Jersinioza – choroba bakteryjna przenoszona przez żywność i zwierzęta

Jersinioza to zakażenie wywoływane przez bakterie z rodzaju Yersinia, najczęściej Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis. Choroba najczęściej atakuje układ pokarmowy, wywołując biegunkę i bóle brzucha, ale w niektórych przypadkach może prowadzić do powikłań ogólnoustrojowych.

Jersinioza występuje na całym świecie, a największe ryzyko zachorowania dotyczy dzieci i osób o obniżonej odporności.

Jak dochodzi do zakażenia?

Bakterie Yersinia są szeroko rozpowszechnione w środowisku, zwłaszcza u zwierząt hodowlanych. Do zakażenia człowieka dochodzi przede wszystkim przez:

• spożycie skażonej żywności, szczególnie surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego, mleka lub jego przetworów,
• kontakt ze zwierzętami, np. świniami, kotami lub psami,
• spożycie skażonej wody lub warzyw.

Bakterie są odporne na niskie temperatury, dlatego mogą rozwijać się nawet w lodówce.

Objawy jersiniozy

Okres inkubacji wynosi zwykle 4–7 dni. Objawy zależą od wieku chorego i formy choroby, ale najczęściej dotyczą przewodu pokarmowego:

Objawy żołądkowo-jelitowe

• bóle brzucha, często w prawym dolnym kwadrancie (może przypominać zapalenie wyrostka robaczkowego),
• biegunka, czasem z domieszką krwi lub śluzu,
• nudności i wymioty,
• gorączka,
• wzdęcia i ogólne osłabienie.

Objawy ogólnoustrojowe

• bóle stawów (reaktywne zapalenie stawów),
• wysypka plamisto-grudkowa,
• powiększenie węzłów chłonnych.

U niemowląt i osób z obniżoną odpornością infekcja może przebiegać ciężej i prowadzić do sepsy.

Rozpoznanie

Diagnostyka opiera się na:

• badaniu kału (posiew mikrobiologiczny),
• czasem badaniu krwi w przypadku powikłań,
• analizie wywiadu epidemiologicznego (spożycie mięsa, kontakt ze zwierzętami).

Ważne jest odróżnienie jersiniozy od innych infekcji jelitowych, np. salmonellozy.

Leczenie jersiniozy

Większość przypadków jersiniozy przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie w ciągu 1–3 tygodni. W leczeniu stosuje się:

1. Leczenie objawowe

• nawadnianie organizmu,
• lekkostrawna dieta,
• odpoczynek.

2. Antybiotykoterapia

Wskazana w ciężkich przypadkach lub u osób z obniżoną odpornością, np. u dzieci, osób starszych lub z chorobami przewlekłymi. Najczęściej stosuje się:

• trimetoprim-sulfametoksazol,
• doksycyklinę,
• ceftriakson w ciężkich zakażeniach.

Powikłania jersiniozy

Chociaż choroba zwykle ustępuje samoistnie, mogą wystąpić:

• reaktywne zapalenie stawów,
• zapalenie nerek lub wątroby,
• w rzadkich przypadkach sepsa, szczególnie u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia jersinią, należy:

• dokładnie gotować mięso, zwłaszcza wieprzowe,
• pić przegotowaną lub bezpieczną wodę,
• unikać surowego mleka i jego przetworów niepasteryzowanych,
• myć ręce po kontakcie ze zwierzętami,
• dbać o higienę kuchni i przechowywanie żywności w odpowiednich warunkach.

Jersinioza to choroba bakteryjna, najczęściej łagodna, atakująca przewód pokarmowy, ale u niektórych osób może prowadzić do poważnych powikłań. Kluczowe znaczenie mają profilaktyka żywieniowa, higiena i wczesne rozpoznanie. W cięższych przypadkach skuteczna jest antybiotykoterapia, a w łagodnych choroba ustępuje samoistnie.