Wazektomia, a co to takiego?

Wazektomia, czyli podwiązanie nasieniowodów jest zabiegiem, w trakcie którego chirurg przecina i podwiązuje nasieniowody. Osiąga się w ten sposób blokadę drożności w nasieniowodzie, co wiąże się z bezpłodnością mężczyzn. Istnieje jednak możliwość odbywania satysfakcjonujących stosunków i uzyskania wytrysku. Wazektomia jest najskuteczniejszą metodą męskiej antykoncepcji. Na czym polega zabieg podwiązania nasieniowodów i czy jest zabiegiem odwracalnym?

Co to jest i na czym polega wazektomia?

Jest to zabieg mikrochirurgiczny o charakterze urologicznym. W trakcie zabiegu dochodzi do niewielkiego nacięcia skóry i podwiązania nasieniowodów, zakłada się na nasieniowody dwie podwiązki, następnie dokonuje się przecięcia między nimi. W ten sposób uzyskuje się blokadę drożności w nasieniowodzie, co uniemożliwia przemieszczanie się plemników. Ten mikrochirurgiczny zabieg nie zaburza procesu spermatogenezy, nie wpływa również na zdolność do wytrysku, nie przyczynia się też do zmiany wyglądu nasienia. Jeśli wazektomia wykonana zostanie obustronnie, skutkuje brakiem możliwości zapłodnienia. Podwiązanie nasieniowodów zalicza się więc do jednej z metod męskiej antykoncepcji.

Wyróżnia się dwie metody podwiązania nasieniowodów:

- wazektomię bez skalpela (WBS) – podczas zabiegu użycie skalpela nie jest konieczne, polega on na rozwarstwieniu skóry; nie ma konieczności zakładania szwów, a blizna pozabiegowa jest niemal niewidoczna,

- total vasectomy (TV) – polega na podwiązaniu nasieniowodów, na które zakładane są podwójne, nierozpuszczalne szwy, stosowana jest również mikrokoagulacja ujść nasieniowodów.

Sam zabieg wiąże się jedynie z niewielkimi dolegliwościami bólowymi, dla zniwelowania których wystarczające są środki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Kilka dni po zabiegu zaleca się wypoczywać i powstrzymywać się od stosunków płciowych.

Wazektomia – zalety i wady

Jedną z zalet wazektomii jest jej wysoka skuteczność antykoncepcyjna. Zabieg bowiem w 99,9% zabezpiecza przed niepożądaną ciążą. Podwiązanie nasieniowodów nie ma wpływu na czynność hormonalną gruczołów płciowych, nie powoduje też spadku libido. Zabieg nie wpływa na ogólny stan zdrowia pacjenta, ale stanowi stałe rozwiązanie problemu. Uważana jest również za jedną z tańszych metod antykoncepcji. Wiąże się jedynie z jednorazowym wydatkiem. Zabieg jest w Polsce legalny, nie jest jednak refundowany.

Wadą podwiązania nasieniowodów jest fakt, że rewazektomia czyli chirurgiczna próba odwrócenia zabiegu nie zawsze zakończona jest powodzeniem. Dodatkowo, zabieg przywrócenia drożności nasieniowodów wiąże się z dużymi kosztami. Warto również zaznaczyć, że o wazektomia nie zabezpiecza przed chorobami przenoszonymi drogą płciową podczas zbliżenia.

Czy podwiązanie nasieniowodów jest bezpieczne?

Zabieg trwa zaledwie około 30 minut i nie wymaga hospitalizacji. Wazektomia jest bezpiecznym, nieskomplikowanym zabiegiem. Przeprowadzenie go nie ma negatywnego wpływu na gospodarkę hormonalną mężczyzn oraz nie przyczynia się do zmian w poziomie popędu seksualnego. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Skuteczność zabiegu podwiązania nasieniowodów określa wskaźnik Pearla – wynosi mniej niż 0,2. Specjaliści uważają wazektomię za nowoczesną metodę męskiej antykoncepcji, która może być alternatywą dla antykoncepcji dla kobiet.

Skutki uboczne wazektomii

Zasadniczo zabieg uznawany jest za bezpieczny i nieskomplikowany. Niemniej może skutkować pojawieniem się niepożądanych skutków ubocznych. Najczęstszym powikłaniem po zabiegu jest vasitis nodosa – guzkowate zgrubienie. Pojawić się ono może na końcach podwiązanych nasieniowodów. Zmiana nie ma charakteru złośliwego i rozwija się w około 50% przypadków. W większości przypadków guzkowate zgrubienie wchłania się samoistnie po pewnym czasie. Innym powikłaniem wazektomii jest zespół bólowy moszny i jąder. Objawia się występowaniem uporczywego, tępego bólu o średnim nasileniu przez kilka tygodni od zabiegu. Ból na szczęście pojawia się w niespełna 1% przypadków, i tylko w nielicznych sytuacjach może skutkować przewlekłym zespołem bólowym moszny. Kolejnym skutkiem ubocznym zabiegu może być krwiak w operowanym miejscu. Dotyczy to około 0,5% zabiegów. Pojawia się widoczne rozległe zasinienie moszny, w której może się pojawić guzek o średnicy około 2-3 centymetrów. Krwiak zazwyczaj nie wymaga interwencji lekarskiej, dolegliwość po kilku dniach ustępuje samoistnie. Innym skutkiem ubocznym może być zastoinowe zapalenie najądrza. Dochodzi tu do powiększenia i bólu najądrza, w niektórych przypadkach również do wzrostu ciśnienia w najądrzach. Dolegliwości może towarzyszyć podrażnienie bądź przewlekłe zapalenie nerwów. W niektórych przypadkach może pojawić się infekcja operowanego miejsca. Dochodzi do stanu zapalnego i silnego zaczerwienienia rany, a niekiedy całej moszny. Może sączyć się ropna wydzielina z miejsca nacięcia. Dodatkowo może pojawić się ból i podwyższona temperatura ciała. Powikłaniem po zabiegu jest również rekanalizacja nasieniowodów. Dochodzi do samoistnego udrożnienia nasieniowodów, wiąże się to bezpośrednio z odzyskaniem płodności przez mężczyzn.

Bezpośrednio po zabiegu wazektomii u większości pacjentów występuje obrzęk oraz zaczerwienie i ból okolicy nacięcia. Jest to naturalna reakcja na zabieg, który wiąże się z interwencją chirurgiczną.

Wazektomii w teorii może poddać się każdy mężczyzna. Podwiązanie nasieniowodów jest najskuteczniejszym sposobem męskiej antykoncepcji. Metoda w Polsce uważana jest za kontrowersyjną z prawnego i etycznego punktu widzenia. Podwiązanie nasieniowodów jest zabiegiem odwracalnym. Należy jednak zaznaczyć, że rewazektomia nie zawsze się udaje. Badania wskazują, że ponowne udrożnienie nasieniowodów i odzyskanie płodności możliwe jest tylko w 30%. Wazektomia zatem polecana jest przede wszystkim mężczyznom, który posiadają już potomstwo.