Upust krwi – kiedy się go stosuje i jakie wyposażenie jest potrzebne?

Upust krwi, znany również jako flebotomia lub krwioupust, to procedura medyczna polegająca na kontrolowanym usunięciu określonej ilości krwi z organizmu pacjenta. Choć dla wielu może się kojarzyć z archaiczną praktyką, upust krwi nadal znajduje zastosowanie we współczesnej medycynie w leczeniu niektórych schorzeń.

Historia i współczesność
Upusty krwi były powszechnie stosowane od starożytności aż po XIX wiek jako środek leczniczy na niemal wszystkie dolegliwości – od gorączki po nadciśnienie. Z czasem jednak, wraz z rozwojem wiedzy medycznej, ich stosowanie zostało ograniczone do konkretnych, uzasadnionych wskazań.

W dzisiejszych czasach flebotomia jest procedurą medyczną przeprowadzaną w warunkach kontrolowanych, często przez wykwalifikowany personel w placówkach służby zdrowia.

Kiedy stosuje się upust krwi?
Upust krwi jest obecnie wykorzystywany głównie w leczeniu kilku konkretnych schorzeń, takich jak:

1. Hemochromatoza pierwotna
To choroba metaboliczna, w której organizm gromadzi nadmiar żelaza. Regularne upusty krwi pomagają zmniejszyć jego poziom, zapobiegając uszkodzeniom narządów.

2. Policytemia (czerwienica prawdziwa)
To zaburzenie, w którym szpik kostny produkuje zbyt dużo czerwonych krwinek, co zwiększa lepkość krwi i ryzyko zakrzepów. Upusty krwi pomagają normalizować hematokryt.

3. Porfirie
Niektóre rodzaje porfirii, np. porfiria skórna późna, mogą być leczone za pomocą upustów, które zmniejszają poziom żelaza i łagodzą objawy choroby.

4. Zatrucia
W rzadkich przypadkach upust krwi może być wykorzystywany jako element leczenia zatrucia niektórymi metalami ciężkimi lub substancjami toksycznymi, choć dziś częściej stosuje się inne metody detoksykacji.

Jak przebiega procedura?
Procedura przypomina pobieranie krwi do badań, jednak usuwa się znacznie większą objętość – zazwyczaj od 450 do 500 ml krwi jednorazowo. W zależności od potrzeb, upusty mogą być wykonywane regularnie, np. co tydzień lub co miesiąc.

Pacjent podczas zabiegu znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej, a cały proces trwa około 10–15 minut. Po zabiegu zaleca się krótki odpoczynek i uzupełnienie płynów.

Jakie wyposażenie jest potrzebne do przeprowadzenia upustu krwi?

Aby przeprowadzić bezpieczny i skuteczny upust krwi, potrzebne jest odpowiednie wyposażenie medyczne:

Igła do flebotomii – specjalna igła o odpowiedniej średnicy umożliwiająca swobodny przepływ krwi.

Zestaw do pobierania krwi lub worek do krwi – najczęściej stosowane są specjalne worki używane również do krwiodawstwa.

Staza (opaska uciskowa) – pomaga uwidocznić żyłę i ułatwia wkłucie.

Środek dezynfekujący – do oczyszczenia miejsca wkłucia.

Rękawiczki jednorazowe – dla zapewnienia sterylności i bezpieczeństwa.

Wata lub gazik oraz plaster – do zabezpieczenia miejsca wkłucia po zakończeniu procedury.

Waga (w przypadku worków z krwią) – do kontroli objętości pobranej krwi.

Fotel do flebotomii – ergonomiczny, stabilny fotel zapewniający komfort i bezpieczeństwo pacjenta.

Upust krwi to procedura, która – mimo historycznych skojarzeń – nadal odgrywa ważną rolę we współczesnej medycynie. Stosowana jest w leczeniu ściśle określonych chorób, takich jak hemochromatoza czy policytemia. Dzięki nowoczesnemu wyposażeniu oraz wiedzy personelu medycznego, zabieg jest bezpieczny, skuteczny i dobrze tolerowany przez pacjentów.