Czad – co to jest ? Jak uniknąć zatrucia?
Tags
zatruciu zatrucia zapobiec objawy jak czadem

Czad czyli tlenek węgla to niezwykle trujący gaz. Niestety jest bezwonny dlatego wyczucie go jest niemożliwe, a skutki zatrucia mogą doprowadzić do najgorszego. Tlenek węgla przez nasz układ oddechowy błyskawicznie dostaje się do organizmu i jest wchłaniany do krwioobiegu, gdzie wiąże się z hemoglobiną szybciej niż tlen (nawet 200 razy szybciej) i blokuje dopływ tlenu do naszego ciała. Gaz oczywiście jest bardzo rozpowszechnionym nośnikiem energii w prawie każdym domu, dlatego warto wiedzieć jak zapobiegać zatruciu czadem, ponieważ wiele osób nie wie kiedy może pojawić się potencjalne zagrożenie.

Jak powstaje czad?

 

Tlenek węgla powstaje jako efekt uboczny spalania przy zbyt małej ilości tlenu. Jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i niestety bezwonnym, a przez to, że jest lżejszy od powietrza to błyskawicznie się rozprzestrzenia. Nadmierne nagromadzenie tego gazu w pomieszczaniach jest przede wszystkim spowodowane niepełnym spalaniem paliw: min. drewna, oleju, gazu, benzyny oraz niewłaściwą wentylacją domów, niedrożnością kominów,. Dlatego tak ważne jest zapewnienie odpowiedniego przepływu powietrza. Czad może także powstać w trakcie pożaru. Co ciekawe statystyka pokazuje, że najczęściej do zaczadzenia dochodzi w łazience, ponieważ to pomieszczenie jest często bardziej podgrzewane np. przed kąpielą przez piecyki gazowe a przez to, że nie zawsze jest tam okno i dopływ powietrza jest utrudniony to stanowi idealne środowisko do rozprzestrzenienia się czadu. Dodatkowo może dojść do tego podczas kąpieli co grozi także utonięciem przy utracie przytomności od zatrucia. Typowymi źródłami czadu są: ogrzewacz wody, kominki, kuchenki gazowe, grille używane w niewentylowanych pomieszczeniach, samochód uruchomiony w garażu w którym nie ma wentylacji.

 

Jakie są objawy zatrucia?

 

Niestety nie są one charakterystyczne i często ciężko je utożsamić z zatruciem czadem. Jednym z objawów może być po prostu gorsze samopoczucie i ból głowy. Szczególnie powinno to zwrócić naszą uwagę wtedy gdy pojawiają się razem z zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami, sennością. Objawy jednak są różne w zależności od stężenia CO w powietrzu oraz stężenia karboksygemoglobiny (kompleks hemoglobiny i tlenku węgla) we krwi. Objawy to także:

  • trudności z oddychaniem
  • ogólne zmęczenie
  • kołatanie serca
  • brak czucia w palcach
  • drżenie mięśni
  • w ciężkich przypadkach uszkodzenie pnia mózgu, serca, nerek, wątroby

Przez znużenie jakie odczuwa zaczadzona osoba traci ona orientację i źle ocenia zagrożenie jakie jej grozi przez co nie ucieka z miejsca gdzie nagromadził się gaz i  dochodzi do utraty przytomności. Jeżeli nie uzyska pomocy z zewnątrz to zazwyczaj zatrucie tlenkiem węgla skończy się śmiercią.

 

 

Jak rosnące stężenie CO wpływa na nasz organizm??



Im większe stężenie czadu tym większe zagrożenie dla człowieka. Objawy przy określonych stężeniach CO:

 

  • 33 ppm – jest to maksymalna wartość dopuszczalna przez Światową Organizację Zdrowia licząc, że przybywamy w pomieszczeniu do 8 godzin
  • 200 ppm - ból głowy o lekkim natężeniu, odczuwane nudności, zmęczenie, zawroty głowy
  • 400 ppm – mocny ból głowy już po 2 h, zagrożenie dla życia po 3 h
  • 800 ppm – wymioty, śpiączka po 45 minutach…
  • 1500 ppm – wymioty, bardzo nasilone nudności, śpiączka po 10-15 minutach, śmierć po 1 h..
  • 12000 ppm - 2-3 wdechy powodują omdlenie, śmierć następuje po kilku minutach.

