Fizjoterapia uroginekologiczna - na czym polega?

Fizjoterapia uroginekologiczna przeznaczona jest przede wszystkim dla kobiet. Fizjoterapeuta uroginekologiczny zajmuje się leczeniem, a także profilaktyką problemów związanych głównie z dolegliwościami kobiecymi, ale jego zadaniem jest również przywrócenie równowagi w sferze mięśniowo-powięziowej, która wpływa na prawidłowe funkcjonowanie narządów miednicy.

Do dysfunkcji uroginekologicznych wymagających specjalistycznej pomocy zalicza się przede wszystkim:

• problemy dotyczące narządów miednicy mniejszej lub pęcherza moczowego;
• stany po operacjach uroginekologicznych lub cesarskim cięciu (w takim przypadku, dzięki odpowiedniej fizjoterapii, pacjentka szybciej wraca do zdrowia);
• problemy z odbytnicą, w tym jej obniżenie lub nietrzymanie stolca, gazy.

Niezwykle ważnym aspektem skutecznej terapii uroginekologicznej jest zaangażowanie i współpraca pacjentki. Wdrożenie zaleceń fizjoterapeutycznych w domu pomiędzy wizytami jest najważniejszym warunkiem sukcesu.

Fizjoterapia uroginekologiczna ma również na celu wsparcie pacjenta poradami dotyczącymi nawyków i stylu życia, które mogą przyczyniać się lub utrudniać problemy uroginekologiczne. Nadwaga, brak ruchu, zła dieta i palenie papierosów sprzyjają niekorzystnym zmianom w obszarze miednicy.


Wskazania i przeciwwskazania do fizjoterapii uroginekologicznej

Dolegliwości, z którymi pacjentki zgłaszają się do specjalisty są bardzo różne. Najczęstszą jest problem nietrzymania moczu, który dotyka znaczny odsetek populacji. Pomocy szukają głównie osoby zmagające się z problemami zlokalizowanymi w okolicach miednicy, ale wizyty profilaktyczne zalecane są kobietom, które planują ciążę, są już w ciąży lub niedawno urodziły.

Pacjentkom chcącym przygotować swoje ciało do ciąży fizjoterapia uroginekologiczna pomoże wzmocnić mięśnie dna miednicy. Ponadto fizjoterapeuta oceni postawę i napięcie w ciele, a także elastyczność mięśni, co wpływa na ułożenie brzucha, a co za tym idzie również na ukształtowanie mięśnia prostego i spojenia łonowego. Specjalista może również pomóc kobietom w okresie menopauzy, a także w przygotowaniu do operacji.



Profilaktyka w gabinecie fizjoterapeuty zalecana jest w następujących sytuacjach:

• w przygotowaniu do ciąży
• w przygotowaniu do porodu
• w okresie połogu, w celu oceny stanu mięśni dna miednicy i brzucha, a u pań po cesarskim cięciu - pozwala ocenić stan blizn pooperacyjnych,
• w ramach przygotowania do operacji uroginekologicznej,
• występowanie dolegliwości bólowych w obrębie kości ogonowej (guzicznej).

Fizjoterapeuta uroginekologiczny zajmuje się pomocą osobom z określonymi dysfunkcjami i problemami zdrowotnymi, takimi jak:

• nietrzymanie moczu,
• nietrzymanie kału i gazów,
• obniżenie odbytu.

Wskazania do fizjoterapii uroginekologicznej u kobiet:

• bolesne miesiączkowanie,
• rozejście spojenia łonowego i ból pachwiny w ciąży,
• obniżenie narządów rozrodczych;
• występowanie gazów pochwowych;
• bóle występujące podczas stosunku płciowego;
• powikłania a także dolegliwości po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza podczas porodu;
• endometrioza;
• problemy z zajściem w ciążę lub bóle przedsionka pochwy.

