Zespół Bogorada
Tags
łzy uszkodzenie nerwów oko oczy nerwy gałki oczne

Zespół Bogorada (inaczej syndrom krokodylej łzy) to rzadkie schorzenie neurologiczne, w którym dochodzi do nieprawidłowego łzawienia podczas jedzenia, picia lub mówienia. W normalnych warunkach łzawienie pojawia się w odpowiedzi na emocje lub czynniki drażniące, jednak w tym zespole aktywność gruczołów łzowych zostaje błędnie powiązana z bodźcami smakowymi.

Przyczyny

  • najczęściej powikłanie po porażeniu nerwu twarzowego (VII nerwu czaszkowego), zwłaszcza po porażeniu Bella,
  • urazy, operacje w obrębie twarzy lub ucha,
  • rzadziej – infekcje wirusowe, zapalenia ucha środkowego lub zmiany nowotworowe,
  • przyczyną jest nieprawidłowa regeneracja włókien nerwowych, które zamiast unerwiać gruczoły ślinowe, łączą się z gruczołem łzowym.

Objawy

  • łzawienie podczas jedzenia lub myślenia o jedzeniu,
  • uczucie „płaczu przy stole”, bez emocjonalnego podłoża,
  • może występować jednostronnie (najczęściej po stronie wcześniejszego porażenia twarzy),
  • czasem towarzyszy lekkie napięcie lub skurcz mięśni twarzy.

Diagnostyka

  • rozpoznanie opiera się głównie na wywiadzie i obserwacji objawów,
  • test Schirmera (pomiar ilości łez) może potwierdzić nadmierne łzawienie,
  • w trudniejszych przypadkach pomocne mogą być badania obrazowe (MRI, CT) w celu oceny nerwu twarzowego.

Leczenie

  • botulina (toksyna botulinowa typu A) – wstrzykiwana w okolice gruczołu łzowego, czasowo blokuje nadmierne łzawienie,
  • leczenie chirurgiczne – przecięcie lub odnerwienie włókien unerwiających gruczoł łzowy (rzadko stosowane),
  • w łagodnych przypadkach – obserwacja i wsparcie psychologiczne, gdy objawy nie są uciążliwe.

Rokowania

  • schorzenie nie zagraża życiu, ale bywa uciążliwe,
  • leczenie botuliną jest skuteczne u większości pacjentów, choć efekt jest czasowy (3–6 miesięcy),
  • w niektórych przypadkach objawy mogą samoistnie ustąpić po kilku latach.

Pozostałe informacje

  • nazwa „zespół krokodylej łzy” pochodzi z legendy, według której krokodyle rzekomo płaczą podczas jedzenia swoich ofiar,
  • chorobę po raz pierwszy opisał w 1928 roku rosyjski neurolog Alexandr Bogorad,
  • zespół ten występuje stosunkowo rzadko, częściej u dorosłych po porażeniu nerwu twarzowego.