Jak uniknąć zakażenia boreliozą?

Boreliozę wywołuje bakteria z grupy krętków o nazwie Borrelia burgdorferi, której nosicielem są kleszcze pospolite. Choroba ta znana była już od około 100 lat, jednak dopiero w 1982 odkryto, że przyczyną jej powstawania jest bakteria przenoszona przez kleszcze.

Jak dochodzi do zakażenia boreliozą?

Kleszcze żywią się krwią, dlatego do zakażenia dochodzi poprzez ukąszenie przez kleszcza. Kleszcz przyczepia się do skóry za pomocą specjalnego aparatu kłującego, którym w momencie ugryzienia wprowadza substancję działającą znieczulająco. To dlatego najczęściej nie czujemy bólu gdy kleszcz wbija się w naszą skórę. Ponieważ bakteria Borrelia przebywa w jelicie kleszcza, nie od razu dostaje się ona do krwi żywiciela, może upłynąć kilka godzin nim wraz ze śliną kleszcza dostanie się do organizmu człowieka. Dlatego bardzo ważne jest jak najszybsze usunięcie kleszcza, czas odgrywa tu ogromną rolę.

Jakie są objawy boreliozy?

Borelioza jest choroba zakaźną i można się nią zakazić wielokrotnie po wcześniejszym wyleczeniu. Nie jest możliwe zarażenie się od osoby chorej na boreliozę – jedyna możliwa droga zakażenia pochodzi od kleszcza. Ponieważ objawy boreliozy są bardzo zróżnicowane i mało specyficzne, jej diagnozowanie jest trudne i często bardzo wydłużone w czasie. Jednym z najczęstszych pierwszych objawów zakażenia boreliozą jest rumień wędrujący pojawiający się w miejscu wkłucia kleszcza. Rumień zanika samoczynnie do 4 tygodni od ukłucia. Nie jest to jednak objaw, obejmujący wszystkich zakażonych, około 40% chorych nie ma rumienia. Do wczesnych objawów należą także te przypominające grypę – gorączka, bóle stawów i mięśni, bóle głowy i osłabienie. Objawy boreliozy mogą się rozwijać kilka lat, co jeszcze bardziej utrudnia diagnostykę. W zależności od miejsca namnażania się bakterii, borelioza może atakować różne narządy, na przykład układ kardiologiczny czy nerwowy. Te ostatnie należą do najpoważniejszych odmian boreliozy. Do najczęstszych objawów należą:

Porażenie nerwu twarzowego,
Bóle serca,
Zapalenie stawu kolanowego,
Zapalenie opon mózgowych

Powyższe objawy są uogólnione, ponieważ u każdego pacjenta borelioza może przybrać inną postać z różnorodnym przebiegiem.

Co ciekawe, nie każda osoba zakażona przez kleszcza boreliozą, zachoruje na nią. Silny i odporny organizm zwalcza bakterię własnymi siłami w związku z czym choroba się nie rozwinie. Dlatego sporo osób, które nigdy na boreliozę nie chorowały, ma przeciwciała. Szacuje się, że tylko ok. 1,5% osób ukąszonych przez kleszcza zachoruje na boreliozę.

Badania na boreliozę

Ponieważ choroba ta dotyczy wielu narządów, diagnozowana może być zarówno przez neurologa, dermatologa, okulistę jak i kardiologa. Lekarz na początku diagnostyki kieruje pacjenta na badania serologiczne oznaczające przeciwciała przeciw boreliozie w klasie IgG i IgM. Badania te są wykonywane metodą Elisa a w razie pozytywnego wyniku, potwierdzane są testem Western blot. Oba te badania wykonuje się najwcześniej po około 4 tygodniach od ugryzienia przez kleszcza.

Badaniami bardziej skutecznymi są PCT i PCT Real Time – oba wykrywają DNA bakterii, jednak sposób ich przeprowadzenia jest inwazyjny (płyn mózgowo rdzeniowy czy wycinek skóry) dlatego wykonuje się je tylko w przypadku szczególnych wskazań.

Leczenie boreliozy

Boreliozę leczy się antybiotykoterapią. Gdy zauważa się wczesne objawy, czyli rumień, podanie antybiotyku przez okres 2 do 3 tygodni najczęściej skutkuje wyleczeniem z boreliozy. Anybiotykami jakie stosuje się najczęściej są doksycyklina i amoksycylina. Jeszcze do niedawna leczono boreliozę podając antybiotyk przez okres kilku miesięcy, jednak zauważa się że nie ma do tego podstaw gdyż leczenie takie nie ma racjonalnego uzasadnienia. Nie zaleca się także profilaktycznego zażywania antybiotyków po każdym ugryzieniu przez kleszcza. Rekomendowany czas podawania antybiotyku wynosi do 28 dni.