Zakażenie rany – jak o nią dbać, aby zapobiec infekcji?

Rana na ciele tworzy się poprzez rozerwanie ciągłości tkanek skórnych. Od chwili powstania w wyniku najróżniejszych czynników: upadków, skaleczeń czy poparzeń, każda rana powoduje upływ krwi i narażona jest na zakażenie poprzez kontakt z bakteriami i zanieczyszczeniami. Infekcja nieleczonej rany to stan zapalny mogący nieść ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne i rozprzestrzenić się nawet na cały organizm, w wielu przypadkach zagrażające życiu.

Przyczyny powstawania zakażeń ran

Zainfekowanie rany najczęściej obejmuje tylko samo skaleczenie i jego bliskie rejony i zwykle ustępuje po wdrożeniu właściwego leczenia. Zaniedbana rana znacznie wolniej ulega gojeniu i hamuje powrót do formy. Do jej zakażenia przede wszystkim dochodzi z winy drobnoustrojów bytujących na przedmiocie (np. na igle czy nożu), który spowodował powstanie przerwania ciągłości skóry. Powodem wystąpienia infekcji jest też często kontakt z patogenami żyjącymi w wodzie, glebie lub powietrzu, które towarzyszą upadkom czy uderzeniom. Niekiedy przyczyną zainfekowania rany są naturalnie znajdujące się na ludzkiej skórze drobnoustroje jak gronkowce czy paciorkowce.

Jakie czynniki przyspieszają powstanie zakażenia i jakie są powikłania?

Niezależnie od rodzaju rany, niezbędnym jest przestrzeganie określonych procedur ich pielęgnacji i opatrywania. Ryzyko powstania stanu zapalnego powoduje nie tylko brak zachowania odpowiedniej higieny rany, ale też dotykanie jej niedostatecznie zdezynfekowanymi i umytymi dłońmi i niezastosowanie jałowych opatrunków. Poważne zakażenie rany może nieść ze sobą ciężkie powikłania:

• Ropienie – rany ropne posiadają charakterystyczne poszarpane brzegi i powstają w wyniku zanieczyszczenia fragmentami odzieży, ziemią, piaskiem lub błotem. Są przez to o wiele bardziej podatne na infekcje gdyż mają wtedy najdogodniejsze uwarunkowanie do rozwoju bakterii ropnych lub gnilnych. Ten typ stanu zapalnego objawia się uczuciem pulsowania i pieczenia, zwiększonym bólem, występowaniem wydzieliny ropnej i zaczerwienieniem rantów. Ropień znacznie wyhamowuje gojenie rany i może sprawić, że infekcja rozprzestrzeni się w całym organizmie człowieka.

• Zgorzel gazowa – jest jednym z najpoważniejszych typów zakażeń, które wywołują bakterie gnilne bytujące w wodzie, ściekach czy ziemi. Laseczki zgorzeli gazowej powodują uczucie napięcia i silny ból w ranie, obrzęk skóry wokół rany, wypływanie charakterystycznej wydzieliny przypominającą posokę, nieprzyjemny zapach i osobliwe trzeszczenie wydobywający się z rany spowodowane gazami gnilnymi w tkankach. Infekcja rozwija się w ciągu kilku godzin od zranienia i szybko pogarsza stan ogólny rannego wywołując zamroczenie i zaniżając temperaturę ciała, co wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Szczególnie podatne na proces gnicia są zmiażdżone mięśnie.

• Wścieklizna – najczęściej jest konsekwencją ran kąsanych stworzonych przez zwierzę cierpiące na wściekliznę. Po ugryzieniu, jeśli jest to możliwe, należy poddać chore zwierzę obserwacji i zapobiegawczo zastosować szczepionkę przeciw wściekliźnie. Jest ta bardzo istotne, ponieważ zakażenie może wystąpić nawet po drobnym uszkodzeniu skóry i kontakcie ze śliną zainfekowanego zwierzęcia.

• Tężec – ten rodzaj stanu zapalnego najczęściej tworzy się poprzez kontakt skaleczenia z ziemią lub piaskiem. Objawiają się podobnie do zakażeń ropnych i wymagają zbadania przez specjalistę w szpitalu ponieważ trudno zdiagnozować czy doszło właśnie do zakażenia tężcem. Dlatego każda poważna rana utworzona na powietrzu nie powinna być bagatelizowana i traktowana zapobiegawczo. Wymaga ona opatrzenia przez chirurga oraz zastosowania surowicy przeciwtężcowej.

• Odleżyny – powstają one w wyniku długotrwałego unieruchomienia i nieodpowiednio pielęgnowane wywołują zakażenia spowodowane przez gronkowce i paciorkowce ludzkie. W rejonie odleżyny odbywa się najczęściej rozległy i wielokierunkowy stan zapalny z nieznaczną ropną wydzieliną. Powstająca martwica wywołuje trudne do wygojenia owrzodzenia, które łatwo i szybko ulegają infekcji. Niezwykle ważne jest w tym przypadku przemywanie ran czystą wodą lub płynem do przemywania i oczyszczania ran, zawierającym składniki eliminujące powstawaniem zakażeń i wspierające gojenie ran.

• ocieplenie rany spowodowane przez podwyższenie temperatury w jej okolicach,
• nasilony ból, zwłaszcza przy próbach ucisku lub dotyku rany, oraz pulsowanie,
• zwiększający się z każdym dniem obrzęk lub tkliwa opuchlizna,
• zaczerwienienie i pieczenie,
• zmiany kolorów, połyskliwość czy szklistość rany świadczące o skolonizowaniu bakterii na jej powierzchni,
• wydobywanie się z rany wydzieliny zabarwionej krwią lub ropnej substancji, której na ogół towarzyszy przykry zapach (najczęściej wywoływane przez bakterie beztlenowe),
• powiększone węzły chłonne, stan podgorączkowy (oznacza to wystąpienie zakażenia ogólnoustrojowego).