Epilepsja – co warto wiedzieć o tej chorobie?

Epilepsja to jedna z najczęstszych chorób neurologicznych na świecie – według szacunków cierpi na nią około 50 milionów ludzi. Choć dla wielu to wciąż temat tabu, współczesna medycyna pozwala na skuteczne leczenie i kontrolowanie objawów u większości pacjentów.

Czym jest epilepsja?

Epilepsja to przewlekła choroba mózgu, która charakteryzuje się nawracającymi napadami padaczkowymi. Napad padaczkowy to krótkotrwałe zaburzenie funkcjonowania mózgu, spowodowane nagłym, nieprawidłowym wyładowaniem elektrycznym neuronów.

Napady mogą wyglądać bardzo różnie – od krótkiej utraty kontaktu z otoczeniem po drgawki całego ciała. Czasem są niemal niezauważalne, innym razem bardzo dramatyczne. Kluczowe jest to, że muszą powtarzać się co najmniej dwa razy (nie wywołane jednorazową przyczyną, jak np. gorączka lub uraz), by można było rozpoznać epilepsję.

Przyczyny epilepsji

Epilepsja nie jest jedną chorobą – to zespół różnych schorzeń o różnych przyczynach. Wyróżniamy:

1. Epilepsję idiopatyczną – bez wyraźnej przyczyny, często o podłożu genetycznym.
2. Epilepsję objawową – wynikającą z uszkodzenia mózgu, np. na skutek urazu, udaru, guza, infekcji (np. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) lub problemów w okresie okołoporodowym.
3. Epilepsję kryptogenną – gdy mimo badań nie udaje się znaleźć jednoznacznej przyczyny.

Objawy i rodzaje napadów

Objawy zależą od typu napadu i części mózgu, z której on pochodzi. Wyróżniamy m.in.:

• Napady uogólnione – obejmują całe ciało, mogą wystąpić nagłe drgawki, sztywność mięśni, utrata przytomności.
• Napady ogniskowe (częściowe) – dotyczą określonej części mózgu, mogą objawiać się np. dziwnymi doznaniami zmysłowymi, automatyzmami ruchowymi, zaburzeniami mowy.
• Napady nieświadomości (absencje) – częstsze u dzieci, objawiają się chwilowym „wyłączeniem się” z rzeczywistości.

Diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie epilepsji opiera się na dokładnym wywiadzie, badaniu neurologicznym oraz badaniach takich jak:

1. EEG (elektroencefalogram) – rejestrujący aktywność elektryczną mózgu,
2. MRI (rezonans magnetyczny) lub CT (tomografia) – w celu wykluczenia zmian strukturalnych mózgu.

Leczenie najczęściej opiera się na lekach przeciwpadaczkowych, które pomagają kontrolować napady. U ok. 70% pacjentów leki pozwalają całkowicie zapobiegać napadom. W niektórych przypadkach stosuje się również:

• Dietę ketogenną (szczególnie u dzieci),
• Stymulację nerwu błędnego,
• Zabiegi neurochirurgiczne – jeśli źródło napadów można precyzyjnie zlokalizować i bezpiecznie usunąć.

Życie z epilepsją

Choć epilepsja może mieć wpływ na życie codzienne, z odpowiednim leczeniem większość osób prowadzi normalne życie – pracuje, studiuje, zakłada rodzinę. Ważne jest jednak unikanie czynników mogących wywołać napad, takich jak brak snu, stres, alkohol, błyskające światła.

Epilepsja nadal wiąże się z pewnym piętnem społecznym – edukacja i zwiększanie świadomości wśród społeczeństwa to klucz do zmiany tej sytuacji.