 

 

Jak ratować zaczadzonego?



Osoba narażona na zbyt wysokie stężenie tlenku węgla zazwyczaj nie jest w stanie samodzielnie sobie pomóc. Należy:
  • zapewnić dopływ swieżego powietrza, otworzyć okno lub drzwi by usunąć truciznę z pomieszczenia lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze w bezpieczne miejsce
  • możemy rozluźnić ubranie tej osoby (rozpiąć pasek, guziki), ale nie rozbierać jej,  aby nie doprowadzić do przemarznięcia
  • gdy wyczuwamy, że mimo dopływu powietrza osoba nie oddycha natychmiast przystępujmy do sztucznego oddychania i masażu serca !
  • Wezwijmy służmy ratownicze !!

 

Kto jest najbardziej narażony??

 

Oczywiście każdy kto przebywa w środowisku skażonym, ale do grupy największego ryzyka należą:
  • dzieci,
  • noworodki i niemowlaki (obok normalnej mają one hemoglobinę płodową, która niestety wiąże dwa razy więcej tlenku węgla niż zwykła)
  • kobiety w ciąży i podeszłym wieku
  • osoby z wadami serca, chorobami oskrzelowo-płucnymi, niewydolnością oddechową
  • osoby, których praca związana jest z dużym wysiłkiem fizycznym

 

Jak zapobiegac jego powstawaniu?



Kierujmy się zasadą, że tyle spalin wypłynie na zewnątrz ile świeżego powietrza napłynie do środka pomieszczenia. Wytyczne pomagające zapobiec niebezpiecznemu stężeniu tlenku węgla to:

  • korzystając ze źrodeł ognia uchylajmy okna w mieszkaniu
  • nigdy nie dopuszczajmy do zasłaniania kratek wentylacyjnych
  • zawsze korzystajmy z usług profesjonalistów jeżeli chodzi o instalacje wszelkich urzadzeń i systemów grzewczych
  • pamietajmy o cyklicznych, okresowych przeglądach instalacji wentylacyjnej, kominów oraz oczywiście czyszczeniu kominów. Jeżeli używamy drewna i węgla powinno się to robnić co najmniej raz na 3 miesiące. Jeżeli używamy gazu ziemnego, oleju opałowego to co najmniej raz na pół roku. Zarządcy budynków mają obowiazek zapewnić przegląd instalacji wentylacyjnej co najmniej raz na rok
  • używajmy tylko urządzeń, które są sprawne technicznie
  • w razie wątpliwości nie używajmy sprzętów nie posiadających stosownych dopuszczeń w zakresie wprowadzenia do obrotu
  • zwróćmy uwagę przy wymianie okien w mieszkaniu na poprawność wentylacji
  • sprawdzajmy właściwy przepływ powietrza kratki wentylacyjnej nawet przez przykładanie kartki (powinna przywierać jeżeli wentylacja odbywa się poprawnie)
  • systematycznie wietrzmy pomieszczenia, szczególnie te gdzie są sprzęty, które mogą wydzielać tlenek węgla
  • zainwestujmy w czujniki, szczególnie w pomieszczeniach gdzie sypiamy
  • nie zostawiajmy uruchomionego auta w garażu bez wentylacji
  • zawsze usuwajmy  ew. usterki stwierdzone przez kominiarza
  • nie ignorujmy objawów, które mogą wskazywać na zatrucie !


Na szczeście ilość ofiar śmiertelnych z roku na rok spada, ale mimo wszystko można je zmniejszyć do zera, dzięki montowaniu czujników tlenku wegla, wietrzeniu pomieszczeń, stosowaniu się do wytycznych.