Tendinopatie kończyny górnej i dolnej – diagnostyka różnicowa i strategie leczenia (konserwatywne i operacyjne)

Tendinopatie, czyli schorzenia ścięgien, stanowią jedne z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych w obrębie kończyn górnej i dolnej. Charakteryzują się przewlekłym bólem, ograniczeniem funkcji a także czasam osłabieniem siły mięśniowej. Ich prawidłowa diagnostyka oraz odpowiedni plan terapeutyczny są kluczowe dla powrotu do pełnej sprawności. W artykule omówimy różnicowanie tendinopatii kończyny górnej i dolnej oraz dostępne strategie leczenia – zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne.

Tendinopatie kończyny górnej – najczęstsze schorzenia i diagnostyka

Najczęstsze tendinopatie kończyny górnej:

- Tendinopatia nadkłykcia bocznego (łokieć tenisisty) – zapalenie lub degeneracja ścięgna mięśnia prostownika nadgarstka i ramienia.

- Tendinopatia nadkłykcia przyśrodkowego (łokieć golfisty) – degeneracja ścięgien mięśni zginaczy nadgarstka.

- Tendinopatia stożka rotatorów – obejmuje ścięgna mięśni rotatorów barku.

- Tendinopatia ścięgna dwugłowego ramienia – ból w obrębie głowy mięśnia dwugłowego.

- Tendinopatia mięśni nadgarstka i palców – np. zespół de Quervaina.

Diagnostyka różnicowa:

Podstawą jest dokładny wywiad i badanie kliniczne, obejmujące ocenę lokalizacji bólu, zakresu ruchu, siły mięśniowej oraz obecności obrzęku czy tkliwości. Dodatkowo, w celu potwierdzenia diagnozy i wykluczenia innych patologii, stosuje się:

- Ultrasonografię – pozwala na ocenę struktury ścięgien, wykrycie degeneracji, zmian zapalnych czy pęknięć.

- MRI – szczególnie przy podejrzeniu uszkodzeń głębokich lub przy niejasnych obrazach klinicznych.

- Testy funkcjonalne i specjalistyczne – np. testy reprodukujące ból przy określonych ruchach.

- Tendinopatie kończyny dolnej – najczęstsze schorzenia i diagnostyka

Najczęstsze tendinopatie kończyny dolnej:

- Tendinopatia ścięgna Achillesa – ból w okolicy pięty, często u sportowców.

- Tendinopatia mięśnia czworogłowego uda i ścięgna rzepki – bóle przedniej części kolana.

- Tendinopatia ścięgna biodrowo-udowego – ból w bocznej części biodra.

- Tendinopatia mięśni pośladkowych – bóle bocznej strony biodra, często związane z zespołem pasma biodrowo-piszczelowego.

Diagnostyka:

Podobnie jak w przypadku kończyny górnej, podstawą jest wywiad i badanie kliniczne, potwierdzone obrazowaniem:

- Ultrasonografia – ocena struktury ścięgna, obecność degeneracji lub mikrourazów.

- MRI – szczególnie przy zaawansowanych zmianach lub niejasnej diagnostyce klinicznej.

- Testy funkcjonalne i ocena objawów przy ruchu.

Różnicowanie tendinopatii

Podczas diagnostyki konieczne jest wykluczenie innych patologii, takich jak:

- Zespoły bólowe nerwów (np. ucisk nerwu).

- Zapalenia stawów.

- Pęknięcia lub zerwania ścięgien.

- Zmiany zwyrodnieniowe stawów.

- Zesztywniające zapalenia stawów.

Dobrze przeprowadzona diagnostyka różnicowa umożliwia dobranie skutecznego leczenia i uniknięcie nadmiernego leczenia operacyjnego w przypadkach, które mogą być leczone zachowawczo.

Strategie leczenia tendinopatii

Leczenie zachowawcze

Podstawą terapii jest zazwyczaj terapia nieinwazyjna, obejmująca:

- Odpoczynek i unikanie czynników pogarszających stan.

- Fizjoterapia – ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie otaczające ścięgno, terapia manualna.

- Leczenie farmakologiczne – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), stosowane krótkotrwale.

- Terapia ultradźwiękami, laserem, suchym igłowaniem – wspomagające regenerację.

- Iniekcje kortykosteroidów – w krótkim okresie łagodzą ból, jednak z ryzykiem osłabienia struktury ścięgna.

- PRP (platelet-rich plasma) – terapia osoczem bogatopłytkowym, wspomagająca gojenie się tkanek.

Leczenie operacyjne

Rozważane w przypadkach, gdy leczenie zachowawcze jest nieskuteczne przez co najmniej 3-6 miesięcy lub gdy istnieją poważne uszkodzenia strukturalne.

Metody operacyjne obejmują:

- Dezynfekcję i oczyszczenie ścięgna – usunięcie uszkodzonej tkanki.

- Rekonstrukcję ścięgna – w przypadku zerwań.

- Mikrochirurgiczne usunięcie zmian degeneracyjnych.

- Rekonstrukcje z użyciem przeszczepów lub graftów – w ciężkich przypadkach.

Podsumowanie

Tendinopatie kończyny górnej i dolnej są powszechnymi schorzeniami, które mogą znacząco obniżyć jakość życia pacjentów. Kluczem do skutecznego leczenia jest właściwa diagnostyka różnicowa, obejmująca badanie kliniczne i obrazowe. Leczenie zachowawcze jest skuteczne w wielu przypadkach, zaś operacja stanowi ostateczność, stosowaną przy braku poprawy lub poważnych uszkodzeniach. Właściwe podejście terapeutyczne, indywidualnie dostosowane do pacjenta, pozwala na pełen powrót do aktywności i minimalizuje ryzyko nawrotów.