, że znany Muchomor Sromotnikowy to nie jedyny trujący grzyb jaki znajdziemy w lesie. Jednym z tych, które powinniśmy omijać jest Zasłonak Rudy, który ma tzw. Blaszki. Objawy zatrucia tym grzybem pojawiają bardzo poźno bo do 2 tygodni. Niestety jego spożycie prowadzi do  niewydolności nerek. Początkowo możemy czuć się dobrze, ale po tych kilkunastu dniach od spożycia będziemy oddawać coraz mniej moczu co skutkuje nie usuwaniem nadmiaru wody i gwarantuje pojawienie się zaburzeń elektrolitowych. Ponad połowa osob zatrutych tym grzybem do końca życia może wymagać przeprowadzania dializ, ponieważ nerki nie będą poprawnie pracować. Kolejnym silnie trującym grzybem jest Pietrzenica Kasztanowata, która wyróżnia się pofałdowanym kapeluszem. Co ciekawe nie musimy jej spożywać, bo  same opary z gotowania mogą powodować drgawki.

 

Przyczyny

Niestety dane nie są dokładne, ale w latach 1977-2044 zanotowano ponad 10 tys. zatruć grzybami z czego ponad 600 było śmiertelnych.  Najczęściej jest to muchomor sromotnikowy. Przyczyną zatruć jest niewątpliwie przede wszystkim spożywanie grzybów których nie znamy, złe identyfikowanie zbiorów, złe przygotowanie do spożycia tych jadalnych grzybów, spożywanie produktu „zepsutego”, złe przechowywanie np. w foliowych torebkach które nie mają dostępu powietrza w któych grzyby się zaparzają i wytwarzają tzw. Neuryny.

 

Leczenie zatrucia, pierwsza pomoc



Zawsze reagujmy kiedy poczujemy się źle, coś nas zaniepokoi.  Nawet jeżeli teoretycznie jesteśmy pewni, że grzyb był jadalny to zasięgnijmy opinii lekarza. Zwracajmy uwagę na dolegliwości układu pokarmowego, ponieważ tam toksyny atakują na pierwszym miejscu. Nie liczmy na to, że „samo przejdzie”, ponieważ każda minuta działa na naszą niekorzyść. Pamiętajmy, że niektóre toksyny z grzybów działają po czasie.
Jeżeli podejrzewamy u kogoś zatrucie i osoba jest przytomna to jak najszybciej wywołajmy wymioty, aby pozbyć się jak największej części grzyba (wymioty zaleca się zabrać w woreczku do szpitala w celu przeprowadzenia badania mykologicznego).  Oczywiście wywoływanie wymiotów jest najskuteczniejsze w krótkim czasie po spożyciu trującego grzyba. Podkreślmy aby samemu nie stosować środków wywołujących wymioty.
Co jeszcze powinniśmy zrobić?

  • możemy podać wodę z węglem aktywnym, który wchłonie toksyny z żołądka
  • zabezpieczyć potrawę z której były zrobione grzyby lub ich resztki, ewentualnie wymiociny osoby chorej
  • jeżeli osoba nie jest przytomna to oczywiście skontrolujmy parametry życiowe i w razie konieczności wykonajmy resuscytacje, ułóżmy osobę w pozycji bezpiecznej, wezwijmy karetkę
  • zapewnijmy choremu komfort psychiczny i ciepłe miejsce


Leczenie szpitalne będzie opierało się na badaniach mykologicznych zawartości pokarmowej, ew. resztek grzybów. Zawsze liczy się wczesne działanie a przy już rozwiniętym zatruciu lekarz skupi się na zwalczaniu wstrząsu i leczeniu objawowym.
Podstawowe w szpitalu będzie płukanie żołądka, podanie węgla aktywnego przez specjalną sondę razem ze środkami przeczyszczającyim, jednak w przypadku gdy pacjent ma biegunki nie będą one podawane. Podanie zostanie antidotum, które jest dobierane w zależności od rodzaju toksyny jaką zawiera grzyb (dlatego ważne jest dostarczenie go). Aby zmniejszyć gromadzenie amatoksyn w wątrobie przed kilka pierwszych dni będzie podawana dożylnie penicylina krystaliczna. Niestety czasami konieczna jest operacja przeszczepu nerki lub wątroby.


Pamiętajmy !



  • jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do jadalności grzyba to go nie spożywaj
  • nie podawaj grzybów dzieciom
  • staraj się nie zbierać młodych grzybow, bo trudniej odróżnić je od trujacyh
  • nigdy nie kupuj grzybów z niepewnego źrodła
  • w razie wątpliwości możesz udać się do stacji sanepidu aby zweryfikować ew. zbiory
  • nie przechowuj za długo potraw z grzybów
  • nie ufaj gdy ktoś twierdzi, że grzyb trujący będzie jedalny po kilkukrotnym przegotowaniu, nie ma też potwierdzenia dla tez, że  tylko grzyb trujący siwieje, że gorzkie są tylko te trujące, że grzyby trujące nie są nadryzane przez zwierzęta 


Niewątpliwe jesienne spacery w lesie sprawiać będą nie małą przyjemność, ale pamiętajmy aby zawsze zbierać tylko te grzyby co do których nie mamy żadnych wątpliwości. Zawsze też warto poradzić się bardziej doświadczonych grzybiarzy i kierować się zasadą, że bezpieczniejsze są te grzyby, które mają tzw. gąbkę pod kapeluszem.


Bibliografia:
  1. Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego, Pierwsza pomoc. Grzybobrania czas - zatrucia grzybami, http://ptpaiio-lodz.one.pl/wp-content/uploads/2015/11/Grzyby.pdf(dostęp 06.06.2022).