płaskostopie_u_dzieci_admed

Płaskostopie jest wadą w rozwoju stopy, która charakteryzuje się obniżeniem sklepień stopy, co sprawia że niemal w całości styka się ona z podłożem. Prawidłowo wykształcona stopa styka się z podłożem w trzech miejscach – palcami, zewnętrzną krawędzią stopy oraz piętą. Dzięki takiej budowie stopy, jest ona elastyczna w trakcie chodzenia. Płaskostopie natomiast jest wynikiem słabego napięcia aparatu więzadłowo – mięśniowego, prowadzącego do opadania łuków.

Należy podkreślić, że do pewnego wieku płaskostopie u dzieci jest fizjologiczne i nie powinno być powodem do niepokoju. U małych dzieci pod łukiem występuje spora warstwa tłuszczu, która sprawia że stópka w całości przylega do podłoża. Jednocześnie pomaga ona malcowi w stawiani pierwszych kroków, kiedy to potrzebuje on mocniejszego podparcia. Wraz z upływem czasu, około 5 roku życia stópka powinna ulec wysklepieniu, jednak rozpoczęcie tego procesu można już obserwować od około 2 roku życia dziecka.

 

Jakie są rodzaje płaskostopia?


Płaskostopie może przyjmować dwie postacie, oczywiście każda z nich jest wadą postawy:

  • Płaskostopie podłużne jest wada postawy najczęściej spotykaną u dzieci i młodzieży i polega na opisywanym wcześniej opadnięciu łuku podłużnego w wyniku czego cała stopa styka się z podłożem.
  • Płaskostopie poprzeczne występuje gdy spłaszczony zostaje łuk poprzeczny stopy a jego skutkiem jest rozejście się kości śródstopia i poszerzenie przedniej części stopy. Częstym następstwem płaskostopia poprzecznego jest tworzenie się haluksów.

 

Przyczyny rozwoju płaskostopia u dzieci 


Jak już wspominaliśmy stopa powinna się wysklepić do około 5 roku życia, jednak są sytuacje, kiedy może to nie nastąpić. Należą do nich dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, wiotkością więzadeł, która jest uwarunkowana genetycznie a także dzieci z przykurczem mięśnia trójgłowego łydki. U starszych dzieci powodem płaskostopia podłużnego są:

  • Nadwaga,
  • Obniżone napięcie mięśniowe,
  • Noszenie niewłaściwego obuwia,
  • Nieprawidłowy rozkład obciążenia.

 

Przyczyną występowania płaskostopia porzecznego u dzieci i młodzieży są:

 

  • Nadwaga i otyłość,
  • Paluch koślawy,
  • Osłabienie torebek stawowych i więzadeł,
  • Zmiany hormonalne,
  • Choroby przewlekłe układowe.

Jak nie dopuścić do rozwoju płaskostopia u dziecka?



Dzieci „wyrastają” z płaskostopia o ile zapewnimy im właściwą dawkę ruchu oraz prawidłowe obuwie. Butki dla dziecka powinny być wykonane z oddychającego materiału i mieć elastyczną podeszwę, która nie powinna utrudniać dziecku ruchów zginania stópki pod palcami. Bucik powinien być miękki i nie przeszkadzać dziecku w codziennych ruchach a także nie może się ślizgać. Zapiętek buta powinien dobrze przylegać do pięty lecz nie powinien być sztywny. Wbrew krążącym mitom, bucik nie powinien sięgać do kostki a jeżeli do niej sięga nie może on usztywniać kostki ani ograniczać jej ruchomości. Buty nie mogą być za duże ale powinny mieć zapas (około 1 cm) na naturalne przemieszczanie się w nim stopy. Buty u dziecka do 3 roku życia wymienia się co około 2-4 miesiące, gdyż w tym wieku stopy rosną bardzo szybko. Nie zaleca się zakładaniu dziecku butów używanych – każde dziecko ma swój unikalny kształt stopy a także swoja specyfikę ruchu – wszystko to odbija się na wkładce, która dopasowuje się do stopy dziecka.

Pamiętajmy, że dziecko nauczy się chodzić samo kiedy będzie na to gotowe. Nie powinno się wstawiać go do chodzika aby ten proces przyspieszyć – może się to negatywnie odbić na rozwoju stóp u dziecka. Jak najczęściej pozwalajmy dziecku korzystać z chodzenia boso po nierównej powierzchni – piasku, kamykach czy trawniku – takie aktywności świetnie wzmacniają mięśnie stópek dziecka.


Czy płaskostopie u dziecka da się wyleczyć?


Przy podejrzeniu płaskostopia u dziecka, należy udać się na konsultacje do lekarza ortopedy bądź dobrego fizjoterapeuty. Specjalista po obejrzeniu stóp dziecka i rozpoznaniu problemu, zleca całościowe leczenie, polegające głównie na ćwiczeniach ale także w niektórych przypadkach, na masażach. Często zalecane jest także noszenie wkładek ortopedycznych, wykonanych indywidualnie na stopę dziecka. Wkładka tak podpiera stopę i pozwala jej się prawidłowo układać, co razem z ćwiczeniami najczęściej przynosi poprawę. Jeżeli dziecko ma nadwagę, zalecana jest praca nad redukcją dodatkowych kilogramów. Im wcześniej podjęte zostaje leczenie, tym większe szanse na całkowite pozbycie się płaskostopia.


Ćwiczenia na płaskostopie

Celem ćwiczeń na płaskostopie, jest wzmocnienie mięśni stóp, które wpływają na ich prawidłową pracę. Fizjoterapeuta lub ortopeda zaleca ćwiczenia w zależności od stopnia zaawansowania płaskostopia. Oczywiście najważniejsza jest systematyczność i staranność w wykonywaniu ćwiczeń – każdego dnia dziecko powinno poświęcać na ćwiczenia przynajmniej 15 minut.

Ćwiczenia, które należą do często zalecanych to:

  • Wspięcie na palce;
  • Przenoszenie za pomocą palców stóp małych przedmiotów, np. szmacianych woreczków czy miękkich piłeczek;
  • Trzymanie woreczków w grochem;
  • Chodzenie na bocznych krawędziach stóp;
  • Siedząc na krześle dziecko chwyta palcami nogi pisak lub kredkę i rysuje kształty na kartce;
  • Klaskanie stopami przy leżeniu na plecach;
  • Zwijanie materiału (ręcznika) za pomocą palców stóp;

 

Należy pamiętać, że płaskostopie nie dotyczy tylko stóp ale przekłada się na wady postawy całego ciała, bóle stóp czy kręgosłupa. Zlekceważenie schorzenia może doprowadzić do przykrych konsekwencji dla całego układu ruchu, w tym do różnego rodzaju zwyrodnień. Dlatego bardzo ważna jest obserwacja dziecka i w razie ewentualnych problemów – wczesna diagnostyka.