KZM - kleszczowe zapalenie mózgu
Tags
łąka zapalenie mózgu szczepienie las KZM kleszcz borelioza
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa przenoszona przez kleszcze. Choć występuje stosunkowo rzadko, jej konsekwencje mogą być ciężkie, a w niektórych przypadkach prowadzić do długotrwałych problemów neurologicznych. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy, profilaktykę oraz leczenie KZM.

Czym jest Kleszczowe Zapalenie Mózgu?

Kleszczowe zapalenie mózgu jest wywoływane przez wirus kleszczowego zapalenia mózgu (TBEV - Tick-borne encephalitis virus), należący do rodziny Flaviviridae. Wirus ten przenoszony jest głównie przez kleszcze z rodzaju Ixodes, które są szeroko rozpowszechnione w Europie, Azji i na Dalekim Wschodzie.

Jak dochodzi do zakażenia?

Najczęstszą drogą zakażenia jest ukąszenie przez zakażonego kleszcza. Wirus może również być przenoszony przez spożycie niepasteryzowanego mleka lub produktów mlecznych pochodzących od zakażonych zwierząt. Zakażenia są najczęstsze w miesiącach wiosennych i letnich, gdy kleszcze są najbardziej aktywne.

Objawy Kleszczowego Zapalenia Mózgu
KZM ma przebieg dwufazowy:

Pierwsza faza
Objawy grypopodobne: Gorączka, ból głowy, zmęczenie, bóle mięśni i stawów.
Trwa: Zwykle od kilku dni do tygodnia.
Po pierwszej fazie może nastąpić okres bezobjawowy trwający od kilku dni do kilku tygodni.

Druga faza
Jeśli wirus przechodzi do centralnego układu nerwowego, może dojść do rozwinięcia się drugiej fazy, która charakteryzuje się poważniejszymi objawami:
Zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych: Silny ból głowy, sztywność karku, wysoka gorączka, wymioty.
Objawy neurologiczne: Zaburzenia świadomości, drgawki, zaburzenia ruchowe, paraliż.
Psychiczne i behawioralne zmiany: Splątanie, problemy z pamięcią, drażliwość.

Diagnostyka

Diagnoza KZM opiera się na wywiadzie epidemiologicznym, objawach klinicznych oraz wynikach badań laboratoryjnych. Potwierdzenie zakażenia uzyskuje się poprzez wykrycie specyficznych przeciwciał przeciwko TBEV w surowicy krwi lub płynie mózgowo-rdzeniowym.

Leczenie

Nie ma specyficznego leczenia przeciwwirusowego dla KZM. Terapia jest głównie objawowa i wspomagająca, polegająca na:
Leczeniu gorączki: Stosowanie leków przeciwgorączkowych.
Uśmierzaniu bólu: Podawanie leków przeciwbólowych.
Wsparciu neurologicznym: W przypadku ciężkich objawów neurologicznych może być konieczna hospitalizacja i specjalistyczne leczenie neurologiczne.

Profilaktyka

Zapobieganie KZM opiera się na kilku kluczowych strategiach:
1. Szczepienia
Szczepienia są najskuteczniejszą metodą zapobiegania KZM. Dostępne są szczepionki inaktywowane, które są skuteczne i bezpieczne. Program szczepień obejmuje trzy dawki, a następnie dawki przypominające co kilka lat.
2. Unikanie kleszczy
Odpowiednie ubranie: Noszenie długich rękawów i spodni, szczególnie podczas wędrówek w lesie.
Środki odstraszające: Stosowanie repelentów na skórę i odzież.
Regularne sprawdzanie skóry: Kontrola ciała po powrocie z terenów zagrożonych kleszczami.
3. Bezpieczne spożycie produktów mlecznych
Unikanie niepasteryzowanego mleka: Spożywanie jedynie pasteryzowanego mleka i jego przetworów.
Kleszczowe zapalenie mózgu jest poważną chorobą wirusową, która może prowadzić do ciężkich powikłań neurologicznych. Dzięki odpowiedniej profilaktyce, w tym szczepieniom i unikaniu ukąszeń kleszczy, ryzyko zakażenia można znacznie zmniejszyć. Edukacja na temat KZM i środków zapobiegawczych jest kluczowa dla ochrony zdrowia, zwłaszcza w rejonach o wysokim ryzyku występowania tej choroby. W przypadku podejrzenia zakażenia, szybka diagnoza i leczenie objawowe mogą pomóc w minimalizacji skutków choroby.