Ablacja siatkówki
Tags
utrata wzroku odwarstwienie siatkówki Ablacja siatkówki
Ablacja siatkówki, zwana również odwarstwieniem siatkówki, jest poważnym schorzeniem okulistycznym, które może prowadzić do trwałej utraty wzroku, jeśli nie zostanie szybko zdiagnozowane i leczone. Siatkówka to cienka warstwa komórek znajdująca się na tylnej części oka, odpowiedzialna za odbieranie światła i przekształcanie go w sygnały, które następnie są przekazywane do mózgu. Kiedy siatkówka odłącza się od swojej podstawy (nabłonka barwnikowego), dochodzi do zaburzeń w funkcji wzroku, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.


Ablacja siatkówki może być wynikiem różnych przyczyn, ale najczęściej występuje w trzech głównych formach:
  1. Ablacja trakcyjna: Powstaje, gdy blizny lub tkanka łączna tworzą napięcie na siatkówce, powodując jej oderwanie od podłoża. Ten typ odwarstwienia jest często związany z przewlekłymi schorzeniami oczu, takimi jak retinopatia cukrzycowa, w której niekontrolowana cukrzyca powoduje rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych i blizn na siatkówce.
  2. Ablacja regmatogenna: Jest to najczęstszy typ odwarstwienia siatkówki, który wynika z powstania dziur lub pęknięć w siatkówce. Pęknięcia te mogą pojawić się w wyniku naturalnego procesu starzenia się oka lub urazu, a w ich wyniku ciecz szklista przedostaje się pod siatkówkę, powodując jej odwarstwienie.
  3. Ablacja wysiękowa (surowicza): Ten rodzaj odwarstwienia jest związany z nagromadzeniem płynu pod siatkówką, który nie wynika z pęknięcia, ale z wycieku płynu z naczyń krwionośnych. Ablacja wysiękowa może być wynikiem chorób zapalnych, nowotworów wewnątrzgałkowych (np. czerniaka) lub schorzeń naczyniowych.


Niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie ablacji siatkówki z powodu określonych czynników ryzyka, takich jak:
  1. Wysoka krótkowzroczność (miopia): Osoby z wysoką krótkowzrocznością mają większe ryzyko rozwoju odwarstwienia siatkówki z powodu zmian strukturalnych w oku.
  2. Uraz oka: Każde poważne uszkodzenie gałki ocznej, np. w wyniku uderzenia, może zwiększać ryzyko ablacji siatkówki.
  3. Historia rodzinna: Jeśli ktoś w rodzinie miał odwarstwienie siatkówki, ryzyko wystąpienia tego schorzenia wzrasta.
  4. Poprzednie zabiegi okulistyczne: Osoby po operacjach zaćmy lub innych zabiegach okulistycznych są bardziej narażone na rozwój ablacji.
  5. Choroby siatkówki: Niektóre choroby, takie jak retinopatia cukrzycowa lub degeneracja siatkówki związana z wiekiem, zwiększają ryzyko odwarstwienia siatkówki.


Odwarstwienie siatkówki zazwyczaj nie powoduje bólu, ale charakteryzuje się nagłymi zmianami w widzeniu. Główne objawy obejmują:
  1. Pojawienie się „mętów” lub błysków: Pacjenci mogą zauważyć pojawienie się czarnych plamek, punktów lub linii w polu widzenia, co jest wynikiem przedostawania się płynu pod siatkówkę.
  2. Pogorszenie widzenia centralnego: Siatkówka jest kluczowa dla ostrego widzenia centralnego, więc jej odwarstwienie często prowadzi do pogorszenia widzenia w centralnej części pola widzenia.
  3. Ciemna zasłona: Pacjenci mogą doświadczyć uczucia „zasłony” opadającej na pole widzenia z jednego kierunku. To często wskazuje, że odwarstwienie postępuje i zajmuje coraz większą część siatkówki.
  4. Utrata pola widzenia: W miarę postępującego odwarstwienia pacjenci mogą stracić całkowicie pole widzenia, co może prowadzić do trwałej ślepoty, jeśli nie zostanie podjęte leczenie.


Diagnoza ablacji siatkówki wymaga szczegółowego badania okulistycznego, które może obejmować:
  1. Oftalmoskopię: Badanie dna oka za pomocą oftalmoskopu, które pozwala lekarzowi na bezpośrednią ocenę stanu siatkówki.
  2. Ultrasonografia oka: Może być stosowana, gdy oftalmoskopia jest niemożliwa z powodu obecności krwotoków wewnątrzgałkowych lub innych przeszkód.
  3. Fluoresceinowa angiografia: Technika obrazowania, która pozwala na ocenę naczyń krwionośnych siatkówki i może pomóc w diagnozie ablacji wysiękowej.


Ablacja siatkówki jest stanem nagłym, który wymaga pilnego leczenia w celu uniknięcia trwałej utraty wzroku. Sposoby leczenia zależą od rodzaju i stopnia odwarstwienia oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
  1. Laseroterapia (fotokoagulacja): Może być stosowana w przypadku małych pęknięć siatkówki, zanim dojdzie do jej pełnego odwarstwienia. Laser powoduje „przyspawanie” siatkówki do podłoża poprzez tworzenie blizny wokół pęknięcia.
  2. Kriopeksja: Jest to metoda polegająca na zamrażaniu obszaru wokół pęknięcia siatkówki, co powoduje jej przyczepienie do podłoża. Stosowana jest w podobnych przypadkach jak fotokoagulacja.
  3. Pneumoretinopeksja: Jest to mniej inwazyjna technika, która polega na wstrzyknięciu gazu do oka. Gaz tworzy pęcherzyk, który wywiera nacisk na siatkówkę, przytrzymując ją w odpowiedniej pozycji, podczas gdy oko goi się.
  4. Witrektomia: Jest to chirurgiczna metoda, polegająca na usunięciu ciała szklistego (żelowej substancji wewnątrz oka), które może powodować napięcie na siatkówkę. Następnie ciecz zostaje zastąpiona gazem, powietrzem lub silikonem, co stabilizuje siatkówkę.
  5. Scleral buckling (cerclage): Polega na przymocowaniu specjalnego silikonowego lub plastikowego paska do zewnętrznej części oka, co powoduje zmniejszenie napięcia na siatkówkę i pozwala jej na ponowne przyleganie do podłoża.


Szybkie leczenie jest kluczowe dla zachowania wzroku. W większości przypadków pacjenci, u których szybko podjęto interwencję, mają szansę na odzyskanie wzroku, choć pełna regeneracja nie zawsze jest możliwa. Niektóre z powikłań po leczeniu obejmują:
  1. Zaćma: Może rozwinąć się jako powikłanie po zabiegu, zwłaszcza po witrektomii.
  2. Jaskra: Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, które może prowadzić do jaskry, jest możliwe po niektórych operacjach siatkówki.
  3. Nawrót odwarstwienia: W niektórych przypadkach siatkówka może ponownie odwarstwić się, co wymaga dalszej interwencji chirurgicznej.


Ablacja siatkówki to poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej uwagi medycznej. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą zapobiec trwałej utracie wzroku. Osoby z czynnikami ryzyka, takimi jak wysoka krótkowzrocz