Wizyty fizjoterapeutyczne i ćwiczenia są również zalecane jako uzupełnienie leczenia bólu kręgosłupa i bioder, jak również w przypadku bólu kości ogonowej. 
Pomimo wysokiej skuteczności i poprawy stanu pacjenta oraz zmniejszenia dolegliwości bólowych, fizjoterapia nie zawsze może być wdrożona. Wśród przeciwwskazań znajdują się:

• obecność hemoroidów,
• problemy z nadciśnieniem tętniczym u kobiet w trzecim trymestrze ciąży,
• obrzęk całego ciała,
• nagła utrata masy ciała,
• skaza krwotoczna.

W przypadku ciąży z powikłaniami konieczna będzie zgoda ginekologa.


Fizjoterapia uroginekologiczna w ciąży i po porodzie

Pomoc fizjoterapeuty uroginekologicznego skierowana jest m.in. do kobiet w okresie ciąży i po porodzie. Specjalista pomoże odpowiednio przygotować się do ciąży. Bardzo ważne jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, co pozwala odpowiednio przygotować się do porodu. Ćwiczenia wykonywane pod okiem fizjoterapeuty pozwalają zmniejszyć lub wyeliminować częste dolegliwości ciężarnych związane z bólem kręgosłupa, miednicy czy spojenia łonowego. Zaleca się, aby wizyta ciężarnej została wyznaczona w drugim trymestrze ciąży.

Warto również skorzystać z pomocy specjalisty w okresie połogu, gdyż odpowiednio dopasowana terapia przyspieszy rekonwalescencję poporodową. Optymalny termin wizyty to 6 tygodni po porodzie i nie ma znaczenia, czy był to poród naturalny, czy cesarskie cięcie.



Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego i terapia?

Podczas pierwszej wizyty przeprowadzany jest obszerny wywiad, który ma na celu uzyskanie najważniejszych informacji na temat ogólnego stanu zdrowia oraz ustalenie przyczyn problemów, które skłoniły do wizyty. Fizjoterapeuta dokonuje również oceny postawy ciała, przeprowadzając badanie funkcjonalne układu mięśniowo-szkieletowego.

Następnie przeprowadzane jest badanie manualne - tkanek brzucha i miednicy, a także kręgosłupa, przepony i żeber. Ważnym elementem jest również ocena toru oddechowego. Jeśli pacjent zgłasza się po operacji, przeprowadzana jest również ocena blizn. W uzasadnionych przypadkach i za zgodą pacjentki wykonuje się również badanie przezpochwowe lub przezodbytnicze w celu oceny mięśni dna miednicy. Po uzyskaniu wyczerpujących informacji na temat stanu pacjentki ustalany jest plan terapii i częstotliwość wizyt. Fizjoterapeuta określi również zalecenia, których należy przestrzegać w codziennym życiu.

Podczas kolejnych wizyt specjalista przeprowadza wywiad i sprawdza skuteczność wdrożonych przez pacjenta zaleceń. Następnie wykonywane są kolejne ćwiczenia i ustalane są zalecenia do dalszego postępowania przez pacjentkę w domu.



Badanie przed fizjoterapią (przezpochwowe - per vaginam).

W niektórych przypadkach, wyłącznie za zgodą pacjentki, wykonywane jest badanie per vaginam, czyli przezpochwowe. Przypomina ono nieco badanie ginekologiczne.

Podczas badania fizjoterapeuta, w sterylnych rękawiczkach i przy użyciu specjalnego żelu, umieszcza jeden lub dwa palce w pochwie, a drugą rękę kładzie na powłokach brzusznych. Zadaniem pacjentki jest napinanie mięśni dna miednicy. Badanie jest jednocześnie treningiem - pacjentka uczy się świadomej pracy mięśni dna miednicy.



Badanie per rectum

Podczas badania pacjentka leży na brzuchu, fizjoterapeuta w sterylnych rękawiczkach i przy użyciu specjalnego żelu wkłada palec do odbytu, drugą rękę kładzie na okolicy krzyżowej i bada palpacyjnie tkanki wewnętrzne. Badanie może być przeprowadzone wyłącznie za zgodą pacjentki.