łzy-artykuł-admed

Łzy (ciecz łzowa) są substancją nawilżającą i oczyszczającą gałkę oczną. Zabezpieczają one powierzchnię spojówki oraz rogówki oka przed zarazkami (patogenami), które mogłyby prowadzić do rozwoju infekcji.

Łzy to przezroczysta ciecz, która produkowana jest w gruczołach łzowych i rozprowadzana jest podczas mrugania. Łzy pomagają rozładować napięcie i oczyszczają oczy. Łzy są fizjologiczną reakcją organizmu, która pełni istotną funkcję ochronną oczu.

Skąd się biorą łzy?


Często wydaje się, że łzy tworzą się ze smutku, bólu lub ze szczęścia. Produkcja łez jestprocesem fizjologicznym, który pełni bardzo istotną rolę nawilżającą,
oczyszczającą i bakteriobójczą dla oczu. Powstają w momencie, kiedy oko zostanie podrażnione ciałem obcym i są obficie wydzielane. Oko łzawi tak mocno i intensywnie, że kanaliki łzowe nie nadążają z ich odprowadzaniem. Oczy mogą wyprodukować od 1 do 2 mikrolitrów łez na minut. Płacz obniża ciśnienie krwi oraz dotlenia nasz mózg. 

W produkcję łez zaangażowanych jest wiele gruczołów, między innymi:

  • gruczoł łzowy właściwy;
  • dodatkowe gruczoły łzowe Krausego;
  • gruczoły Manza;
  • dodatkowe gruczoły łzowe Wolfringa;
  • gruczoły rzęskowe Molla;
  • gruczoły łojowe Zeissa;
  • krypty Henlego;
  • gruczoły Meiboma.

Skład łez


Poza wodą łzy zawierają także:
ok. 1,8% ciał stałych, ok. 0,9% to chlorek sodowy, który sprawia że łzy mają słony posmak, 0,5-0,7% to białka, które zmniejszają napięcie powierzchniowe i ułatwiają zwilżanie nabłonka.
Białka wchodzące w skład łez to: albuminy, globuliny, mocznik, cukier, aniony fosforowe i chlorkowe, lizozym (enzym rozpuszczający błonę komórkową bakterii, chroniący w pewnym stopniu
worek spojówkowy przed infekcją), kwas askorbinowy, a także elektrolity - kationy sodowe i potasowe.

Odprowadzanie łez


W skład układu odprowadzającego nadmiar łez do jamy nosowej składają się: kanaliki, woreczek łzowy i przewód nosowo-łzowy.

W normalnych warunkach znaczna część filmu łzowego wyparowuje (wpływ na to mają: wielkość szpary powiekowej, częstość mrugania, temperatura otoczenia, wilgotność powietrza). Z tego powodu tylko niewielka ilość łez przechodzi przez układ odprowadzający.
Łzy przepływając wzdłuż gornego oraz dolnego brzegu powiek dostają się do górnego i dolnego kanalika łzowego, dzięki zjawiskom włoskowatości. Podczas gdy mrugamy, przytarczkowa część mięśnia okrężnego oka wywiera nacisk na tzw.bańki łzowe, ustawiając punkty łzowe przyśrodkowo. Część łzowa mięśnia okrężnego oka kurczy się i uciska woreczek tworząc w ten sposób ciśnienie dodatnie, które powoduje zasysanie łez z kanalików do woreczka łzowego. Gdy otwieramy oczy mięśnie rozluźniają się, kanaliki i woreczek łzowy poszerzają się, a powstałe wówczas ujemne ciśnienie sprawia, że łzy przemieszczają się do pustego woreczka łzowego. W wyniku siły ciężkości i elastyczności tkanek przechodzą dalej przez kanał nosowo-łzowy aż do dolnego przewodu nosowego.

Rozprowadzanie łez


Łzy są rozprowadzane za sprawą skurczu mięśnia okrężnego oka.
Ruch powiek sprawia, że przy każdorazowym mrugnięciu łzy są rozprowadzane w równomiernej ilości po powierzchni rogówki tworząc tzw. film łzowy,
który składa się z trzech warstw:
  • zewnętrznej lipidowej, która chroni przed nadmiernym parowaniem i przelewaniem łez poza krawędzie powiek, a także zwiększa napięcie powierzchniowe utrzymując jego stabilność,
  • środkowej wodnej, która nawilża powierzchnię gałki ocznej, dostarczając tlen i substancje odżywcze do spojówki oraz nabłonka rogówki, eliminując produkty przemiany materii,
  • wewnętrznej śluzowej, która odpowiada za prawidłowe przyleganie filmu łzowego do gałki ocznej, oraz zapewnia jej nawilżenie oraz równomierne rozprzestrzenianie się filmu łzowego na powierzchni gałki ocznej.
Łzy zapobiegają wysychaniu rogówki i spojówki oraz chronią powierzchnię rogówki przed uszkodzeniem przez ciała obce takie jak kurz czy inne bakterie z powietrza.


Ciekawostki na temat łez


  • pierwsze łzy pojawiają się dopiero pod koniec pierwszego miesiąca życia,
  • nasze oko produkuje około 1-2 mikrolitrów łez na minutę,
  • wydzielanie łez zauważalnie zmniejsza się u ludzi starszych,
  • płacz obniża ciśnienie krwi, dotlenia mózg, daje uczucie odprężenia, uśmierza ból uwalniając w mózgu naturalne substancje opiatowe.
  • w zależności od powodu płaczu, skład chemiczny łez jest zróżnicowany.
  • we łzach powstałych w wyniku silnych emocji występuje dodatkowo prolaktyna - hormon wydzielany na skutek stresu.