dni_płodne_admed

Każda kobieta, która miesiączkuje powinna mieć wiedzę dotyczącą występowania dni płodnych i owulacji. Wiedza ta staje się istotna zwłaszcza dla kobiet planujących potomstwo. To także podstawowa wiedza dla tych kobiet, które nie myślą na razie o macierzyństwie i opierają się na naturalnych metodach antykoncepcyjnych.

Jak wygląda cykl menstruacyjny?

Cykl menstruacyjny zawsze rozpoczyna się w pierwszym dniu miesiączki, jego koniec wyznacza dzień poprzedzający początek kolejnej miesiączki. W tym czasie w organizmie kobiety zachodzą powtarzające się zmiany, które są regulowane przez hormony. W tym czasie następują po sobie kolejne fazy, począwszy od fazy menstruacyjnej (złuszczanie rozrośniętej błony śluzowej macicy), po której następuje faza folikularna, przejawiająca się wzrostem stężenia estrogenów, co prowadzi do rozwoju pęcherzyka Graffa. Kolejną fazą jest owulacja, trwająca tylko 24 godziny. W tym czasie pęcherzyk pęka, uwalniając komórkę jajową (jedną, lub czasami więcej – wówczas może dojść do ciąży mnogiej) do jajowodu. Po owulacji następuje faza kończąca cykl, faza lutealna. Trwa ona około 14  dni (w zależności od długości  cyklu danej kobiety). W tym czasie wzrasta poziom progesteronu a błona śluzowa macicy rozrasta się.

Kiedy u kobiety występują dni płodne?

Z powyższego opisu faz cyklu mogłoby wynikać, że kobieta jest płodna wyłącznie przez jedną dobę, w trakcie owulacji. W praktyce okres ten jest dłuższy i zależy od kilku czynników, takich jak długość cyklu czy jego regularność. W ciążę można zajść także w okresie około owulacyjnym czyli na około 2 dni przed owulacją i dwa dni po niej. Zważywszy jednak na fakt, że plemnik potrafi przetrwać w drogach rodnych kobiety aż 5 do 7 dni, zakłada się, że dni płodne mogą trwać aż do 9 dni i w tym czasie istnieje szansa na zajście w ciążę. Dni płodne najczęściej trwają na 7 dni przed owulacją i do 1 dnia po niej. Niestety ustalenie dni płodnych nie zawsze jest proste. Wszelkie wyliczenia długości faz, jakie można znaleźć w sieci, dotyczą cyklu książkowego, czyli trwającego 28 dni. Są oczywiście kobiety, których cykl trwa właśnie tyle, do tego jest regularny i co miesiąc wszystko przebiega u nich tak samo. Jednak większość kobiet ma cykle krótsze lub dłuższe, do tego często nieregularne, co utrudnia orientację co do tego, kiedy dni płodne się zaczynają a kiedy kończą.

Metody ustalania dni płodnych

Istnieje kilka metod obserwacji cyklu i wyznaczania dni płodnych. Warto wypróbować kilka metod aby poznać swój organizm, z czasem można określić dni płodne bez dodatkowych narzędzi.

  • Prowadzenie kalendarzyka dni płodnych jest jedną z najprostszych metod. Przez kilka miesięcy należy zapisywać w kalendarzu długość każdego cyklu i na koniec od średniej długości cyklu z zebranych miesięcy odjąć 12. Od uzyskanego wyniku należy następnie odjąć 4. Dla przykładu przy cyklu 26 dniowym, 26-12-14, 14-4=10. Oznacza to, że owulacja nastąpi pomiędzy 10 a 14 dniem cyklu. Należy pamiętać, że kalendarzyk nie jest metodą pewną ponieważ zależy od wielu losowych sytuacji, jak np. infekcja, zmiana diety czy narażenie na duży stres. Ponadto trudno na niej polegać w przypadku cykli charakteryzujących się dużą nieregularnością.  
  • Obserwacja śluzu płodnego to kolejna z metod, którą można stosować do wyznaczania daty owulacji. Śluz szyjkowy zmienia kolor i konsystencję w czasie dni płodnych, jest wówczas przezroczysty i lepki, dzięki czemu plemniki mają szansę dotrzeć do jajeczka. Po owulacji, śluz zmienia kolor na biały i mało rozciągliwy  i takim pozostaje aż do wystąpienia miesiączki. Z kolei po zakończeniu miesiączki w zasadzie śluz nie występuje, stąd łatwo rozpoznać nadchodzące dni płodne po pojawieniu się śluzu.
  • Kolejną znaną metodą jest prowadzenie pomiarów temperatur. Ponieważ zaraz po owulacji  temperatura gwałtownie wzrasta o około 0,5 stopni Celcjusza i zaczyna spadać po około 24 godzinach. Zapisując te dane, można wyznaczać dni płodne w kolejnych miesiącach. Pomiary należy wykonywać o tej samej porze dnia. I w tym przypadku metoda nie sprawdza się zawsze, ponieważ wzrost temperatury może być związany z innymi czynnikami, co powoduje że metoda jest obarczona ryzykiem błędu.
  • Niektóre kobiety są w stanie same rozpoznać dni płodne, ponieważ owulacji towarzyszą czasem fizyczne objawy. Może wystąpić ból w podbrzuszu, podobny do menstruacyjnego, o mniejszym nasileniu. Często kobiety odczuwają także ból jednego z jajników, który oznacza, że właśnie ze tego jajnika jest uwalniane jajeczko. Spora część kobiet ma w tym czasie zwiększone libido. Wszystkie te sygnały umiejętnie odczytywane, zwiększają szansę na właściwe rozpoznanie dni płodnych.
  • W przypadku trudności z ustaleniem dni płodnych a także problemami z zajściem w ciążę, lekarze rekomendują obserwację cyklu za pomocą USG dopochwowego. Pacjentka zgłasza się do ginekologa kilka razy w miesiącu, w dniach ustalonych przez lekarza, gdzie ten w trakcie badania ocenia szereg parametrów, mających określić fazę cyklu oraz jej prawidłowość. Całe badanie umożliwia stwierdzenie, czy dochodzi do pęknięcia pęcherzyka a tym samym do owulacji, czy jakość śluzu szyjkowego jest na odpowiednim poziomie i czy wszelkie procesy zachodzą w sposób prawidłowy. To pozwala wychwycić także odstępstwa od norm i znaleźć przyczynę dla której kobieta nie może zajść w ciążę.
  • Dodatkowymi metodami pomagającymi ustalać dni płodne są testy owulacyjne dostępne w aptece a także badania krwi gdzie badany jest poziom progesteronu i na podstawie wyniku można stwierdzić kiedy nastąpiła owulacja.