Choroba Hurlera – najcięższa postać mukopolisacharydozy typu I

Choroba Hurlera to rzadka, uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna, należąca do grupy mukopolisacharydoz (MPS), a dokładniej – mukopolisacharydozy typu I (MPS I).

Jej przyczyną jest niedobór enzymu α-L-iduronidazy, który w zdrowym organizmie odpowiada za rozkład mukopolisacharydów (glikozaminoglikanów – GAG), takich jak heparan siarczan i dermatan siarczan. Brak tego enzymu prowadzi do gromadzenia się GAG w lizosomach komórek, co powoduje postępujące uszkodzenie wielu narządów i tkanek.

Dziedziczenie
Choroba Hurlera dziedziczona jest autosomalnie recesywnie – aby zachorować, dziecko musi otrzymać wadliwy gen od obojga rodziców.

Objawy choroby Hurlera
Pierwsze objawy pojawiają się zwykle w niemowlęctwie lub wczesnym dzieciństwie. Należą do nich:

• Charakterystyczny wygląd twarzy („grubo czołowe rysy”, nisko osadzone nosy, powiększone usta)
• Niski wzrost i zaburzenia proporcji ciała
• Powiększona wątroba i śledziona (hepatosplenomegalia)
• Zmętnienie rogówki, pogorszenie wzroku i słuchu
• Postępujące upośledzenie umysłowe i rozwojowe
• Zgrubiałe rysy twarzy i sztywność stawów (dysostosis multiplex)
• Częste infekcje dróg oddechowych, bezdechy, obturacje dróg oddechowych
• Wady serca (zwłaszcza zastawkowe)
• Opóźniony rozwój psychoruchowy
• Bez leczenia dzieci z chorobą Hurlera zwykle nie dożywają dorosłości.

Rozpoznanie opiera się na:

• badaniach biochemicznych (podwyższone wydalanie glikozaminoglikanów z moczem)
• oznaczeniu aktywności enzymu α-L-iduronidazy
• badaniach genetycznych (mutacje w genie IDUA)

Dzięki postępowi medycyny istnieją obecnie metody, które mogą wydłużyć życie i poprawić jego jakość:

• Przeszczepienie komórek macierzystych szpiku (HSCT) – najbardziej skuteczne, jeśli wykonane we wczesnym okresie życia, spowalnia rozwój objawów neurologicznych i somatycznych.
• Terapia enzymatyczna zastępcza (ERT) – podawanie rekombinowanej α-L-iduronidazy (laronidaza). Skutecznie zmniejsza objawy somatyczne (powiększenie narządów, problemy oddechowe, stawy), ale słabo działa na układ nerwowy, ponieważ enzym nie przechodzi przez barierę krew–mózg.
• Leczenie objawowe – rehabilitacja, operacje ortopedyczne, leczenie kardiologiczne, okulistyczne, laryngologiczne i wspomaganie oddechu.

Rokowanie
Bez leczenia dzieci z chorobą Hurlera przeżywają zwykle do ok. 10–15 roku życia. Dzięki terapiom (szczególnie wczesnemu przeszczepieniu szpiku) możliwe jest znaczne przedłużenie życia i poprawa jego jakości, choć choroba nadal pozostaje nieuleczalna.