Diateza – co to jest i dlaczego ma znaczenie dla zdrowia?

Diateza to medyczne określenie na skłonność organizmu do reagowania w określony sposób na bodźce, co może prowadzić do częstszego występowania niektórych chorób. Nie jest to choroba sama w sobie, ale raczej predyspozycja, czyli podatność na zachorowanie – uwarunkowana genetycznie lub nabyta w ciągu życia.

Rodzaje diatezy

Wyróżniamy kilka podstawowych typów diatez. Każda z nich oznacza inną tendencję organizmu do problemów zdrowotnych:

• Diateza krwotoczna - Osoby z tą diatezą mają skłonność do nadmiernego krwawienia – np. z nosa, dziąseł, dłuższe miesiączki, łatwe powstawanie siniaków. Może być spowodowana problemami z krzepliwością krwi (np. hemofilią) lub działaniem leków.
• Diateza alergiczna - Występuje u osób, których układ odpornościowy zbyt mocno reaguje na alergeny, jak pyłki, kurz czy pokarmy. Może prowadzić do astmy, kataru siennego czy atopowego zapalenia skóry.
• Diateza infekcyjna -  Dotyczy osób, które łatwo łapią infekcje – np. często chorują na przeziębienia, anginy czy zapalenia oskrzeli. Może być wynikiem osłabionej odporności lub innych chorób przewlekłych.
• Diateza metaboliczna (np. moczanowa) - Charakteryzuje się zaburzeniami przemiany materii. Na przykład, gdy organizm produkuje zbyt dużo kwasu moczowego, co może prowadzić do dny moczanowej albo kamicy nerkowej.

Przyczyny diatezy

Diateza może wynikać z różnych przyczyn:

1. dziedziczność – jeśli ktoś w rodzinie miał podobne problemy zdrowotne,
2. zaburzenia odporności – wrodzone lub nabyte,
3. zaburzenia metaboliczne – np. cukrzyca, choroby nerek,
4. czynniki środowiskowe – stres, zanieczyszczenia, niezdrowy styl życia,
5. leki – niektóre preparaty mogą nasilać skłonności do krwawień czy infekcji.

Objawy i rozpoznanie

Objawy zależą od rodzaju diatezy. Mogą to być:

• częste krwawienia lub siniaki (krwotoczna),
• wysypki, kichanie, duszności (alergiczna),
• częste infekcje i gorączki (infekcyjna),
• bóle stawów, problemy z nerkami (metaboliczna).

Rozpoznanie polega na przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego oraz wykonaniu badań laboratoryjnych, takich jak morfologia krwi, badania krzepliwości, testy alergiczne czy badania moczu.

Leczenie i zapobieganie

Diatezy nie da się „wyleczyć” w tradycyjnym sensie, ale można kontrolować objawy i zapobiegać powikłaniom. Leczenie zależy od rodzaju diatezy i może obejmować:

• leki (np. przeciwalergiczne, poprawiające krzepliwość, wzmacniające odporność),
• odpowiednią dietę (np. niskopurynową przy dnie moczanowej),
• unikanie czynników wywołujących objawy (np. alergenów),
• wzmacnianie odporności (sen, ruch, zdrowa dieta),
• leczenie chorób towarzyszących.

Znaczenie kliniczne

Wiedza o obecności diatezy u pacjenta pomaga lekarzom wcześniej rozpoznać zagrożenia i dobrać odpowiednie leczenie. Dzięki temu można ograniczyć ryzyko poważniejszych problemów zdrowotnych w przyszłości.