Biegunka
Tags
żywność stolec jelita dieta biegunka
Biegunka to stan chorobowy charakteryzujący się częstym oddawaniem luźnych lub wodnistych stolców, zwykle więcej niż trzy razy na dobę. Może być ostra, trwająca kilka dni, lub przewlekła, utrzymująca się przez kilka tygodni lub dłużej. Biegunka może prowadzić do odwodnienia, zwłaszcza u dzieci, osób starszych i osłabionych.


Przyczyny biegunki:

  • Infekcje wirusowe – Najczęstsze przyczyny ostrej biegunki, często spowodowane przez rotawirusy, norowirusy lub adenowirusy.
  • Infekcje bakteryjne – Mogą wystąpić po spożyciu zanieczyszczonej żywności lub wody. Najczęściej wywoływane przez bakterie, takie jak Escherichia coli, Salmonella, Shigella lub Campylobacter.
  • Pasożyty – Giardia lamblia i Entamoeba histolytica są przykładami pasożytów, które mogą wywołać biegunkę.
  • Alergie i nietolerancje pokarmowe – Biegunka może być spowodowana nietolerancją laktozy, glutenu lub alergiami pokarmowymi.
  • Leki – Niektóre antybiotyki i inne leki mogą powodować biegunkę jako efekt uboczny.
  • Choroby zapalne jelit – Choroby takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna mogą prowadzić do przewlekłej biegunki.
  • Stres – Silny stres emocjonalny może prowadzić do biegunki, nazywanej biegunką stresową.
  • Zmiany w diecie – Nagłe zmiany w diecie lub spożycie nadmiernej ilości tłuszczu i błonnika może prowadzić do biegunki.


Objawy:

  • Wodniste lub luźne stolce – Zwiększona częstotliwość wypróżnień.
  • Bóle brzucha i skurcze – Towarzyszące biegunkom skurcze brzucha.
  • Nudności i wymioty – Zwłaszcza w przypadku biegunki spowodowanej infekcjami wirusowymi.
  • Gorączka – Może wystąpić, jeśli biegunka jest związana z infekcją.
  • Odwodnienie – Objawy odwodnienia obejmują suchość w ustach, pragnienie, rzadkie oddawanie moczu, osłabienie.


Diagnoza:

  • Wywiad lekarski – Opis objawów, czasu ich trwania, częstotliwości wypróżnień.
  • Badanie fizykalne – Ocenienie stanu nawodnienia pacjenta.
  • Badania laboratoryjne – W przypadku przewlekłej lub ciężkiej biegunki mogą być wykonane badania krwi, analiza kału (w poszukiwaniu patogenów, krwi lub pasożytów).


Leczenie:

  • Nawadnianie – Podstawą leczenia biegunki jest przywrócenie równowagi płynów i elektrolitów. Może to obejmować stosowanie doustnych roztworów nawadniających (ORS) lub, w ciężkich przypadkach, nawadnianie dożylne.
  • Dieta – Spożywanie lekkostrawnych posiłków, unikanie tłustych, ciężkich i pikantnych potraw. W przypadku biegunki zaleca się również ograniczenie produktów mlecznych.
  • Leki – W zależności od przyczyny biegunki, mogą być stosowane różne leki: antybiotyki (jeśli biegunka jest wywołana przez bakterie), leki przeciwbiegunkowe (np. loperamid), probiotyki, które wspierają regenerację mikroflory jelitowej.
  • Unikanie pewnych pokarmów – Produkty drażniące żołądek, takie jak kofeina, alkohol, surowe owoce i warzywa, mogą zaostrzyć biegunkę.


Zapobieganie:

  • Higiena – Częste mycie rąk, zwłaszcza przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety.
  • Unikanie zanieczyszczonej wody i żywności – W miejscach o niskim standardzie sanitarnym zaleca się picie wyłącznie wody butelkowanej oraz unikanie surowych warzyw i owoców.
  • Gotowanie żywności – Gotowanie żywności w odpowiedniej temperaturze może pomóc uniknąć infekcji bakteryjnych.
  • Szczepienia – Dla podróżujących w regiony o wysokim ryzyku biegunki podróżnych dostępne są szczepienia przeciwko niektórym patogenom.