Prokalcytonina (PCT) - czym jest, wskazania, wynik badania
Tags
sepsa prokalcytonina posocznica pct

Badanie prokalcytoniny jest rodzajem badania krwi, które może pomóc zdiagnozować sepsę i określić ryzyko ciężkiej choroby, wstrząsu i śmierci.



Ponieważ sepsa szybko się pogarsza, wczesna diagnoza może zapewnić przepisanie odpowiednich leków, zanim stan stanie się poważny.


Co to jest test na prokalcytoninę?



Test prokalcytoniny wymaga jedynie prostego pobrania krwi. Mierzy on ilość substancji zwanej prokalcytoniną wytwarzanej przez wiele rodzajów komórek w organizmie. Poziom prokalcytoniny może znacznie wzrosnąć, gdy występuje infekcja bakteryjna lub jakaś forma uszkodzenia tkanki. 
Gdy infekcja bakteryjna staje się ogólnoustrojowa, co oznacza, że rozprzestrzenia się po całym organizmie, poziom prokalcytoniny może gwałtownie wzrosnąć. Im wyższy poziom, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia sepsy. 
Inne stany mogą również zwiększać poziom prokalcytoniny, ale zwykle tylko do łagodnego lub umiarkowanego poziomu. Podwyższony poziom prokalcytoniny nie musi oznaczać sepsy. Jest to po prostu wskaźnik infekcji ogólnoustrojowej, która wymaga dalszych badań. 
W celu potwierdzenia diagnozy wykorzystane zostaną inne testy. Mogą one obejmować posiewy krwi, pełną morfologię krwi (CBC), analizę moczu, testy czynności wątroby lub nerek oraz badania obrazowe, takie jak USG, tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI).


Kiedy stosuje się test na prokalcytoninę?



Test prokalcytoniny jest zlecany w przypadku podejrzenia sepsy. Jest on często stosowany na oddziałach ratunkowych lub oddziałach intensywnej terapii, gdy ludzie wykazują objawy sepsy, w tym wysoką gorączkę, trudności w oddychaniu, niskie ciśnienie krwi i dezorientację.
Test jest ważny, ponieważ sepsa może być trudna do zdiagnozowania i nie zawsze powoduje objawy we wczesnych stadiach. Możliwe jest na przykład, że poziom prokalcytoniny jest niski w bardzo wczesnych stadiach i gwałtownie wzrasta w ciągu godzin lub dni.
Z drugiej strony możliwy jest wysoki poziom prokalcytoniny i brak wyraźnych objawów we wczesnych stadiach. Dopiero gdy skrajny stan zapalny zacznie wpływać na narządy, pojawią się poważne objawy.
Dzięki wczesnemu badaniu poziomu prokalcytoniny lekarze mogą przepisać leczenie, zanim stan stanie się poważny lub zagrażający życiu.


Kto jest zagrożony sepsą?



Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC), każdego roku ponad 1,7 miliona dorosłych w Stanach Zjednoczonych zapada na sepsę. Chociaż każdy, kto ma infekcję, może zachorować na sepsę, niektóre grupy mają większe szanse na zachorowanie, ponieważ są bardziej podatne na infekcje. Należą do nich:
  • Osoby w wieku powyżej 65 lat
  • Dzieci poniżej 1 roku życia
  • Osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, rak, choroby płuc lub nerek
  • Osoby z osłabionym układem odpornościowym
  • Osoby, które niedawno przeszły ciężką chorobę
  • Osoby w ciąży
  • Osoby, które wcześniej chorowały na sepsę



Co oznaczają wyniki testu?



Test prokalcytoniny nie jest w stanie zdiagnozować infekcji. Może on pokazać lekarzowi, czy może występować sepsa, jak ciężka może ona być i czy jest prawdopodobne, że dojdzie do wstrząsu septycznego, który występuje, gdy ciśnienie krwi spada niebezpiecznie nisko.

Chociaż wyniki testu prokalcytoniny powinny być interpretowane przez lekarza, są one ogólnie opisane w następujący sposób:
  • Norma: 0 do 0,05 mikrogramów na litr (µg/L)
  • Niskie ryzyko sepsy: poniżej 0,5 µg/L
  • Możliwe ryzyko sepsy: od 0,5 µg/L do 2 µg/L
  • Umiarkowane lub wysokie ryzyko sepsy: od 2 µg/L do 10 µg/L
  • Ciężka sepsa: 10 µg/L lub więcej
  • Test może również pomóc w określeniu rodzaju infekcji u danej osoby. Większość przypadków sepsy jest spowodowana infekcjami bakteryjnymi, ale infekcje wirusowe lub grzybicze mogą również powodować sepsę. Infekcje powodujące sepsę mogą wystąpić w dowolnym miejscu w organizmie, w tym w płucach, skórze lub drogach moczowych.

Jeśli objawy są poważne, ale poziom prokalcytoniny jest niski, przyczyna jest najprawdopodobniej wirusowa. Wyższy poziom prokalcytoniny wskazuje, że infekcja jest prawdopodobnie bakteryjna. Wiedza na temat rodzaju infekcji może pomóc w zapewnieniu odpowiedniego leczenia, a jeśli masz wirusa, nie będziesz niepotrzebnie przepisywać antybiotyków. 
Umiarkowany lub łagodnie wysoki poziom prokalcytoniny może być również spowodowany czymś innym niż infekcja, takim jak uszkodzenie tkanki lub stan przewlekły, który powoduje wzrost prokalcytoniny.


Co powoduje wysoki poziom prokalcytoniny?



Podczas gdy podwyższony poziom prokalcytoniny może być silnym wskaźnikiem sepsy, nawet drobne infekcje, takie jak ropień zęba, mogą powodować wzrost poziomu prokalcytoniny. Mimo to wysokie poziomy zwykle wskazują na sepsę.

Gdy poziom prokalcytoniny jest niski lub umiarkowany, sepsa może być możliwą przyczyną. Ale winne mogą być też inne przyczyny. Należą do nich stany, które powodują poważne uszkodzenie tkanek, takie jak:
  • Poważny uraz
  • Oparzenia
  • Chirurgia
  • Zapalenie trzustki (stan zapalny trzustki)
  • Wstrząs kardiogenny (związany z zawałem serca)
  • Odrzucenie przeszczepu narządu
  • Infekcje guzów litych (w tym niektórych nowotworów).
  • Osoby cierpiące na pewne schorzenia, takie jak POChP lub przewlekła choroba nerek, mogą również mieć podwyższony wyjściowy poziom prokalcytoniny.