Borelioza - jedna z chorób odkleszczowych

Borelioza to zakaźna infekcja bakteryjna wywoływana przez krętki Borrelia, głównie Borrelia burgdorferi. Do zakażenia dochodzi poprzez ugryzienie przez zakażonego kleszcza z rodzaju Ixodes, popularnie zwanego kleszczem pospolitym. Borelioza jest najczęściej spotykaną chorobą przenoszoną przez kleszcze na półkuli północnej.

Objawy boreliozy

Wczesna borelioza zlokalizowana (stadium I)
•    Rumień wędrujący (Erythema migrans): Charakterystyczna czerwona wysypka, która pojawia się w miejscu ukąszenia kleszcza, zwykle w ciągu 3-30 dni. Wysypka może stopniowo się rozszerzać i czasem ma kształt „byczych oczu”.
•    Objawy grypopodobne: Gorączka, dreszcze, bóle głowy, zmęczenie, bóle mięśni i stawów.

Wczesna borelioza rozsiana (stadium II)
•    Rozsiane zmiany skórne: Mogą pojawić się liczne rumienie wędrujące w różnych miejscach na ciele.
•    Neurologiczne: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwów czaszkowych (najczęściej porażenie nerwu twarzowego), zapalenie nerwów obwodowych.
•    Kardiologiczne: Zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego.

Późna borelioza (stadium III)
•    Artretyzm: Przewlekłe zapalenie stawów, najczęściej dotyczące dużych stawów, takich jak kolana.
•    Przewlekłe objawy neurologiczne: Mogą obejmować przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, przewlekłe zapalenie nerwów, problemy z pamięcią, zmiany w zachowaniu.
•    Przewlekłe zmiany skórne: Acrodermatitis chronica atrophicans (ACA) – przewlekłe zmiany zapalne skóry.

Diagnostyka

Rozpoznanie boreliozy bazuje na:
•    Wywiadzie i badaniu klinicznym: Identyfikacja charakterystycznego rumienia wędrującego oraz objawów przypominających grypę po ukąszeniu przez kleszcza.
•    Testach serologicznych: Wykrywanie obecności przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi.

Leczenie

Leczenie boreliozy obejmuje stosowanie antybiotyków:
•    Wczesna borelioza: Podawanie doksycykliny, amoksycyliny lub cefuroksymu przez okres od 2 do 4 tygodni.
•    Późna borelioza: W przypadku powikłań neurologicznych lub kardiologicznych, konieczne mogą być dłuższe, często dożylne, kursy antybiotyków.

Zapobieganie

Zapobieganie boreliozie polega na:
•    Unikaniu ukąszeń kleszczy: Noszenie odzieży ochronnej, stosowanie repelentów oraz unikanie miejsc z wysoką trawą i zaroślami.
•    Regularnym sprawdzaniu ciała po pobycie na świeżym powietrzu: Szybkie usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia.
•    Prawidłowym usuwaniu kleszczy: Delikatne usunięcie kleszcza za pomocą pincety, chwytając go jak najbliżej skóry i powoli, jednostajnie wyciągając.

Ugryzienie kleszcza bywa nieodczuwalne lub łatwo zapominane, a charakterystyczny rumień wędrujący nie zawsze się pojawia. Powoduje to nieświadomość możliwości zakażenia boreliozą. Faktem jest, że nie każdy kleszcz jest nosicielem boreliozy. Szacuje się, że każdego roku w Polsce odnotowuje się około 21 tys. zachorowań. Znacząca liczba tych przypadków dotyka niestety dzieci. Borelioza jest poważnym schorzeniem, ale szybkie rozpoznanie i właściwe leczenie mogą skutecznie zapobiec powikłaniom i prowadzić do pełnego wyzdrowienia. Choć borelioza nie jest chorobą śmiertelną, nie należy jej bagatelizować.