Skala Braden - co pomaga diagnozować
Tags
starość ryzyko odleżyny napięcie skóry mobilność
Skala Braden to jedno z najważniejszych narzędzi wykorzystywanych w opiece pielęgniarskiej do oceny ryzyka wystąpienia odleżyn u pacjentów. Odleżyny, zwane również owrzodzeniami pielęgnacyjnymi, to uszkodzenia skóry i tkanek podskórnych, które powstają w wyniku długotrwałego ucisku, najczęściej u osób unieruchomionych lub z ograniczoną zdolnością do poruszania się. Skala Braden została opracowana, aby pomóc pracownikom służby zdrowia w identyfikowaniu pacjentów, którzy są szczególnie narażeni na rozwój tych bolesnych i potencjalnie groźnych zmian skórnych.

1. Czym jest Skala Braden?
Skala Braden to narzędzie oceny ryzyka wystąpienia odleżyn, które zostało opracowane przez dr. Barbary Braden i dr. Nancy Bergstrom w 1987 roku. Skala ta opiera się na ocenie sześciu kluczowych czynników, które mają wpływ na powstawanie odleżyn:
  1. Percepcja bodźców (Perception) – zdolność pacjenta do postrzegania i reagowania na bodźce, takie jak ból czy wilgotność skóry.
  2. Wilgotność skóry (Moisture) – stopień wilgotności skóry, która może być wynikiem pocenia się, nietrzymania moczu, biegunki lub innych czynników.
  3. Aktywność (Activity) – poziom aktywności fizycznej pacjenta, w tym zdolność do poruszania się i zmiany pozycji ciała.
  4. Mobilność (Mobility) – zdolność pacjenta do zmiany pozycji ciała, co może zapobiegać długotrwałemu uciskowi na te same części ciała.
  5. Odżywianie (Nutrition) – stan odżywienia pacjenta, w tym jego zdolność do utrzymania odpowiedniej masy ciała i jakości skóry.
  6. Tarcie i ściskanie (Friction and Shear) – czynniki zewnętrzne, takie jak tarcie podczas przesuwania pacjenta w łóżku lub ściskanie skóry, które mogą prowadzić do uszkodzenia tkanek.
Każdy z tych czynników jest oceniany na skali od 1 do 4 (gdzie 1 oznacza najgorszy stan, a 4 najlepszy). Na podstawie wyników oceny dla każdego z tych sześciu czynników, otrzymuje się wynik ogólny, który wskazuje na stopień ryzyka wystąpienia odleżyn. Wynik może wahać się od 6 do 23 punktów.
2. Jakie ryzyko wystąpienia odleżyn diagnozuje Skala Braden?
Wynik w Skali Braden pozwala określić ryzyko powstawania odleżyn na trzech poziomach:
  • Niskie ryzyko (19-23 punkty): Pacjent ma niewielkie ryzyko powstania odleżyn i nie wymaga szczególnej interwencji. Wystarczy standardowa pielęgnacja.
  • Średnie ryzyko (15-18 punkty): Pacjent może wymagać dodatkowych działań zapobiegających powstawaniu odleżyn, takich jak częstsza zmiana pozycji ciała, stosowanie specjalistycznych materacy lub pielęgnacja skóry.
  • Wysokie ryzyko (6-14 punktów): Pacjent ma wysokie ryzyko wystąpienia odleżyn. Wymaga intensywnej opieki, w tym regularnej zmiany pozycji, stosowania odpowiednich materiałów ochronnych (np. materacy przeciwodleżynowych) oraz stałego monitorowania stanu skóry.
3. Zastosowanie Skali Braden w praktyce
Skala Braden znajduje szerokie zastosowanie w różnych placówkach opieki zdrowotnej, w tym szpitalach, domach opieki, hospicjach i innych placówkach, które zajmują się opieką nad pacjentami z ograniczoną mobilnością lub przewlekłymi problemami zdrowotnymi.
a. Zastosowanie w szpitalach i placówkach medycznych
W szpitalach, gdzie pacjenci często mają ograniczoną mobilność z powodu operacji, urazów, chorób neurologicznych czy innych schorzeń, Skala Braden jest stosowana do codziennego monitorowania ryzyka wystąpienia odleżyn. Personel pielęgniarski ocenia stan pacjenta na podstawie skali przy każdej zmianie opatrunku lub na początku każdej zmiany pielęgniarskiej, aby w odpowiednim czasie wprowadzić środki zapobiegawcze.
b. W domach opieki i hospicjach
W placówkach długoterminowej opieki, takich jak domy opieki czy hospicja, pacjenci są często unieruchomieni na długi czas, a ich stan zdrowia może wymagać intensywnej pielęgnacji. Skala Braden pomaga personelowi ocenić ryzyko i dostosować indywidualny plan opieki. Częsta ocena ryzyka pozwala na szybsze wprowadzenie działań prewencyjnych i minimalizowanie ryzyka powstawania odleżyn.
4. Dlaczego Skala Braden jest ważna?
Wprowadzenie Skali Braden do praktyki pielęgniarskiej ma ogromne znaczenie, ponieważ umożliwia szybsze i bardziej precyzyjne zidentyfikowanie pacjentów, którzy są narażeni na rozwój odleżyn. Właściwa ocena ryzyka pozwala na:
  • Dostosowanie opieki: Skala umożliwia dostosowanie planu opieki do indywidualnych potrzeb pacjenta, aby zapobiec powstawaniu odleżyn lub minimalizować ich skutki.
  • Zmniejszenie liczby odleżyn: Regularne stosowanie skali pozwala na szybsze identyfikowanie pacjentów w grupach ryzyka, co z kolei przekłada się na zmniejszenie liczby odleżyn w placówkach medycznych.
  • Prewencję i wczesne interwencje: Dzięki ocenie ryzyka personel medyczny może wdrożyć odpowiednie środki zapobiegawcze, takie jak częstsze zmiany pozycji pacjenta, zastosowanie specjalistycznych materacy przeciwodleżynowych czy stosowanie preparatów nawilżających skórę, co może zapobiec rozwojowi odleżyn.
5. Ograniczenia Skali Braden
Choć Skala Braden jest szeroko stosowana, nie jest to narzędzie bez wad. Wymaga doświadczenia i wiedzy ze strony personelu medycznego, a także czasu na regularną ocenę ryzyka. Ponadto, sama skala nie uwzględnia wszystkich możliwych czynników, które mogą wpłynąć na powstawanie odleżyn, takich jak wcześniejsze uszkodzenia skóry, choroby przewlekłe (np. cukrzyca, która może zaburzać krążenie) czy stan psychiczny pacjenta.
Skala Braden to narzędzie oceny ryzyka wystąpienia odleżyn, które stanowi istotną część opieki nad pacjentami, zwłaszcza tymi z ograniczoną mobilnością lub przewlekłymi chorobami. Dzięki tej skali personel medyczny jest w stanie wczesniej zidentyfikować pacjentów, którzy są narażeni na odleżyny, i wprowadzić odpowiednie środki zapobiegawcze, co przyczynia się do poprawy jakości życia pacjentów oraz redukcji powikłań związanych z odleżynami. Skala Braden jest narzędziem pomocnym w codziennej pielęgnacji i monitorowaniu stanu zdrowia pacjentów, szczególnie w placówkach opieki długoterminowej i szpitalach.