Anizokoria
Tags
źrenice oczu mają różne wielkości Anizokoria
Anizokoria to stan, w którym źrenice oczu mają różne wielkości. Zazwyczaj różnica ta wynosi mniej niż 1 mm, jednak w niektórych przypadkach może być znacznie większa. Anizokoria może występować zarówno u zdrowych osób, jak i być objawem choroby neurologicznej lub okulistycznej. Różnica wielkości źrenic może być przemijająca lub trwała i pojawić się w każdym wieku. Rozpoznanie przyczyny anizokorii jest kluczowe, aby ocenić, czy wymaga ona interwencji medycznej.


Przyczyny anizokorii można podzielić na dwie główne kategorie: fizjologiczną i patologiczną.
  1. Anizokoria fizjologiczna
Fizjologiczna anizokoria występuje u około 20% zdrowych osób i jest uważana za normalne zjawisko. Różnica w wielkości źrenic w fizjologicznej anizokorii zazwyczaj nie przekracza 1 mm, nie towarzyszą jej żadne objawy i nie wpływa na jakość widzenia. W takim przypadku stan ten jest całkowicie nieszkodliwy i nie wymaga leczenia.

   2. Anizokoria patologiczna
Anizokoria patologiczna wynika z problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenie układu nerwowego, uraz oka lub choroby oczu. Do głównych przyczyn patologicznej anizokorii należą:
  • Zespół Hornera – Jest to zespół objawów wynikający z uszkodzenia włókien nerwowych odpowiedzialnych za kontrolę mięśnia zwieracza źrenicy. Może powodować anizokorię oraz inne objawy, takie jak opadanie powieki (ptoza) i zmniejszenie wydzielania potu na jednej stronie twarzy.
  • Uszkodzenie nerwu okoruchowego (nerw III) – Uszkodzenie nerwu okoruchowego, który odpowiada za ruch gałek ocznych i reakcję źrenicy na światło, może prowadzić do rozszerzenia źrenicy po jednej stronie. Taka anizokoria jest często związana z bólami głowy, podwójnym widzeniem lub osłabieniem mięśni gałki ocznej.
  • Uraz oka – Urazy mechaniczne oka, takie jak kontuzje, mogą uszkodzić struktury odpowiedzialne za kontrolę wielkości źrenic. Powoduje to często nierównomierne reakcje źrenic na światło i może prowadzić do długotrwałej anizokorii.
  • Zapalenie błony naczyniowej oka (irydocyclitis) – Stan zapalny obejmujący przedni odcinek oka, w tym tęczówkę, może wpłynąć na wielkość źrenicy i prowadzić do anizokorii. Objawia się bólem oka, zaczerwienieniem i nadwrażliwością na światło.
  • Stosowanie leków – Niektóre krople do oczu oraz leki doustne mogą powodować anizokorię. Na przykład krople z atropiną stosowane w diagnostyce okulistycznej powodują czasowe rozszerzenie źrenicy i mogą wywoływać jednostronną anizokorię.
  • Migrena – U osób cierpiących na migrenę może występować czasowa anizokoria jako wynik zaburzeń neurologicznych towarzyszących napadom migreny.


Rozpoznanie przyczyny anizokorii wymaga starannej diagnostyki okulistycznej oraz neurologicznej. Podstawowe kroki diagnostyczne obejmują:
  1. Wywiad lekarski – Ważne jest ustalenie, czy anizokoria wystąpiła nagle, czy była obecna od dawna, oraz czy towarzyszą jej inne objawy, takie jak ból głowy, osłabienie, nudności czy zaburzenia widzenia.
  2. Badanie reakcji źrenic na światło – Obserwacja, jak źrenice reagują na światło, jest kluczowym elementem badania. W przypadku anizokorii patologicznej jedna ze źrenic może reagować nieprawidłowo lub wolniej.
  3. Testy farmakologiczne – Jeśli istnieje podejrzenie zespołu Hornera, można przeprowadzić test farmakologiczny z użyciem kropli do oczu, które wpływają na rozszerzenie źrenicy. Test ten może pomóc w lokalizacji uszkodzenia nerwowego.
  4. Badania obrazowe – W przypadku podejrzenia przyczyny neurologicznej, takiej jak uszkodzenie nerwu okoruchowego lub guza, wykonuje się tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), aby ocenić struktury mózgu i okolice nerwów.
  5. Badania dodatkowe – W zależności od objawów mogą być konieczne dodatkowe testy, takie jak badania krwi czy badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, aby wykluczyć infekcje, zapalenia lub inne stany chorobowe.


Leczenie anizokorii zależy od jej przyczyny. Anizokoria fizjologiczna nie wymaga interwencji, natomiast w przypadkach patologicznych postępowanie terapeutyczne jest zależne od przyczyny:
  1. Leczenie zespołu Hornera – W przypadku zespołu Hornera leczenie zależy od przyczyny uszkodzenia włókien nerwowych. Czasami wymaga to interwencji chirurgicznej lub leczenia farmakologicznego, jeśli zespół jest spowodowany guzem lub procesem zapalnym.
  2. Uszkodzenie nerwu okoruchowego – Wymaga zazwyczaj intensywnego leczenia, zwłaszcza gdy przyczyną jest tętniak lub guz, który może wymagać interwencji chirurgicznej. Leczenie często obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i zabiegi operacyjne.
  3. Zapalenie błony naczyniowej oka – Stosuje się krople przeciwzapalne, leki sterydowe oraz leki immunosupresyjne, aby kontrolować stan zapalny i zmniejszyć ryzyko powikłań.
  4. Leki wywołujące anizokorię – W przypadku leków, które powodują anizokorię, efekt zwykle ustępuje po zaprzestaniu ich stosowania. W sytuacji, gdy krople stosowane są w celach diagnostycznych, anizokoria powinna zniknąć po kilku godzinach.
  5. Terapia migreny – W przypadku anizokorii towarzyszącej migrenie, leczenie koncentruje się na łagodzeniu objawów bólu głowy. Leki przeciwbólowe, przeciwmigrenowe oraz techniki relaksacyjne mogą pomóc zredukować objawy.


Anizokoria może być zjawiskiem fizjologicznym lub objawem różnych chorób neurologicznych i okulistycznych. Ustalenie przyczyny anizokorii jest kluczowe dla odpowiedniego leczenia, zwłaszcza gdy różnica w wielkości źrenic jest duża lub pojawiają się dodatkowe objawy, takie jak ból, zaburzenia widzenia lub bóle głowy. Regularne kontrole okulistyczne i neurologiczne są istotne, aby monitorować stan zdrowia i zapobiegać potencjalnym komplikacjom.