EKG – do czego służy i na czym polega elektrokardiografia?

Elektrokardiografia (EKG) to nieinwazyjne i bezbolesne badanie wykonywane w celu oceny pracy serca i wykrycia ewentualnych nieprawidłowości. W badaniu EKG elektrody umieszczone na klatce piersiowej i kończynach pacjenta zbierają informacje o pracy elektrycznej serca z powierzchni ciała.

Na czym polega badanie EKG?

Elektrokardiografia (EKG) jest klasyfikowana jako nieinwazyjne badanie serca. W jego trakcie badana jest aktywność elektryczna mięśnia sercowego. Jest to możliwe dzięki umieszczeniu na ciele pacjenta - klatce piersiowej i kończynach - elektrod, które zbierają informacje o aktywności elektrycznej serca i przesyłają je do aparatu EKG. Elektrody te różnią się napięciem, a zbierane przez nie dane zapisywane są na papierowej taśmie EKG. Wynik zapisu EKG nazywany jest elektrokardiogramem.

Na krzywej EKG możemy zaobserwować trzy powtarzające się części, które odpowiadają pełnemu cyklowi pracy serca:

• napływ krwi do przedsionków,
• skurcz przedsionków i komór,
• wypompowywanie krwi z serca.

Wynik EKG powinien być interpretowany przez kardiologa, który posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie. Na podstawie badania może on wykryć pewne nieprawidłowości serca, zaburzenia rytmu, upośledzony przepływ krwi do serca, wrodzone wady serca lub objawy przebytego lub obecnego zawału serca.


Wskazania do wykonania EKG

Chociaż EKG jest wykorzystywane do diagnozowania chorób serca, każda zdrowa osoba po 40. roku życia powinna wykonywać je w ramach okresowych badań kontrolnych. W ten sposób można wcześnie wykryć pewne zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, które mogą przebiegać bezobjawowo. Ponadto pacjenci powinni przejść badanie EKG:

• z rozpoznaną chorobą układu krążenia, w tym: miażdżycą, zaburzeniami rytmu serca, chorobą niedokrwienną serca, wadami serca (wrodzonymi lub nabytymi), czy zapaleniem osierdzia lub mięśnia sercowego,
• u których istnieje ryzyko chorób serca (choroby serca w wywiadzie rodzinnym, choroby współistniejące, które mogą prowadzić do uszkodzenia serca),
• u których podejrzewa się chorobę sercowo-naczyniową.

Istnieje również grupa objawów, które powinny skłonić nas do wykonania badań, w tym EKG. W przypadku wystąpienia duszności lub bólu w klatce piersiowej, kołatania serca, nieprawidłowości ciśnienia tętniczego, zwiększonego zmęczenia i ogólnego osłabienia, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego.


Jak przygotować się do badania EKG? Jakie są przeciwwskazania?

EKG jest badaniem bezpiecznym i nieinwazyjnym, dlatego nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania, nawet u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca. Badanie nie wymaga specjalnych przygotowań, ale warto przestrzegać kilku prostych zasad, aby uzyskany wynik był wiarygodny.

Nie jest konieczne wykonywanie EKG na czczo, ale zaleca się nie picie zimnych napojów czy kawy tuż przed badaniem, gdyż mogą one zafałszować wynik. Lepiej też unikać obfitych posiłków, gdyż przepełniony żołądek może zwiększyć ciśnienie w jamie brzusznej. Co najmniej godzinę przed badaniem nie należy palić papierosów.
W dniu poprzedzającym badanie należy powstrzymać się od spożywania alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego, oraz intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Przed samym badaniem EKG należy unikać wysiłku fizycznego. Na kilka minut przed rozpoczęciem badania należy odpocząć, zrelaksować się i uspokoić oddech.
W przypadku przyjmowania leków, zwłaszcza tych, które mogą zaburzać rytm serca, należy poinformować o tym lekarza.
Jeśli pacjent ma gęste włosy na klatce piersiowej, konieczne jest ich zgolenie przed badaniem, bowiem włosy mogą utrudniać przewodzenie prądu z elektrod umieszczonych na klatce piersiowej.


Jak przebiega badanie elektrokardiograficzne?

Elektrokardiografia trwa nie dłużej niż pięć minut. Podczas wykonywania badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Podłączenie elektrod wymaga zdjęcia odzieży od pasa w górę oraz odsłonięcia nadgarstków i kostek palców stóp. Pacjent zostanie również poproszony o zdjęcie metalowych przedmiotów (zegarka, biżuterii, okularów), które mogłyby zakłócić badanie. 

Do ciała pacjenta zostanie przymocowanych dziesięć elektrod - sześć na klatce piersiowej i cztery elektrody klipsowe na nadgarstkach i kostkach nóg. Gdy elektrody zostaną prawidłowo umieszczone, a pacjent przyjmie odpowiednią pozycję, aparat EKG zostanie włączony. Zaleca się, aby podczas badania nie poruszać się ani nie rozmawiać. Po zakończeniu badania elektrody są odłączane, a pacjent może się ubrać. Wyniki badania są przekazywane kardiologowi, który je zinterpretuje i zdecyduje o dalszym postępowaniu.