Encefalitis (zapalenie mózgu)

Encefalitis, czyli zapalenie mózgu, to poważna choroba polegająca na zapaleniu tkanki mózgowej. Może być spowodowana infekcją wirusową, bakteryjną, pasożytniczą lub występować w przebiegu chorób autoimmunologicznych. Choroba może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, a nawet zgonu, dlatego wymaga szybkiej diagnozy i leczenia.

Przyczyny

Najczęstsze przyczyny zapalenia mózgu to:

• Wirusy: wirus opryszczki (HSV), wirus Zachodniego Nilu, enterowirusy, wirusy odry, świnki, różyczki,
• Bakterie: np. w przebiegu boreliozy, gruźlicy,
• Pasożyty i grzyby (rzadziej),
• Autoimmunologiczne encefalopatie – np. związane z przeciwciałami przeciwko receptorom NMDA.

Objawy

Objawy mogą różnić się w zależności od wieku pacjenta, przyczyny i nasilenia zapalenia. Typowe symptomy to:

• wysoka gorączka,
• silny ból głowy,
• sztywność karku,
• dezorientacja, zaburzenia świadomości,
• drgawki,
• światłowstręt,
• zaburzenia mowy, ruchu lub widzenia,
• senność aż do śpiączki.

U dzieci objawy mogą być mniej specyficzne – np. drażliwość, ciągły płacz, trudności w karmieniu.

Diagnostyka

Diagnoza zapalenia mózgu opiera się na:

• badaniu neurologicznym,
• badaniach obrazowych mózgu (rezonans magnetyczny – MRI, tomografia – CT),
• punkcji lędźwiowej (analiza płynu mózgowo-rdzeniowego),
• badaniach krwi (PCR, serologia),
• EEG (ocena aktywności elektrycznej mózgu).

Leczenie

Leczenie zależy od przyczyny:

• Leczenie przeciwwirusowe (np. acyklowir w przypadku HSV),
• Antybiotyki lub leki przeciwgrzybicze – w razie infekcji bakteryjnych lub grzybiczych,
• Leki przeciwdrgawkowe – jeśli występują napady,
• Leczenie immunosupresyjne – w postaci autoimmunologicznej,
• Terapia objawowa i wspomagająca – np. nawadnianie, obniżanie temperatury, opieka intensywna.

Powikłania

Możliwe powikłania po encefalitis to:

• trwałe uszkodzenie mózgu,
• zaburzenia pamięci, koncentracji,
• padaczka,
• zaburzenia ruchowe i poznawcze,
• problemy z mową lub zachowaniem.

Zapalenie mózgu to poważna, ale często uleczalna choroba – pod warunkiem szybkiej interwencji medycznej. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie zwiększają szanse na pełne wyzdrowienie i ograniczają ryzyko trwałych uszkodzeń neurologicznych.