NTM - Wstydliwy problem kobiet i mężczyzn

NTM czyli inaczej nietrzymanie moczu to według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Międzynarodowego Towarzystwa Kontynencji niezależny od woli wyciek moczu przez cewkę moczową. Stanowi to poważny problem socjalny. Kłopot, ten dotyka aż co czwartą kobietę i co ósmego mężczyznę. Choć kiedyś problem ten tyczył się przede wszystkim osób starszych, aktualnie przytrafia się też coraz młodszym osobom. Dlaczego tak się dzieje? Co jest przyczyną? 

Kto choruje?

Według statystyk choroba ta dotyka ok. 10-15 proc. każdego społeczeństwa. Przypadłość ta została sklasyfikowana jako choroba społeczna. Na NTM w Polsce cierpi około 4 mln osób. Na dolegliwość tą narażony jest każdy, zarówno kobiety jak i mężczyźni, a wiek nie gra tu roli. 1/3 kobiet w okresie rozrodczym cierpi i ma poważne problemy w związku z tym. Szacuje się, że kobiety chorują około dwa razy częściej niż mężczyźni. Po 70. roku życia problem ten dotyka aż 50 proc. kobiet i mężczyzn. Zatrważające jest że w Polsce nadal jest to tematem tabu, podczas gdy na zachodzie do problemu przyznaje się między innymi Katy Perry czy Samuel L. Jackson. Powstają również kampanie z udziałem gwiazd, które mają przybliżyć problem.

Nietrzymanie moczu jest często objawem lub wynikiem schorzeń układu nerwowego (np.: stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona i Alzheimera) czy schorzeń metabolicznych (np.: cukrzycy). W takiej sytuacji NTM atakuje tak samo często kobiety i mężczyzn. Różnice w częstości zachorowalności kobiet i mężczyzn na tą jednostkę chorobową zależą od budowy anatomicznej organizmu człowieka. Ciąża i poród predysponują kobiety już w młodym wieku do nietrzymania moczu. W późniejszym wieku nakładają się dodatkowo zmiany hormonalne w czasie menopauzy. U mężczyzn NTM najczęściej występuje w starszym wieku ze względu na problemy z prostatą.

Przypadłość może wiązać się również z infekcjami układu moczowego lub innych chorobami endokrynnymi. Przyczyna może leżeć również w problemie anatomicznym takim jak obniżenie przedniej ściany pochwy u kobiet lub wypadanie narządu rodnego.

Nietrzymanie moczu dzieli się na kilka postaci:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu, pojawiające się podczas wysiłku fizycznego, a także kaszlu czy kichania;
• naglące nietrzymanie moczu, poprzedzane uczuciem nagłej potrzeby oddania moczu;
• odmiana mieszana nietrzymania moczu, czyli wysiłkowo-nagląca.

Aby zrozumieć przyczynę zachorowalności na NTM i faktu, że spotyka ono częściej kobiety niż mężczyzn, należy najpierw poznać mechanizm działania pęcherza moczowego.

Jak działa pęcherz moczowy?

Podczas oddawania moczu, znajdujące się w ścianie pęcherza moczowego mięśnie kurczą się, wymuszając tym samym przepływ płynu do dróg moczowych. W tym samym czasie mięśnie cewki moczowej rozluźniają się dzięki czemu mocz może wydostać się na zewnątrz. NTM pojawia się, kiedy mięśnie pęcherza moczowego nagle się kurczą lub kiedy mięśnie cewki moczowej są zbyt słabe, aby utrzymać mocz w środku. Kiedy mięśnie pęcherza są osłabione, płyn może wyciekać pod wpływem nacisku nawet mniejszego niż normalnie. Osłabienie mięśni wywołuje również zmianę pozycji pęcherza w brzuchu. Otyłość dodatkowo pogarsza sytuację, gdyż u osób otyłych występuje większe ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej, niż u osób szczupłych.

W organizmie człowieka musi prawidłowo działać kilka układów, aby pęcherz moczowy działał poprawnie.

• mięśnie wyścielające ścianę pęcherza moczowego, utrzymując pęcherz na właściwej pozycji,
• mięśnie cewki moczowej, szczelnie zamykające układ moczowy,
• mięśnie wyścielające ścianę pęcherza moczowego, rozluźniające się, kiedy pęcherz się napełnia, i kurczy, kiedy osoba chce oddać mocz,
• nerwy biegnące do mózgu, przez co mózg wie, kiedy pęcherz jest pełen,
• nerwy biegnące do mózgu, przez co mózg wie, że należy dać sygnał do wypróżnienia pęcherza,
• hormony zapewniające prawidłowe wyścielenie pęcherza moczowego i kanałów moczowych.

Diagnostyka i leczenie

W przypadku kobiet NTM najczęściej występuje po porodach i w wieku pomenopauzalnym. Estrogenów w organizmie jest wtedy mniej, a fizjologia ściany pochwy i cewki moczowej się zmienia. Diagnostykę i leczenie należy rozpocząć u urologa, a w przypadku kobiet częściej problem zauważa ginekolog zajmujący się diagnostyką. Rozpoznanie dolegliwości umożliwia badanie urodynamiczne. Lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, założenie pessara cylindrycznego, cienki cewki moczowej lub talerzowy cewki moczowej. Jeśli jednak nie skutkuje, konieczny bywa zabieg operacyjny.

WHO zalicza NTM do chorób społecznych. Skala tego problemu jest bardzo szeroka, najczęściej dotyczy kobiet po przebyciu ciężkich porodów, szczególnie dzieci o dużej masie urodzeniowej. Część kobiet cierpiących z powodu tej dolegliwości nie zdaje sobie sprawy, że wstydliwa przypadłość jest nieprawidłowością. Nietrzymanie moczu nie jest naturalnym następstwem wynikającym z urodzenia dziecka czy procesu starzenia się, ale problemem wymagającym leczenia.

Produkty na nietrzymanie moczu

Jeśli z dolegliwością nietrzymania moczu udamy się do apteki, farmaceuta może zarekomendować specjalne wkładki urologiczne. Są one dostępne w różnych rozmiarach, kształtach i o różnym stopniu chłonności. Wkładki na nietrzymanie moczu to zupełnie inny produkt niż podpaski stosowane przez kobiety podczas miesiączki. Są delikatniejsze dla skóry, nie zawierają lateksu i mają odpowiednią budowę, która zapobiega przeciekaniu wkładek. Należy pamiętać, że chociaż w aptece można dobrać odpowiedni produkt, zalecana jest konsultacja ze specjalistą. Do odpowiedniego gabinetu może również skierować lekarz rodzinny.

Jak przeciwdziałać

Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia problemu nietrzymania moczu warto ćwiczyć mięśnie Kegla, czyli mięśnie dna miednicy. Dobrze jest też nie wciągać w siebie nawyku oddawania moczu na zapas, to nie jest możliwe. Widząc łazienkę nie myśleć z automatu o oddawaniu moczu, takie nawyki w perspektywie czasu również wpływają na zachorowalność na NTM. W przypadku zaawansowanego schorzenia pomocy warto szukać również u rehabilitantów. Stosowany jest również biofeedback, czyli stymulację elektryczną danej partii mięśni.