Czym są kłykciny kończyste i jak je leczyć?

Kłykciny kończyste, znane również jako brodawki płciowe, to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową (STD), wywoływana przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Są to łagodne zmiany skórne, które najczęściej pojawiają się w okolicach narządów płciowych i odbytu. Kłykciny kończyste stanowią istotny problem zdrowotny, zarówno ze względu na swoją powszechność, jak i potencjalne powikłania, takie jak rozwój nowotworów związanych z zakażeniem HPV.

Kłykciny kończyste mogą występować w różnych postaciach i lokalizacjach. Najczęstsze objawy to:

• Brodawki w okolicach narządów płciowych i odbytu: Zmiany te mogą mieć różne rozmiary i kształty, często przypominają kalafiorowate wykwity. Mogą występować pojedynczo lub w grupach.
• Świąd i pieczenie: W niektórych przypadkach pacjenci odczuwają świąd lub pieczenie w miejscu występowania kłykcin.
• Ból i dyskomfort: Zmiany mogą być bolesne, szczególnie jeśli znajdują się w miejscach narażonych na tarcie, takich jak okolice odbytu czy wargi sromowe.
• Bezobjawowy przebieg: W wielu przypadkach zakażenie HPV przebiega bezobjawowo, a brodawki mogą być małe i niezauważalne.

Kłykciny kończyste są wywoływane przez niektóre typy wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), zwłaszcza typy 6 i 11, które są odpowiedzialne za około 90% przypadków. HPV to wirus przenoszony głównie drogą kontaktu płciowego, w tym przez kontakt skórny podczas stosunków genitalnych, analnych i oralnych. Kilka czynników zwiększa ryzyko zakażenia i rozwoju kłykcin kończystych:

• Aktywność seksualna: Wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, posiadanie wielu partnerów seksualnych, a także kontakty seksualne bez użycia prezerwatyw zwiększają ryzyko zakażenia HPV.
• Obniżona odporność: Osoby z osłabionym układem odpornościowym, np. pacjenci z HIV/AIDS, są bardziej podatne na zakażenie HPV i rozwój kłykcin kończystych.
• Palenie tytoniu: Palenie papierosów osłabia układ odpornościowy i zwiększa ryzyko rozwoju zmian związanych z HPV.
• Istniejące zakażenia przenoszone drogą płciową: Obecność innych chorób przenoszonych drogą płciową może zwiększać ryzyko zakażenia HPV.

Diagnostyka kłykcin kończystych opiera się głównie na badaniu klinicznym, ale w niektórych przypadkach mogą być konieczne dodatkowe badania:

• Badanie fizykalne: Lekarz przeprowadza dokładne badanie narządów płciowych, odbytu i okolic w poszukiwaniu charakterystycznych zmian skórnych.
• Kolposkopia: W przypadku kobiet z podejrzeniem kłykcin w okolicach szyjki macicy, lekarz może wykonać kolposkopię, czyli dokładne oglądanie szyjki macicy przy użyciu specjalnego mikroskopu.
• Biopsja: W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy zmiany są nietypowe lub podejrzane o charakter nowotworowy, lekarz może pobrać próbkę tkanki (biopsja) do badania histopatologicznego.
• Testy na HPV: Istnieją testy, które mogą wykryć obecność DNA wirusa HPV w tkankach, co jest szczególnie przydatne w diagnostyce zmian na szyjce macicy u kobiet.

Leczenie kłykcin kończystych ma na celu usunięcie widocznych zmian, złagodzenie objawów i zapobieganie nawrotom. Metoda leczenia zależy od lokalizacji, liczby i wielkości kłykcin oraz od preferencji pacjenta i lekarza. Główne metody leczenia obejmują:


Leczenie farmakologiczne:

• Kremy i maści: Preparaty miejscowe, takie jak imikwimod, podofilina, podofilotoksyna czy sinekatechiny, mogą być stosowane w leczeniu kłykcin. Działają poprzez bezpośrednie niszczenie komórek zakażonych wirusem lub stymulację układu odpornościowego do walki z infekcją.
• Środki chemiczne: Kwas trójchlorooctowy (TCA) lub kwas bikloroocotowy (BCA) są stosowane miejscowo na kłykciny w celu ich zniszczenia.

Leczenie chirurgiczne:

• Kriochirurgia: Metoda polegająca na zamrażaniu kłykcin ciekłym azotem. Jest to skuteczna metoda, choć może wymagać kilku sesji.
• Elektrokauteryzacja: Usuwanie kłykcin za pomocą prądu elektrycznego, który je wypala.
• Laseroterapia: Używanie lasera do precyzyjnego usunięcia kłykcin, szczególnie przydatne w przypadku dużych zmian lub zmian znajdujących się w trudno dostępnych miejscach.
• Wycięcie chirurgiczne: W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy kłykciny są duże lub nie reagują na inne metody leczenia, może być konieczne ich chirurgiczne usunięcie.

Zapobieganie kłykcinom kończystym opiera się głównie na profilaktyce zakażenia HPV:

• Szczepienia: Dostępne są szczepionki przeciwko HPV, które skutecznie chronią przed zakażeniem typami HPV powodującymi kłykciny kończyste (HPV 6 i 11) oraz niektórymi typami powodującymi raka szyjki macicy (HPV 16 i 18). Szczepienia są zalecane zarówno dla dziewcząt, jak i chłopców w wieku 11-12 lat, ale mogą być podawane również w późniejszym wieku.
• Używanie prezerwatyw: Chociaż prezerwatywy nie eliminują całkowicie ryzyka zakażenia HPV, znacznie je zmniejszają.
• Zmniejszenie liczby partnerów seksualnych: Mniejsza liczba partnerów seksualnych zmniejsza ryzyko zakażenia HPV.
• Regularne badania: Regularne badania ginekologiczne i testy na HPV są ważne, zwłaszcza dla kobiet, aby wczesne wykrycie zmian przedrakowych i leczenie.

Kłykciny kończyste są powszechnym schorzeniem wywoływanym przez wirusa HPV. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom i dalszemu rozprzestrzenianiu się infekcji. Zmniejszenie ryzyka zakażenia HPV poprzez szczepienia, stosowanie prezerwatyw oraz odpowiednie edukowanie społeczeństwa na temat chorób przenoszonych drogą płciową jest niezwykle ważne. Pacjenci powinni również być świadomi konieczności regularnych badań i monitorowania stanu zdrowia, aby w razie potrzeby móc szybko rozpocząć odpowiednie leczenie.