Czym są odleżyny i jak sobie z nimi radzić?
Tags
zapobieganie pielęgnacja odleżyna leczenie
Odleżyny są poważnym problemem zdrowotnym, zwłaszcza u osób starszych lub tych, które mają ograniczoną zdolność poruszania się. Są to uszkodzenia skóry, które powstają na skutek nacisku długotrwałego i ciągłego na określone obszary ciała oraz wynikającego z niego niedotlenienia tkanek. Prawidłowa higiena skóry jest niezwykle ważna, aby zapobiec powikłaniom i przyspieszyć proces gojenia się odleżyny. W tym artykule przedstawimy kilka podstawowych zasad dotyczących domowego leczenia odleżyn.

Ocena odleżyny

Pierwszym krokiem w kuracji odleżyn jest dokładne sprawdzenie ich rodzaju i stopnia zaawansowania. Istnieje kilka różnych kategorii odleżyn, z których każda wymaga innego podejścia terapeutycznego. Skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką, aby ocenić skutki odleżyn i ustalić odpowiedni plan leczenia. Według skali Torrance'a wyróżniamy 5 stopni odleżyn: 

  • I stopień - na skórze występuje zaczerwienienie, który blednie pod naciskiem palca. rak uszkodzeń mikrokrążenia
  • II stopień - występuje miejscowe zaczerwienienie, nie blednące pod naciskiem palca, mikrokrążenie jest uszkodzone, pojawiają się pęcherze, podrażnienia oraz płytkie owrzodzenia
  • III stopień - uszkodeniu ulegaja wszystkie warstwy skóry, na dnie rany widoczna jest czerwona ziarnina, rana otoczona obrzękiem i rumieniem
  • IV stopień - brzeg rany wyraźnie widoczny, uszkodzona skóra i tkanka podskórna, na dnie rany występuje czarna martwica
  • V stopień - martwica obejmuje oprócz skóry również mięśnie, stawy i kości, rana jest wypełniona czarnobrązowymi, rozpadającymi się tkankami


Umiejscowienie odleżyny

Odleżyny najczęściej powstają w charakterystycznych miejscach, w zależności od pozycji w jakiej znajduje się chory. W przypadku chorych leżących na plecach będą to przede wszystkim okolice kości ogonowej, łopatek, łokci, tyłu głowy oraz pięty. Jeśli chory leży na boku, warto regularnie kontrolować stan bioder, ramion, uszu, kolan i kostek (po zewnętrznej i wewnętrznej stronie). W przypadku osób siedzących na wózku koniecznie sprawdzamy pośladki, pięty i przedramiona. 

Zapobieganie powstaniu odleżyn

Odleżyny są bardzo trudne w leczeniu, dlatego o ile to możliwe, warto za wczasu zapobiegać ich powstawaniu. Może pomóc w tym kilka podstawowych kroków. Poniżej wybrane przykłady prawidłowych zachowań.

Zmiana pozycji ciała. Jednym z kluczowych czynników zapobiegania odleżynom jest regularna zmiana pozycji ciała. Jeżeli osoba jest niezdolna do samodzielnego poruszania się, konieczne jest jej przekładanie co najmniej co dwie godziny. To pomoże zmniejszyć ciągły nacisk na jedno miejsce i poprawi krążenie krwi w obszarach zagrożonych odleżynami.

Zachowanie higieny skóry. Zachowanie odpowiedniej higieny skóry jest kluczowe dla zapobiegania odleżynom. Skóra powinna być czysta i sucha. Regularne mycie delikatnymi, bezzapachowymi mydłami i ciepłą wodą jest zalecane. Po umyciu należy dokładnie osuszyć skórę, unikając tarcia. Następnie należy nałożyć odpowiednią maść lub krem nawilżający, który pomoże w utrzymaniu skóry w dobrej kondycji.


Odpowiednie podłoże i wyposażenie. Wybór odpowiedniego podłoża i wyposażenia jest niezwykle ważny dla osób zagrożonych odleżynami. Sprężysty materac lub materac przeciwodleżynowy może pomóc w równomiernym rozłożeniu nacisku na ciało i zmniejszeniu ryzyka odleżyn. Dodatkowo, stosowanie specjalnych poduszek, podkładek i ochraniaczy na kości wystające, takie jak pięty lub łokcie, może zapobiec powstawaniu odleżyn.

Odpowiednie odżywienie i nawodnienie. Prawidłowe odżywienie i nawodnienie są kluczowe dla utrzymania zdrowej skóry. Osoby zagrożone odleżynami powinny otrzymywać odpowiednią ilość kalorii, białka, witamin i minerałów, które pomagają w regeneracji i odbudowie tkanek. Dodatkowo, prawidłowe nawodnienie jest niezbędne dla utrzymania elastyczności skóry.

Leczenie odleżyn

W przypadku zaawansowanych odleżyn konieczne może być specjalistyczne leczenie. Może obejmować stosowanie opatrunków specjalistycznych, terapię próżniową, leki przeciwbakteryjne, a w niektórych przypadkach nawet chirurgiczne usunięcie martwej tkanki. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia najlepszego sposobu leczenia odleżyn.

Leczenie odleżyn jest procesem kompleksowym, który wymaga uwagi i zaangażowania. Regularne monitorowanie skóry, zmiana pozycji ciała, utrzymanie higieny, odpowiednie podłoże i wyposażenie, odpowiednie odżywienie i nawodnienie są kluczowymi czynnikami w zapobieganiu i leczeniu odleżyn. Pamiętaj, że każda osoba jest inna, dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania spersonalizowanych wskazówek dotyczących pielęgnacji skóry w pobliżu odleżyny.