Jak długo mogą leżeć narzędzia wysterylizowane w autoklawie?
Sterylność narzędzi w gabinetach medycznych jest kluczowa dla zapobiegania infekcjom krzyżowym oraz ochrony pacjentów i personelu przed chorobami przenoszonymi drogą kontaktu z narzędziami medycznymi. Sterylizacja narzędzi ze stali  za pomocą autoklawu to  kluczowy proces w opiece zdrowotnej, mający na celu eliminację lub zniszczenie wszelkich form życia mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i przetrwalniki. Jednak w artykule nie będziemy mówić o tym jak poprawnie przeprowadzać sterylizację, ale jak długo po sterylizacji narzędzia mogą być przechowywane. Niektóre miejsca nie używają takich ilości tych instrumentów ze stali, więc czasami czekają one na swoją kolej do użycia. Jak długo mogą tak czekać aby nadal były sterylne? 


Czynniki

Czas, przez jaki narzędzia sterylizowane w autoklawie pozostają sterylne, zależy od różnych czynników, w tym od samego procesu sterylizacji, warunków przechowywania oraz rodzaju opakowania, w jakie są umieszczone po sterylizacji. Państwowy Zakład Higieny (PZH) oraz inne instytucje zdrowotne często opracowują wytyczne dotyczące przechowywania wysterylizowanych narzędzi.

Rodzaj opakowania


Narzędzia sterylizowane w autoklawie zazwyczaj są umieszczane w specjalnych opakowaniach sterylizacyjnych, takich jak koperty i rękawy. Te opakowania mają na celu chronić narzędzia przed ponownym zanieczyszczeniem po zakończeniu procesu sterylizacji.


Warunki przechowywania


Narzędzia powinny być przechowywane w kontrolowanym środowisku, wolnym od kurzu i innych zanieczyszczeń. Warunki te pomagają utrzymać sterylność narzędzi po wyjęciu z autoklawu. Przyjmuje się według ogólno dostępnych wytycznych, że przechowywanie powinno odbywać się w miejscu zapewniającym takie warunki, ktore uniemożliwają uszkodzenie opakowanie przez nacięcie, nakłucie czy też zamoczenie. Może to być specjalny magazyn, ale i szuflada czy szafa. Wszystko zalezy od wielkosci konkretnej placowki.  Niedopuszczalne jest trzymacie narzędzi wysterylizowanych z tymi, które są zanieczyszczone. Instrumenty ze stali w pakietach sterylnych muszą być przechowywane tylko z innymi sterylnymi pakietami. Wspomniane miejsce przechowywania musi być sterylne, suche, czyste i zamykane. Wszelkie zanieczyszczenie, przerwanie opakowania, zamoczenie - dyskwalifikuje pakiet. 


Czas przechowywania


W zależności od specyfiki danego szpitala, placówki medycznej lub laboratorium, narzędzia mogą być przechowywane w opakowaniach sterylizacyjnych przez różny okres czasu. W niektórych miejscach narzędzia są przechowywane w opakowaniach do momentu użycia, podczas gdy w innych mogą być przechowywane przez kilka tygodni, o ile zachowuje się odpowiednie warunki. „Ogólne wytyczne dla wszystkich podmiotów wykonujących procesy dekontaminacji, w tym sterylizacji wyrobów medycznych i innych przedmiotów wielorazowego użytku wykorzystywanych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych oraz innych czynności, podczas których może dojść do przeniesienia choroby zakaźnej lub zakażenia” - w tych wytycznych znajdziemy całą przejrzystą tabelę punktowej oceny czasu przechowywania nie tylko narzędzi ze stali.


i. 

Monitorowanie daty sterylizacji


Ważne jest stosowanie systemu etykietowania i monitorowania daty sterylizacji na opakowaniach, co pozwala na skuteczne zarządzanie zapasami i zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów.


Szkolenie personelu


Personel odpowiedzialny za przechowywanie i obsługę narzędzi powinien być przeszkolony w zgodności z wytycznymi.


Podsumujmy


W praktyce, wielu producentów narzędzi medycznych i opakowań sterylizacyjnych zaleca, aby narzędzia były używane jak najszybciej po zakończeniu procesu sterylizacji, zazwyczaj w ciągu 30 dni. Jednak, jeśli zachowane są odpowiednie warunki przechowywania, niektóre narzędzia mogą być sterylne przez dłuższy okres czasu. Ostateczne wytyczne dotyczące czasu sterylności powinny być dostosowane do konkretnych wytycznych producenta i protokołów lokalnej placówki medycznej.  Przyjmuje się, że narzędzia sterylizowane w zaklejanych kopertach należy przechowywać maksymalnie do trzech miesięcy, oczywiście mając na uwadze wymienione powyżej czynniki. Koperty są pokryte specjalnym klejem na końcach co ułatwia zamknięcie opakowania, ale obniża czas jaki mogą być przechowywane po sterylizacji. Sprawa ma się inaczej w przypadku narzędzi sterylizowanych w rękawach sterylizacyjnych, ponieważ są one zgrzewane za pomocą zgrzewarek, dzięki czemu zawsze opakowanie jest idealnie dopasowane do konkretnego wymiaru instrumentu. Reasumując taka sterylizacja przy użyciu rękawów sterylizacyjnych pozwala przechowywać je nawet do 6 -miesięcy. Pamiętajmy, że zawsze jeśli mamy wątpliwości czy narzędzie po dłuższym czasie jest nadal sterylne, dla swojego bezpieczeństwa przeprowadźmy sterylizacje ponownie.